Manisa Asker Hastanesi (Baytar Mektebi)
Lise yıllarımdan beri yanından geçer ancak bir türlü içine giremezdim. Merakım daha da artar ve bu gizemli tarihi bina hakkında bilgi sahibi olamazdım!
Hatta bazen arkadaşlarla gizliden gizliye yanına yaklaşıp içine girmek istesek de bir asker düdüğü duyar ve kaçışırdık çocuk aklımızca!
Harabe halindeki eski Baytar Mektebi ya da halk arasında bilinen ismiyle Eski Asker Hastanesi’nden bahsediyorum.
Yıllardan beri atıl durumda bulunan Tren İstasyonun alt tarafındaki Asker Hashanesi-Baytar Mektebi olarak bilinen tarihi bina ne zaman yapılmıştır kesin bir bilgimiz yok! Hatta XVIII. Yüzyıla ait olduğu söylense de bu gerçeği yansıtmamaktadır.
Kültür ve Kültürel Varlıkları Koruma Varlıklarının 16.09.1994 yılı envanterine göre bina kadastro pafta: 147. Ada 882. Parsel 8 olarak belirtilmiştir.
Manisa Eski Askeri Hastanesinin (Baytar Mektebi)yapılış tarihi 1915 olup 1994 yılı envanterlerinde iki katlı dikdörtgen planlı olduğu ve vakfiye olarak belirlendiği görülmektedir.
Geçen gün oğlum Oğuz Kağan’la yanından geçerken gençlik yıllarımdaki gibi içimden geçen sızıya engel olamayıp cep telefonumla birkaç kare fotoğrafını çekmek istedim. Ancak mümkün mü? Askeri Hastanedeki nöbetçi subayın talimatıyla asker düdüğünü acı acı öttürüp bizi oradan uzaklaştırmak ve hatta çektiğimiz fotoğrafları almak için teşebbüs etmeye çalıştı!
Yıllardan beri içimde kalan bir özlemi de böylece gidermiş olmanın sevinci ve tarihe not düşmek adına çektim, Eski Askeri Hastanenin o muhteşem kapısının fotoğrafını! Başka ne isteyebilirim ki? Lise yıllarımdan beri düşlediğim şeyi bir nebze olsun gerçekleştirmiş oldum!
Kültür, Turizm Bakanlığı ve Vakıflara bağlı olması gerekirken, üstelik duvarlarında birkaç yerinde “koruma altında” olduğu yazılıyken üstüne üslük atıl durumda duran bir tarihi eserin göz göre göre yıkılıp gitmesini seyretmek her Manisalı gibi bizleri de üzmektedir!
Elimde ada, pafta ve mimari özelliklerine dair teknik bilgiler bulunsa da bu bilgilere itibar etmek doğrusu çok da akıllıca gelmiyor bana. Buna benzer bazı yapılar hakkında da elimdeki bilgilerle tarihi bilgiler arasında farklılıkların olduğunu görünce ben de çok itibar etmez oldum resmi bilgilere! İyisi mi daha gerçekçi belge bulmak.
Açık söyleyeyim, bir zamanlar tarihi binaların dökümünün çıkarıldığı bilgiler doğru mudur emin değilim! Baştan savma olabiliyor bazı bilgiler! Ancak bir gerçek var ki bu dökümler her ne kadar bilgiler tam doğru görünmese de bildiğim kadarıyla Kültür Bakanlığı ve Vakıflar o bilgileri esas alarak çalışmalarını sürdürüyor. Bu da yetersiz bilgilerle hareket edildiğini gösteriyor. Hâlbuki vakıflar, belgeler ve işin uzmanlarıyla birlikte hareket edilebilse daha isabetli olacaktır.
Bizce kültür ve tabiat varlıklarını korumayla ilgili üniversitelerle ortak çalışmalar yaparak yeniden araştırmalar yapılmalı ve gerçeğe daha yakın bilgilere ulaşmak için bilgi ve belgeler ışığında tarih eserler baştan aşağıya taranmalı Manisa’da.
Hatta size trajik olduğu kadar komik de sayılabilecek bir olay anlatayım:
Manisalıların Dış Mahalle denilen Kaynak Mahallesinde Haydar Bayçın Çocuk Kütüphanesinin arka tarafındaki yıkılmakta olan ancak kitabesi bulunmayan çeşme ile ilgili araştırma yapmıştım. İzmir Vakıflar Müdürlüğünden başlayıp diğer yetkili kurum ve kuruluşlara kadar sormadığım kişi ve kurum kalmamasına rağmen kimsenin bu tarihi çeşme ile ilgili bilgisi yoktu! Yani anlayacağınız Yunanlıların Camisini, bizlerin minaresini yıktığı Göne Çeşmesi ile ilgili kayıtlarda hiçbir bilgi yoktu!
Tarihi ve kültürel değerlerle ilgili yeniden ve ivedilikle dökümler çıkarılmalıdır derken boşuna söylemiyoruz… Kimsenin ne bilgisi var ne de ilgisi!
Ancak aldığımız bilgilere göre Manisa Tarihi Asker Hastanesi(Baytar Hastanesi) ile ilgili önümüzdeki dönemde sevindirici gelişmeler yaşanacak. Konunun Maliye Bakanlığı İle Kültür Bakanlığı arasında devam ettiği ve müze yapılması şartıyla Kültür Bakanlığına devredildiği bilgilerinin kesinlik kazanmadığı da ortada olsa da ümit verici
Sorumluluk her kimde olursa olsun bir an önce bu ve buna benzer onlarca tarihi ve kültürel eserlerin Manisa’ya kazandırılması gerekiyor.
1994’den beri çürümeye ve adeta yıkılmaya terk edilen bu ve buna benzer eserlerin bu güne ve yarına kazandırılması Şehzade Şehir adına önemli kazanç olacaktır.
Yunan yangınından sonra başlayan tarihi eser talan ve ilgisizliğinin halen devam ediyor olması insanı üzmesin de ne yapsın?
Gizliden gizliye de olsa fotoğraf çekmesem yarın bir gün evlatlarımız bizden hesap sormazlar mı?
Modern ve marka şehir olmanın bir yolu da bu tür eserlere sahip çıkmak değil midir?
Tarih bizden bir şekilde intikamını almaz diye düşünüyorsanız gülerler insana!
Birkaç aydır dış sıvası bitirilmiş bir şekilde duran ve her gün birkaç ustanın çalıştığı Manisa Asker Hastanesi ile ilgili daha somut çalışmalar sürüyor. En azından yıkılmasının önüne geçileceğini söyleyebiliriz.
Ancak, tarihi eserin aslına uygun onarılıp onarılmadığı konusunda bir şey söyleyemeyiz! Gidin ve gözlerinizle görün derim. Saray-ı Amire bahçesindeki Fatih Kulesi nasıl dışı betonerme sıvayla kapatıldıysa aynı durum bu bina için de gererli!
Dışarıdan bakıldığında tarihi eser olduğunu anlamak zorlaşacak onarım çalışması bittiğinde! Umarız aslına uygun restore edilir ve Manisa’ya kazandırılır Manisa Asker Hastanesi temennisinde bulunmaktan başka bir şey gelmiyor elimizden!
Son günlerde bahçe düzenlemesi yapılan eski Asker Hastahenesi yakın zamanda hizmete açılacaktır.
Bildiğimiz kadarıyla İl Kültür Turizm Müdürlüğüne bağlı müze olarak hizmet vereceğini öğrendiğimiz tarihi bina Manisa'ya hayırlı olsun...