FLAŞ HABER
Önder GÜRCAN

Önder GÜRCAN

[email protected]

SALİH BEY

23 Eylül 2021 - 16:17 - Güncelleme: 23 Eylül 2021 - 18:38

SALİH BEY


Salih Bey’in babası, altı yüzyıllık Osmanlı İmparatorluğu’nun, Balkan savaşları sonrasında  Rumeli topraklarından çekilmesine, Türk ve Müslüman halkın çok acılar çekmesine  dayanamamış; köyündeki mal ve mülkünü hatıralarıyla birlikte terkederek imparatorluğun önemli bir kültür şehri  olan Selanik’ten bir yük   gemisiyle İzmir’e gelmiş. Gediz Ovası’nda,  içinde pamuk ve  tütün tarlaları ile üzüm bağları bulunan bir çiftliği satın alarak yerleştiği Osmanlı Sancak Beyliği Manisa’da,  Girit’te   aynı kaderi yaşamış ve bu yüzden ana yurda dönmüş olan Nazende Hanım’la evlenmiş.

Salih Bey, böylece,  Türkiye Cumhuriyeti ’nin kurulmasından kısa bir süre sonra Manisa’da, “Ulucami”de, yeni bir dünyaya gözlerini açmış.
*
Salih Bey, Manisa İstiklal İlkokulu'nu ve Manisa Lisesi’ni bitirmiş. Ailesi onu, hukuk eğitimi alması için, çiflikteki yaşamından kopararak Amerika’ya, Massachusetts’da, Boston şehrindeki Harvard Üniversitesi’ne göndermiş.
Harvard mezunu Salih bey, Washington, D.C.’de, World Bank (Dünya Bankası)’nda proje çalışmalarında görev almış.

Ancak Salih Bey, Amerika’ya uyum sağlayamayınca İngiltere’ye gitmiş. İngiltere’de, London School of Economics and Political Science’dan da diploma alarak  Londra’da muhabir ve köşe yazarı olarak gazeteciliğe başlamış.

Bu arada şiir, öykü ve roman ile ilgili çalışmaları da varmış.
*

Bizim çocukluk günlerinde Salih Bey, İngiltere’deki yoğun iş yaşamından  fırsat buldukça  kaçıp Manisa’ya gelirdi. Ben Manisa Lisesi’nde öğrenciyken, Salih Bey’e mahallede dolaşırken rastlardım.
Salih Bey her Manisa’ya gelişinde, Adliye Binası’nın karşısındaki Şamlı Pastanesi’nde kahvaltı yapardı.
O yıllarda, Manisa’da kış ayları yoğun yağmurlu geçerdi. Gediz Ovası’nı sel  basardı. Gediz Irmağı’nın balıkları, şehrin kenar mahalle sokaklarında yüzerdi. Dağdaki domuz sürüleri ovadaki tarlalara inerdi. İzmir Körfezi martıları yiyecek bulmak için şehrin yamaçlarına  kadar uçardı. Bir insan boyu kar yağardı ve Spil Dağı haftalarca karla örtülü kalırdı. Evlerden yükselen kömür sobası dumanları şehri bir masal alemine götürürdü.
*

Salih Bey, genellikle, başından hiç çıkarmadığı bir  fötr şapka; omuzuna asılı, içinde sigara paketi, kitap ve not defteri bulunan bir gazeteci çantasıyla gezerdi.
Salih Bey’in şehirdeki çevresi oldukça genişti. O zamanlar Manisa Valisi Niyazi Araz,  Belediye Başkanı Bahtiyar Tosunbaş ve Manisa Lisesi Müdürü de Talat Görgün idi.
Manisa’da “Genç Spil” adlı aylık sanat ve edebiyat dergisi  çıkardı. Salih Bey, bu dergiye  denemeler yazardı.
Salih Bey’i, Ulucami’de, yüz yıllık çınar ağaçlarının gölgesinden şehre bakan ve  bugüne kadar çok gün yüzü görmüş olan  “Düşler Kahvesi”nde yorgunluk kahvesini yudumlarken görürdüm.
*
“Düşler Kahvesi”; Saruhanoğulları Beyliği döneminde İshak Çelebi tarafından yaptırılmış Ulucami, Dut Fidanlığı, Selçuklu Hamamı,  Osmanlı’dan kalma Kale ve Çaybaşı Yolu ile çevriliydi.
Bütün mahalleli, “Düşler Kahvesi”nde gece vakitleri toplanır; tepsiler halinde çay, limonata ve gazozlarının eşliğinde, Salih Bey’in yaptığı sanat, edebiyat, kültür ve felsefe  konuşmalarını dinlerdi.
Salih Bey kahve toplantılarında, Balkan  ve Birinci Dünya savaşlarını da anlatırdı.
Aralarda, dama ve tavla oynanır, Naci’den Fırıncı Halit’in pişirdiği pidelerle  yapılmış tereyağlı Manisa Şiş Kebabı ile revani getirtilirdi.
Kahvenin  evvel zaman radyosunda şarkılar ve türküler çalardı.
Ben de, Manisa Lisesi’nden arkadaşlarımla   Asfalt, İsmet İnönü Kız Meslek Lisesi,  Tren  İstasyonu, Öğretmen Okulu, Kitapsaray ve Ulupark yönünden  Karaköy’e gider, Mevlana Yolu’ndan sola saparak yokuş aşağı indiğimde karşıma çıkan bu gizem dolu kahvedeki sohbetleri izlerdim.
*
Salih Bey, Sultan Camisi önünde, bir geleneksel Mesir Şenliği’nde, İstiklal Madalyası sahibi Manisa Tarzanı Ahmet Bedevi ile röportaj yapmış ve hazırladığı bu tarihi şehre özgü resimli tanıtıcı yazı, bir Londra gazetesinde  iri puntolarla manşetten yayımlanmıştı.
Bu olayın haklı bir yankı bırakması üzerine Salih Bey, Spil Dağı eteklerindeki Mevlana Gazinosu’nda bütün arkadaşlarına bir akşam yemeği vermişti.

