Bir başkadır bizim Çingenelerimiz...

"Çingenelerin Sosyal ve Toplumsal Sorunları-Mahcup Red Notaları" adıyla kitaplaştırılan çalışma beş ayrı araştırmanın bir araya getirilip konunun bütünleştirilmesiyle ortaya çıktı. Çalışmada büyük emeği bulunan diğer akademisyenler ise Bahriye Eşeler ve Eren Topuz. Kendi alanında büyük bir boşluğu dolduran projenin hikaye ve amacını Prof. Dr. Baran Dural şöyle özetliyor:

Bu eser, aralıklarla yürütülen saha çalışmasıyla birlikte, son 7 yılın ürünü bir çalışma. Proje, Bandırma odaklı özgün bir proje olarak başlatılan ve Çingene gençlerinin eğitimlerine katkı sağlarken, katılımcı gençlerin en başarılı sayıldıkları müzik alanının, itici güç olarak kullanıldığı, "Sevginin Ritmi" projesine, danışman Harun Karacan'ın çağrısı üzerine dışarıdan katılımıyla doğdu. Gönüllülük esasıyla sürdürülen proje, Karacan'ın ani vefatı, benim, Çingenelerin güncel-toplumsal sorunlarına ilişkin algısını keskinleştirerek, aynı konuda çalışmalarda bulunan Bahriye Eşeler ve Eren Topuz ile iletişim kurmamla yeni bir boyut kazandı. Bu durum, eser kapsamının genişlemesine neden oldu. Toplam 5 bölümden oluşan, "Mahcup Red Notaları", Türkiye Çingenelerinin toplumsal-sosyal sorunlarını tartışmaya açmak, başlıca sorun alanlarının çözümüne katkıda bulunmak adına kaleme alındı.

Kitabın ilk bölümünde Çingenelerin belli başlı sorunları, yoksulluk-yoksunluk ilişkisi ekseninde genel olarak özetlenmektedir. Daha sonra, "Sevginin Ritmi" projesi üzerinden, eğitime erişim hakkı, Çingene gençliği özgülünde tartışmaya açılmakta, Çingene kökenli öğrencilerin, derslerdeki başarısızlığının bir kader olmadığı, veriler somut örneklerle savunulmakta.

İkinci bölümde; üniversite gençliğinin, kalabalık bir Çingene mahallesini içinde barındıran Şişli'nin Kuştepe mahallesine yaklaşımları, Çingene kökenlilerle ilişkileri ve kafalarında beliren Çingene algısı üzerine yoğunlaşılmaktadır.

Üçüncü bölümde, Bandırma'da yapılan görüşmelerden oluşturulan kontrol topluluğundan edinilen görüşler denetiminde, Tekirdağ'da sürdürülen alan araştırmasının bulguları paylaşılmakta.

Dördüncü bölüm hegemonya olgusu etrafında, Çingene alt-kültürünün, hâkim üst Türk kültürüyle kurduğu ilişkiye ayrıldı. Tarihsel örnekler, karikatürler ve çizimlerle süslenen bu bölümde, diğer alt kültürlerle ilgili kitap genelinde yapılan değinilere işaret edilerek, Çingenelerin karşı-hegemonik örgütlenmesi değerlendirildi. Bu değerlendirmede Çingenelerin seslerini en net duyurabildikleri Çingene ezgileri-müzikleri, başat yol göstericiler oldular.

Prof. Dr. Baran Dural bu açıklamaları sonrasında değerlendirmelerini şöyle noktalıyor:

Son olarak toplumun diğer unsurlarının Çingenelerle iletişim kurarken ya da Çingenelerle iyi geçindiklerini ifade ederken, dikkatli olmaları ve "gizil aşağılama" ediminden kaçınmaları zaruridir. Örneğin "güzel Türkçemiz"den bahsederken söze nasıl, "ana, avrat, soy, sop" gibi veciz argo tamlamalarla başlanmıyorsa, Çingenelere sempati duyduklarını ileri sürenlerin, hemen ikinci cümlelerini, "sipali, şopar, naşlamak" gibi argo kelimelere dayandırmamaları önemlidir. Bilinmelidir ki Çingeneler, Türkiye Cumhuriyetine çok sayıda, siyasetçi-vali-hekim-sanatçı katmış bir topluluktur. Bu kişilerin bazılarının isimleri kitap genelinde de geçmektedir. Bu topluluk arasında özellikle sanatçıların, Türkçe'yi konuşmadaki duyarlılıkları ve yorum güçleri. Çingenelerle ilişkin hemen her şeyin, hiç duraksamazcasına ve büyük bir hoyratlıkla, toplumsal bilinçaltında hatalı biçimde kodlanmasını engellemelidir. Bu da diğer toplulukların, empati ve yanlış bilinç halinden kendilerini kurtarmalarıyla mümkündür.

Kitaptaki ana konu başlıkları şöyle:

- Çingene (Roman) Kökenli Gençlerin Alt Kültürleri Üzerinden Toplumla Bütünleşme Çabası: Sevginin Ritmi Projesi.

- Üniversite Öğrencilerinin Gözüyle Çingeneler.

- Dezavantajlı Bir Grup Olarak Çingenelerin Yerel Yönetim Mekanizmalarında Algılanırlık Durumu: Tekirdağ ve Bandırma Örneği.

- Bir Karşı Hegemonya Kültürü Olarak Çingene Müziği: "Mahcup Red Nota"ları.

- Türkiye'de Yaşayan Çingenelerin Yurttaşlık Algısı.

Paradigma Akademi Yayınları İletişim: [email protected]
Kaynak:https://www.yenicaggazetesi.com.tr/bir-baskadir-bizim-cingenelerimiz-481090h.htm