Naci Yengin’in 'Şehzade Sultan – Fatih Sultan Mehmet’in Şehzadelik Yılları' Kitabı Hakkında
Saruhan Beyliği Yıldırım Bayezid zamanında Osmanlı Devleti’ne bağlanmıştır ancak Timur ve ordusunun Anadolu’da çıkardığı büyük huzursuzluklar ve Ankara Savaşı’nda alınan yenilgi sonucu yeniden bağımsız olmuştur. Çelebi Mehmet Dönemi’nde tekrar Osmanlı’ya bağlanan Saruhan Beyliği bir daha Osmanlı'dan ayrılmamıştır. Yıldırım Bayezid zamanından itibaren sancak şehri olan Manisa bu durumunu III. Mehmet’e kadar koruyacaktır. 'Şehzade Sultan' adlı kitabında Naci Yengin tüm bu tarihi olaylara yer vermektedir.
Kitapta II. Mehmet’in annesi Hüma Sultan’ın kökleri hakkında yapılan iddialara cevaplar verilmektedir. Tüm bunlar da yine bilimin ışığı altında literatür çalışmaları sonucu elde edilen bilgilere yer verilerek yapılmıştır.
Yıldırım Bayezid döneminden itibaren Saruhan Sancağına Osmanlı şehzadeleri gönderilir. Sultan Bayezid’in oğlu Ertuğrul Manisa’da şehzadelik yapan ilk Osmanlı şehzadesidir. Osmanlı Devleti şehzadelerini gönderdiği sancak şehirlerini belirlerken bazı hususları dikkate alır. Saruhan Beyliğinin merkezi durumunda olan Manisa’ya da şehzade göndermelerinin nedenleri üzerinde durulmuştur. Bu bölgede yaşanan isyanlardan ve Ankara Savaşı’nın sonuçlarından bahsedilmektedir.
II. Mehmet’in yaptığı evlilikler ve isimleri zikredilmekle birlikte II. Bayezid’in annesi Gülbahar Hatun, Gülşah Hatun ve Dülkadir Beyinin kızı Sitti Mükrime Hatun hakkında bilgiler yer alır.
Osmanlı Devleti’nde şehzadelerin eğitimine büyük önem verilir, şehzadelerin eğitimine beş altı yaşlarından itibaren başlanır. Çocukluk yıllarında annesi Hüma Hatun ile sütannesi Daye-Hundi Hatun Fatih Sultan Mehmet’in yetişmesinde önemli rol oynar.
Fatih Sultan Mehmet’in yetişme tarzı incelendiğinde İstanbul’u fethetmek için özel bir eğitim aldığı konusuna dikkat çekilir. Fatih Sultan Mehmet Manisa’ya geldiği ilk günden beri büyük hedefler için yetiştirilir. 'Şehzade Sultan' adlı kitabında Naci Yengin, II. Mehmet’in çocukluk ve gençlik yıllarında aldığı eğitim üzerinde durur. Molla Yegan, Molla Ayas, Molla Hüsrev, Molla Gürani, Akşemseddin hakkında detaylı bilgiler verilir. Şehzade Sultan kitabında Sultan II. Mehmet’le hocalarının ilişkileri ve Sultana verilen eğitim anlatılır. Fatih Sultan Mehmet’in eğitim aldığı hocaları elbette bu isimlerden ibaret değildir. II. Mehmet Yunan ve Rum âlimlerinden de İslam âlimlerinden de ders almıştır.
II. Mehmet’e Latince ve Yunanca öğreten, Heredot’u okutan hocaları da bulunmaktadır. Fatih’in Arapça, Rumca, Sırpça, Latince başta olmak üzere pek çok Avrupa dilini iyi derecede bildiği belirtilir.
Sultan II. Mehmet’in çocukluğunun ilk yıllarında okumaya pek meraklı olmadığı ve Molla Gürani ile yaşadığı sopalı ders anlatımından bahsedilmekle birlikte bu iddialara yanıt veren araştırmacıların görüşlerine de yer verilir. A. Süheyl Ünver’in Fatih’in çocukluk döneminde okuma yazmaya karşı hevesli olmadığı yolunda yapılan değerlendirmelere karşıt olan görüşlerine dikkat çekilir.
