ULUSLARARASI DÜZEN
Uluslararası düzende neler oluyor?
*
Geçmişte Çin-Rusya gerilimi yaşanmış; bu durum ABD-Çin yakınlaşmasını getirmiş; Çin, bazı kurumlara üye olmuş ve Batı’ ya karşı uyguladığı strateji ile uluslararası sistemi kabul etmiş; kısa bir sürede ikinci büyük ekonomi konumuna yükselmiş; dünya sahnesinde de etkin rol oynamaya başlamıştır. Daha sonra ABD ve Rusya’nın, matematiğin siyaset biliminde kullanılarak ortaklaşa uyguladığı başarılı stratejiyle Soğuk Savaş dönemi sona ermiş ve yeni bir dünya düzeninin kapıları açılmıştır.
*
Uzun vadeli bir bakış açısıyla: Ülkeler arasındaki çok çeşitlilik, Orta Asya dengeleri, Avrupa jeopolitiği ve Avrupa Birliği ile Ortadoğu çıkmazı bağlamında çok farklı sosyolojik kültürlere sahip iki süper güç olan ABD ve Çin arasındaki ilişkilere yönelik stratejik planlamalar bundan sonra ne yönde ilerleyecektir?
Bu iki gücün izleyeceği ekonomik ve küresel egemenlik kurma yarışında ve nükleer silahsızlanma projelerinde ne gibi sonuçlar doğacaktır?
ABD, İngiltere ve Avrupa Birliği ile Çin, Kuzey Kore, Rusya ve Japonya arasındaki dengenin dinamikleri ve parametreleri neler olacaktır?
Öte yandan Batı odaklı platformdaki Birleşmiş Milletler Teşkilatı ve NATO gibi kuruluşlar ve ittifaklar ile Asya odaklı platformdaki kuruluş ve ittifakların etkinliklerini bir ölçüde kaybettiği gözlenmektedir.
Yüksek teknoloji ve nükleer çağındaki çok bilinmeyenli denklemler, ortadaki satranç masasında beklenen etkin bir diplomasi mekiği ile çözümlenebilecektir.
*
Sonsuz evrende küçük bir nokta kadar yer kaplayan kadim dünyada yeni bir düzenin kurulması için tarihten çıkartılması gerekli dersler büyük önem taşımaktadır.
Bu nedenle, halen yaşanmakta olan küresel virüs salgını, bütün insanlığa sanırım şu mesajları vermektedir.
-Kıtalar arasındaki mevcut kuruluş ve ittifakların bir bütünlük taşıyan insanlık, evrensel ve etik değerler, birlik beraberlik ve dayanışma, hukuk, barış, adalet ve vicdan adına hareket edilerek, olumlu bir yaklaşımla yeniden yapılandırılması sağlanmalıdır.
-Uluslararası dengenin korunmasının yanı sıra yeryüzündeki kutsal doğal dengenin bozulmaması ve küresel ısınmanın önlenmesi bakımından özellikle her türlü bitki örtüsü, canlı ve hayvanlara saygı duyulmalıdır.
-Diğer sektörlerin yanı sıra tarım ve sağlık sektörlerine beklenen özen gösterilmelidir.
-Ülkelerdeki toplum kültürlerinin daha çok geliştirilmesi ve günlük hayata geçirilmesi için Birleşmiş Milletler Teşkilatı işbirliği ve koordinasyonunda uygun bir plan disiplini içinde bir raporlama ve izleme sistemi kurulmalıdır.
Önder Gürcan
[email protected]