*

Salih Bey arada bir İzmir’e giderdi. İzmir’de,  Pasaport’taki sabahçı kahvelerinde Ege Denizi’ne  bakıp  şiir yazdığını ve nargile tellendirdiğini duyardık.
*

Günlerden bir gün, Amerikalı aktör Marlon Brando,  Türkiye’yi ziyarete gelmiş; İzmir’de Büyük Efes otelinde Salih Bey’in Hollywood Sineması’nı konu alan röportaj teklifini kabul etmişti.

*
Salih Bey’i daha da anlatsam bu yazı bitmez.
Yıllar sonra, “Düşler Kahvesi”ne şöyle bir haber ulaşmıştı: Salih Bey, İngiltere’de, University of Leeds’de hatırı sayılır bir öğretim görevlisi olarak çalışıyormuş.
Dahası : Salih Bey, üniversitede kendisi gibi akademisyen İskoçyalı bir kızla evlenmiş; Edinburgh’da, Elizabeth Street’de, petrol rengi Kuzey Denizi’ ne bakan ve kapısında “Manisa” yazılı bir ev satın almış; geçen yılda da Andersen’in  bir masalındaki deniz kızına benziyen bir çocuğu dünyaya gelmiş.
Bu son haberden sonra Salih Bey’i  bir daha  gören olmadı.
Salih Bey'in şiir olsun roman olsun hiçbir yapıtı da yayımlanmadı.
Salih Bey şimdi İngiltere’de mi yaşıyor? Yoksa Manisa’da bir yerlerde mi?
*
Salih Bey’in babadan kalma çiftliğine gelince: O çiftliğe ne oldu, onu da bilmiyorum. Zaten sorsanız da bilen çıkmaz.
Ama ben Manisa’da olduğum zamanlar   “Düşler Kahvesi”ne mutlaka uğrarım.
Salih Bey’in  bu kahvede bıraktığı söylenen her biri gizemli telefon, gramofon, plak, daktilo,  yağlı boya resim, fotoğraf makinası, gazeteci çantası, abajur, solmuş kağıtlar üstüne yazılan şiirleri ve siyah beyaz fotoğrafların nerelerde olduğunu merak ederim.
*
Ne var ki o eski zaman Manisa günleri hep unutuldu. Bu unutulan günler arasında daha ne çok Salih beyler unutuldu.
Hayat işte böyle bir şey.
*
Yazıyı, Salih Bey’in “Düşler Kahvesi”nde okuduğu Manisa şiirinden bir dize ile bitirelim:
“Gediz  akıyor Manisa’dan,
Ve şu bizim hayatımız.”

Reklam

FACEBOOK YORUMLAR

YORUMLAR

  • 3 Yorum
  • Ali metin Tok
    7 ay önce
    Önder,yazını merak ve heyecanla okudum! Seni tebrik ederim. Çok güzel anlattın! Manisa, Londra ve Edinburg gözümde canlandı! Bravo sana ! Selam, gözlerinden öperim
  • Fahrettin Yağcı
    7 ay önce
    Anılar dinamik bir yaşamın kimi zaman unutulmaz, bazen de zihinlerde eksik yer alan değerli parçasıdır. Elinize, zihninize, kaleminize sağlık sevgili Üstadım.
  • İrem Ayman
    1 yıl önce
    Harika bir yazı. Eskilerin Manisası ne kadar güzelmiş. Emeğinize sağlık.