ÜÇ OLUKLU ÇEŞMENİN SUYU
NACİ YENGİN
www.tarihistan.org
Lise yıllarımda Sümer Pamuklu Mensucat fabrikasında staj yaparken gölgesinde dinlenip soluklandığım, buz gibi suyundan kana kana için serinlediğim Üç Oluklu Çeşme.
Kitabesini her ne kadar okuyamasak da önemli bir şeylerin yazdığını tahmin eder ve olukların yanı başlarında bulunan çiçek desenlerini el sürüp hafızamıza kazımaya çalışırdım.
Yıllar sonra yolum Üç Oluk Çeşme’ye düştüğünde gördüğüm manzara karşısındaki üzüntümü hala koruyor ve gürül gürül akan bu çeşmenin neden akmadığına bir türlü anlam veremiyorum!
1679’da Ali Efendizade Müderris Hacı Ahmet Efendi tarafından yaptırıldığı anlaşılan kervan yolu üzerindeki güzide çeşmenin suyu kesik, kanalı kuru, olukları kırık… Börtü böcek, kuşlar ve yoldan geçenler mahrum, mahzun!
ETV’de yapmış olduğumuz “Dün, Bugün, Yarın” programı çerçevesinde gezip dolaştığım, baktığım yerleri görmeye çalışıyor ve farklı bir gözle görmeye çalışıyorum. II. Anafartalar Mahallesi 1516. Sokakta yapılmakta olan bir inşaatın temellerinden künklerin çıktığı ve bu suyolunun Üç Oluklu Çeşmenin suyolu olduğuna dair bir duyum aldım!
Malumunuz Üç Oluklu Çeşmenin oluklarından birkaç yıl öncesine kadar su akardı! Böyle bir çeşmenin sularının kesilmesinde yol çalışması sırasında yapılan kazlar ve suyolunun değişmesi türünden açıklamalar yapıldı. Ancak tatmin edici olmayan bu tür açıklamalardan sonra çeşme ile ilgili somut bir bilgi ve çeşmeyi yeniden akıtmak amacıyla yapılan çalışmalar hep sürdü.
Üç Oluklu Çeşmenin yeniden akıtılması amacıyla Sadullah Bulgurlu öncülüğünde ciddi çalışmaların yapıldığını biliyoruz. Ancak şu ana kadar bu çalışmalardan herhangi bir sonuç alınamadı. Yeni çalışmaların sürdüğünü de biliyoruz. Umarız sonuç verir ve su yeniden akmaya başlar Üç Oluklu Çeşmenin oluklarından.
Bizzat şahit olup fotoğraflarını çektiğim Üç Oluklu Çeşmeye su taşıyan künklerin kırılmış hali içler acısı! Hatta şu anda bir apartmanın bodrum katına akan Üç Oluklu Çeşmenin tarihi künklerinden gelen suyu Gençlik Parkından başlayıp II. Anafartalar Mahallesi 1517.Sokağa kadar geliyor! Orada bir apartmanın bodrum katında kayboluyor! Hatta görenler apartmanın inşaatı sırasında motorlarla bu suyun boşaltıldığını ifade ediyorlar!
Üç Oluklu Çeşmenin künkleri II. Anafartalar Mahallesi 1516. Sokakta yapılmakta olan yeni inşaatlar tarafından kırılmış. Ancak 1516. Sokaktan Üç Oluklu Çeşmeye kadar herhangi bir kırılma yok.
Uzun Lafın kısası II. Anafartalar Mahallesi 1516. Sokaktan Üç Oluklu Çeşmeye kadar en fazla 250 metrelik bir mesafe var! Yapılacak şey bu 250 metrelik mesafedeki tarih künkleri kullanarak çeşmeyi yeniden akıtabilmek!
Hatta çeşmenin akması için söz konusu mahalle ve sokakta bulunan Kadriye Lağarlı’ya ait 300 yıllık Kemerli ve Dolaplı Kuyunun suları dahi kullanılabilir! Üç Oluklu Çeşmenin künkleri yerlerde dururken ben yalnız onlara bakıp fotoğraf çekebiliyorum!
Eğer Üç Oluklu Çeşmenin suyu konusunda maddi destek aranırsa seve seve desteğe hazır olduğunu söyleyen hayırseverlerin bulunduğunu da belirtelim. Belki vakıflar ve belediye el ele verir ya da bir hayırsever tek başına üstlenip çeşmenin yeniden eski günlere dönmesine vesile olur.
Sonuç olarak su, bizim kültürümüzde hayat, dayanışma, paylaşma ve güzellik demekti; asla israf edilmez, fakat esirgenmezdi de. Suyun konuşulduğu her yerde bu gerçeğin hatırlanması ve bir an önce bereketimizin geri getirilmesini diliyoruz.