II. Mehmet’ten beş yaş büyük ağabeyi Alaeddin Ali’nin ani ölümüyle II. Murat; küçük şehzadesi olan Mehmet’in eğitimine daha çok önem verir.
II. Mehmet on iki yaşında Saruhan Sancağına gönderilir. Manisa’da bir yıl kalan II. Mehmet, babası II. Murat tarafından Edirne’ye çağrılır. II. Murat Avrupa Devletleriyle imzaladığı Segedin antlaşmasıyla rahatlamış durumdadır ve oğlu Alaeddin’in ölümüyle derin bir hüzün içindedir. II. Murat, Çandarlı Halil Paşa’nın tüm itirazlarına rağmen tahtı oğluna bırakarak Manisa’ya çekilir. II. Murat’ın Manisa’da kaldığı iki yıl boyunca neler yaptığına dair bilgilere yer verilen kitapta II. Murat’ın şair kişiliğinden de bahsedilir. Şehzade Sultan kitabında II. Murat’ın yaptırmış olduğu Saray-ı Amire hakkında da detaylı bilgiler yer alır.
II. Mehmet’in tahta kaldığı iki yıl süresince Osmanlı Devleti’nde ikili bir yönetim olduğuna dair araştırmacıların, tarihçilerin görüşleri verilir. Paşaların çekişmeleri de söz konusudur, Çandarlı Halil Paşa ve Zağanos Paşa arasındaki anlaşmazlıklar anlatılır.
Fatih Sultan Mehmet tahtan indirilip Manisa’ya ikinci kez gönderildiğinde yıl 1446’dır. Bu tarihten itbaren beş yıl daha kaldığı Manisa’da yaptığı faaliyetlerden bahsedilir.
Manisa Saray mutfağının da anlatıldığı kitapta Fatih Sultan Mehmet’in yeme alışkanlıklarına da yer verilir.
II. Mehmet azametli, güçlü bir padişahtır, ilim ve bilim aşığıdır. Şehzade Sultan kitabında tarihi şahsiyetlerden en çok etkilendiği isimler verilerek onların hayatlarını çok iyi bildiği anlatılır. Fatih Sultan Mehmet bir divanı olan ilk Osmanlı padişahıdır. II. Mehmet’in şiirlerinden örneklere yer verilir.
Manisa’nın yaylalarından bahsedilir, sultanların, padişahların yazın Manisa yaylalarına çıkarak buralarda tahtadan yapılmış saray ya da köşklerde kaldıkları belirtilir.
'Şehzade Sultan' kitabı titiz bir şekilde literatür araştırmaları yapılarak hazırlanmış, alanında uzmanlaşmış kişilerin görüşlerine yer verilmiştir.
İstanbul fethinde önemli bir yere sahip olduğu bilinen Akşemseddin de bahsedilmektedir.
Fatih’in şair yanına da dikkat çekilen kitapta onun bazen çok merhametli yerine göre sert ve kanunları uygulayan kişiliğinden bahsedilir.
Fatih Sultan Mehmet’in çocuk denecek yaşta tahta geçmesi sonra indirilmesi ve Manisa’da geçirdiği yıllar incelendiğinde onun kişiliğinin oluşumu hakkında fikir sahibi olabileceğimize dikkat çekilerek alanında uzmanlaşmış kişilere bir çağrı yapılıyor. II. Mehmet'in hayatı irdelendiğinde kişiliğinin oluşumu hakkında fikir sahibi olunacak ve Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethedebilmesinin sırrı aydınlatılacaktır.
Fatih Sultan Mehmet hakkında yazılan ve çok emek verildiği her sayfası çevrildiğinde anlaşılan 'Şehzade Sultan' adlı kitabın okunması dileğiyle.
Kitabın Yazarı Naci Yengin.