Türkiye'nin Ermenistan'la görüşmelerinin ön şartı Azerbaycan'la sorunları çözmek
Azerbaycan Musavat gazetesinin haberi: Türkiye'den Pashkina'yı zorlaştıran iki koşul: Aliyev ile anlaşmadan bunları aşmak mümkün değil
23 Aralık 2021 - 09:59
Moskova'da yapılacak bir sonraki üst düzey toplantıda, Başbakan Nicole Pashkina'nın Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Türk-Ermeni ilişkilerinin normalleşme sürecini görüşmesi; Resmi Ankara, Ermenistan'ın "Dağlık Karabağ"dan vazgeçmesini ve Zengezur koridorunu açmasını talep ederek Azerbaycan'ı bu süreçte kilit oyuncu haline getirdi...
BDT devlet başkanları Rusya'nın Moskova kentinde bir toplantı yapacak. Uzun bir süre bu kurumun varlığına dair hiçbir bilgi yoktu. Ancak beklenmedik bir şekilde BDT liderlerinin gayri resmi bir toplantısının yapılacağı açıklandı.Rusya Devlet Başkanı Dmitry Peskov'un sözcüsünün bu bilgiyi zaten doğruladığı belirtilmelidir. Bu, BDT'yi yeniden kurmak için bir girişimin yapıldığı anlamına gelir. Büyük olasılıkla, şu anda ABD ve Batı ile keskin bir çatışma durumunda olan Rusya'nın buna ihtiyacı var.
Muhtemelen önümüzdeki günlerde Kremlin'in neden BDT liderleriyle bir toplantı yapması gerektiği netleşecek. Ancak Azerbaycan toplumu, uzun bir aradan sonra yapılacak olan gayri resmi BDT zirvesi ile ilgili tamamen farklı bir konuyla hala daha fazla ilgileniyor. Zira bir süre önce Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan arasında bir görüşme daha yapılabileceği iddia edilmişti.
Bu yıl içinde ve daha geniş bir formatta gerçekleştirileceği iddia edilen Aliyev-Paşinyan görüşmesinin gerçekten de gerçekleşebileceği artık açık. Çünkü BDT devlet başkanlarının gayrı resmi zirvesi 28 Aralık'ta yapılacak. Bu nedenle, Azerbaycan-Ermeni liderliğinin bir sonraki toplantısına ilişkin bilgileri teyit etme olasılığı kesinlikle inandırıcı görünüyor.
Bu aşamada Azerbaycan Cumhurbaşkanı ile yapılacak görüşmelerin Ermenistan Başbakanı için büyük önem taşıdığını belirtmek gerekir. Çünkü Paşinyan hükümeti Azerbaycan ile mevcut sorunları çözmenin yanı sıra resmi Bakü'nün stratejik müttefiki olan Türkiye ile ilişkileri normalleştirmeye çalışıyor. Ve bu iki süreç bir anlamda birbirine paraleldir.
Mesele şu ki, Azerbaycan ve Türkiye, Ermenistan ile ilgili alınan kararlar da dahil olmak üzere birçok jeopolitik adımı istişare ve koordine etmeyi tercih ediyor. Başka bir deyişle, yetkili Erivan'ın Azerbaycan ile sorunları çözülmeden Türkiye ile ilişkilerin normalleşebileceğini umma şansı yok. Paşinyan hükümeti de Türkiye'nin Azerbaycan'a yönelik taleplerini yerine getirmekle yükümlüdür.
Bu bağlamda, Aralık ayı sonunda gerçekleşmesi beklenen Aliyev-Paşinyan görüşmesi ile Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki sorunlar, Erivan ile Türkiye arasındaki müzakere sürecinde bazı önemli detayları tartışabilir. Her halükarda Paşinyan hükümeti, Türkiye ile başlatılan çözüm sürecinin başarısının da resmi Bakü'nün tutumuna bağlı olduğunu anlamaktan geri kalmadı. Yani Azerbaycan'ın ulusal çıkarlarının sağlanması açısından resmi Bakü'nün tatmin olması kaçınılmazdır.
