EVLİYAZADELER MESCİDİ

                       EVLİYAZADELER MESCİDİ

            Bu aile Ahmet Efendi’nin oğlu, ulemadan, müderris, Evliya Mehmet Çelebi ile başlar. Evliya Mehmet Çelebi 1153/1740 Yılında öldü. Oğlu Bir Mehmet Efendi idi.(Şer’iyye Sicili:197/100)Bir Mehmet Efendi’nin oğlu da ulemadan, müderris, Hacı İbrahim Efendi idi. İbrahim Efendi(23 Receb 1205/28 Mart 1791 Tarihli ve 15 Şaban 1207/28 Mart 1793 Tarihli Pulad Hacı Mehmet Vakfiyelerinde şahitler arasındadır)Hacca gidip dönerken Salihiye’da 1233/1818 Yılında öldü. Oğulları Abdürrahim Efendi ile Seyyid Elhac Ali Rıza Efendi’dir. (Şer’iyye Sicili:253/16) Ali Rıza Efendi,19.Yüzyılda yetişen, Manisa’lı bilginlerin en ünlüsüdür. İlk tahsilini babasından aldıktan sonra, İstanbul’a gitti. Ulemadan Yahya Efendi’de okuduktan sonra Manisa’ya geldi. Şair Esad’dan sonra Manisa Müftisi oldu. Ne zaman müfti olduğu tesbit edilemese de 1272/1855 kayıtlarında müfti olduğu yazılıdır. Ara sıra, kadı naibliği de yapmıştır. 08.C.1301/ 05.03. 1884 Günü Manisa’da öldü. Nışancı Paşa Mezarlığına gömüldü.(Belgesi: Mezar taşı) Ali Rıza Efendi’nin oğulları: Mehmet Emin ve Mehmet Şemseddin Efendilerdir.(Şer’iyye Sicili:396/81)¹
             Bursalı Tahir Bey, Ali Rıza Efendi için şunları yazıyor: “… Birkaç defa itayı icazeye muvaffak olan ulemadandır. Halkai tedrisinde pek çok ulema ve fuzelâ yetiştirmiştir. … Zamanında Manisa Şehri Dar ül Feyz-i vel’ maarif olmuş idi. …” Melce’ül Müftiyyin adlı dört cilt esesri ile bir çok risaleleri, feraizden bir eseri vardır.(Os. Mlf. Cilt:1,sf:24) Ali Rıza Efendi aynı zamanda hattatdı. Tarafından yazılmış muhtelif levhaları Manisa Müzesindedir.²
            Ali Rıza Efendi’den sonra yerine oğlu, Hafız Mehmet Emin Efendi Müfti oldu. Bu ödevi görürken 1322/1904 Yılında öldü. Babası yanına gömüldü(Belgesi: Mezar Taşı) Oğullarından Hacı Lütfullah Efendi 13 Zilkade 1321/01.02. 1904 Günü öldü.(Belgesi: Mezar taşı) kardeşi, İbrahim Efendi’dir. Hacı Lütfullah Efendi’nin oğulları Fevzi Lütfi Karaosmanoğlu ile Ahmet Lütfi Karaosmanoğlu’dur.³
            Hafız Mehmet Efendi’den sonra, kardeşi Mehmet Şemseddin Efendi, onun ölümünden sonra da Hafız Mehmed Efendi’nin oğlu İbrahim Efendi Manisa Müftüsü oldu. İbrahim Efendi’nin oğlu Emre, Şemsi Efendininkiler de Kamil ve Rıza Efendilerdir. 1940 lı yıllarda Müftüzadeler diye anıldılar.⁴  
            Tapu Senedi ve Kadastro Harita Örneği ve günümüze ait Fotoğrafında görülen mescit arsasının güney batı bitişiğinde bulunan çeşmenin mescit ile bağıntısı olduğu kesindir. Bir bütünün parçası olan, çeşme çok eski bir yapı özelliğindedir. Ancak; Mescidin banisi olan Hafız Mehmet Emin Efendi, Manisa Müftüsü iken 1904 Yılında ölmüştür. Gerçi; Manisa Vakıfları Varlık(fihrist)Defterinin 17.sayfası, 184.sayfasında “Serabad Mahallesindeki Evliyazade Hacı Halil’in yaptırdığı mescit için Beyzade Osman İbni Mustafa’nın 1303/1885-1886 Tarihli 3.000 kuruş nukudu vakfı” kaydı vardır.(Bkz: İlgili bölüme)Bu durumda, Evliyazadeler, bu mescit ve bitişiğindeki çeşmenin mücedded banileri olduğu anlaşılmaktadır. Akmayan çeşmenin su künkü kırılmış olup, sağlıklı suyu mescit arsasının doğu kıyısındaki dereye akmaktadır.
           Anılan Mescidin ilk banisi veya adı hakkında bir bilgi elde edilemedi. İlk adının Kozluca Mescidi olması ihtimali vardır.  Emekli Manisa Vakıflar Müdürü Nurullah Ertuğrul
_
                 1 -) Mustafa Çağatay Uluçay, Manisa Ünlüleri, 1946 Manisa Lisesi Matbaası, sf:34
                 2 -) Mustafa Çağatay Uluçay, Manisa Ünlüleri, 1946 Manisa Lisesi Matbaası, sf:34-35
                 3 -) Mustafa Çağatay Uluçay, Manisa Ünlüleri, 1946 Manisa Lisesi Matbaası, sf:35
                4 -) Mustafa Çağatay Uluçay, Manisa Ünlüleri, 1946 Manisa Lisesi Matbaası, sf:35

   
 
                 
Evliyazadeler Çeşmesi ve Mescidi’nin yeri. 2015 Yılında batısından.