EĞİTİMDE YENİ DEĞERLER
Yeni değerler, kendilerinden değerler üretme macerasına atılmışken eğitimcilerin bu dönüşümden uzak durması hiç doğru olmasa gerektir. Eğitimciler, eğitimde de çok moda olan bir söylemle ‘ezber bozuldu’ tabirinin gereğini yerine getirmekle yükümlü bir noktada durmak bahtsızlığını yaşayamazlar.
Ezberci eğitim dediğimiz maceranın ve ya ezbere dayandırılan dayatmaların artık eski kuvvet ve kudretini yitirdiği gerçeğini cümle âlemle birlikte eğitimcilerinde görmesi gerekmektedir. Öğrenciyi, bir papağan edasıyla kendisini tekrar eden ya da kopyalayan bir kopyacı olmadığının gerçeği, burnumuzun dibinde dururken biz bundan bihabermişiz gibi davranamayız.
Eğitimde beklentimiz, esnek yaklaşımlar olarak da adlandırılabilecek özellikler barındırmalı bünyesinde. Kişisel istek ve ihtiyaçları kısmen de olsa karşılayacak, değişkenliği özümsemiş, gelişime açık yol ve yöntemler olmalı. Bu yok ise kalıplaşmış düşünce ve teorilerin esnetilmesi, değiştirilmesi, hatta dönüştürülmesi, başarım ve tasarım zenginliğini en üst noktalara sevk edecek enginliği bulmalı. Uygun adım marş yeknesaklığı yıkım oluşturmadan terk edilmelidir.
Sürekli değişen dünyada ve yakın çevrede durağanlık olması, kaçınılmaz sonu davetiye ile çağırmak anlamına gelir. Artık eğitimden beklenen, sürekli değişen çevrede, onunla birlikte sürekli ve süratli değişmekte olan bireye nasıl bir istikamet verileceğinin tespitine odaklanmak olmamalıdır. Aksine böyle hal üzere olan ve ya olacak olana elinden geldiğince destek vermek olmalıdır. Bu kendini sürekli bir tanıma faaliyetine girmiş şahısları cesaretlendirmek, aynı zamanda da atağa kaldırmak anlamı taşıyacaktır.
Günümüzde eğitimin, bireylerde girişimcilik, yenilikçilik, yaratıcılık özelliklerini ortaya çıkarmasını beklemek biraz ham hayal noktasında olmak anlamında olduğunu söylemek çok iddialı olmasa gerek. Eleştirel yaklaşımları kendi özü itibariyle benimsememiş, eleştirel yaklaşımları desteklememiş, problem çözme değil, üretme noktasında kalmayı pek bir marifet olarak algılayanların elinde önem arz etmemektedir.
Eğitimde, bilgiyi kullanmada, fark yaratabilme becerisi önemlidir. Günümüzde, bilgi çok kolay ulaşılan bir nesne ya da bir birikimdir. Önemli olan o bilgiyi kullanmada fark yaratabilme becerisini ortaya koyabilmektir. Eğer bilginin sadece hamalı olan bireyler ortaya çıkarıyorsanız sizin öncekilerden bir farkınız olmayacaktır. Değişimi ve gelişimi sürekli kılacak onunla yatıp kalkacak bireyler için engeller haline dönüşmüş teknolojik gelişim ürünleri tekrar gözden geçirilmelidir. Kendisi ve aidiyet duygusunu taşıdıkları için fedakârlık yapacakları keşfetmek yerine aşılamanın bir yolu bulunmalıdır.
Günümüzde, öne çıkan eğilimler olarak gözden kaçmayan; hayallemek, sezmek, sentezlemek, yaratmak, üretmek, kendiliğinden geliştirmek, algılamak, sanatsal becerili olmak, şeklindeki kavramsallaştırma faaliyetini hayata geçirme eylemine dönüştürmek önem arz etmektedir. Tek eli çok iyi kullanmak günümüzde marifet olmaktan çoktan çıktı. Siz diğer elinizle neler yapabiliyorsunuz suali zihinleri daha çok meşgul eder haldedir. Bu bağlamda beynin sağı ve solu için de ezber bozuldu. Artık bir tarafı kullanmak yetmiyor. Yetmediği gibi doğru da olmuyor. Birini çalıştırmak diğerini adeta daha kıskanç kılıyor ve daha güçlü çalışmasını sağlıyor.
İşte burada ezberleme yani depolamanın da ne kadar yanıltıcı ya da oyalayıcı olduğunu fark ediyorsunuz. Ve yukarıda zikredilen adlandırmaların mutlaka fertlerin hayatına girmesi gerektiğine inancınız artıyor. Eğitimden de beklediğimiz tam bu noktada karşımıza dikeliyor. Ahlaki değerleri benimsemiş, Hayal kurabilen, geleceği sezinleyen, eldeki bilgiyi sentezleyen ve yeni karışımlara ulaşabilen, birileri dürtmeden kendiliğinden geliştiren, ortaya çıkaran illa sanatsal kaygıları taşırken üretmekten de kaçınmayan yeni, yenilikçi bireylerin sayısını çoğaltmak düşüncesi.
Son söz olarak söylenecek olan herhalde kullanılan araçların gözden geçirilmesinin gereğidir. Eğitimin bir araç olduğunu bilmeyenimiz yoktur. Eğitim, aynı zamanda bir dönüştürmenin ilk basamağıdır. O zaman bu ilk basamağı durak olarak kullanmamalıyız. Değişimin ve dönüşümün aracı olarak, yeni değerler yükünü almış ve yola revan olmuş hızlı, nitelikli, yaklaşımların taşıyıcısı olarak görmeli, bilmeli, böyle değerlendirmeliyiz. Başarmak dileğiyle…
20.09.2014 Muammer AZMAK