Ermeni siyasi çevrelerinden basına sızan bilgilere göre Erivan yetkilisi bu konuda duyarlı olmaya çalışıyor. Peştun hükümetinin Ankara'nın üç temel şartını bile kabul ettiği iddia ediliyor. Ve bu koşullardan geri çekilmenin neredeyse imkansız olduğu vurgulanıyor.
İlginç bir şekilde, Ermeni siyaset bilimci Suren Sarkisyan, resmi Ankara'nın temel koşulları hakkında doğru bilgiler aldığını iddia ediyor. Ona göre Ermenistan, tarihinde ilk kez Türkiye'nin şartlarını yerine getirmek için somut bir taahhütle müzakerelere başladı.
Ermeni siyaset bilimci, Paşinyan hükümetinin Artsakh'tan vazgeçme koşulunu zaten kabul ettiğini güvenle vurguladı. Aynı zamanda resmi Erivan, sözde "Ermeni soykırımı" iddialarının Ermenistan'ın dış politika önceliklerinden çıkarılması talebiyle uzlaştı. Son olarak, Paşinyan hükümeti yakın gelecekte Zengazur koridorunun açılmasını öngören üçüncü şartı kabul etmeye hazırlanıyor.
Ancak Ermeni siyaset bilimci, resmi Erivan'ın yerine getirmesi gereken şartların bununla sınırlı kalmayacağını vurguladı. Ona göre Ankara'nın Ermeni ordusundan Ağrı Dağı imajını kaldırma konusundaki ısrarının yerine getirilmesi gerekecek. Çünkü resmi Ankara bunu Ermenistan'ın Türkiye'ye karşı toprak iddiası olarak algılıyor. Ermenistan'da hazırlanmakta olan anayasal reformlarla da buna benzer bazı sorunların çözülmesi beklenmektedir.
Son aşamada ise Türkiye ile Ermenistan arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasına ilişkin bir belgenin imzalanacağı iddia ediliyor. Belgede, Ermenistan'ın Türkiye'nin toprak bütünlüğünü resmen tanımasına ilişkin bir makalenin yer alacağına şüphe yok. Ermeni siyaset bilimci, tüm bunlardan sonra Türkiye'nin Ermenistan ile sınırlarını açabileceğini düşünüyor.
Azerbaycan'ın tüm bunlara karşı tutumunun Ermeni toplumunda tartışılması ilginçtir. Ana sonuç, resmi Bakü'nün "artsakh" meselesini tamamen "gömme" ve Zengazur koridorunu açmadan Türk-Ermeni ilişkilerinin normalleşmesine olumlu bir yaklaşım getirmeyeceğidir. Ve resmi Bakü'nün Türkiye'ye verdiği hassas tepki, şimdi bu konuda Ermenistan'ın temel sorunlarından biri olarak görülüyor.
Bu nedenle Ermeni toplumu, Azerbaycan ile yaşanan sorunların yanı sıra Türk-Ermeni ilişkilerinin normalleşme sürecinin bir sonraki Aliyev-Paşinyan görüşmesinde tartışılabileceğine inanmaktadır. Çünkü resmi Ankara'nın öne sürdüğü temel temel koşullardan ikisi, Azerbaycan'ın ulusal çıkarlarından kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla, bu şartları yerine getirmek ve resmi Ankara'yı memnun etmek için önce Azerbaycan ile bir anlaşmaya varmamız gerekecek. Bu açıdan bakıldığında, Türkiye üzerinden Ermenistan'a "pencere" açmayı hedefleyen Başbakan N. Paşinyan'ın bu iki koşulun çözümünü bir an önce Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile mutlaka görüşmesi kaçınılmazdır.
Elchin KHALIDBAYLI,
Siyasi Uzman,
Yeni Müsavat Medya Grubu
Kaynak:https://www.musavat.com/news/turkiyeden-pasinyani-cetine-salan-iki-sert-eliyevle-anlasmadan-onlari-asmaq-mumkun-deyil_854451.html
FACEBOOK YORUMLAR