Mustafa Kutlu'nun kitabı çok zararlı bulundu!

Meşhur bir sözdür: Güneşin altında söylenmemiş söz yoktur, derler. Bu elbette sözlerin bittiği anlamına gelmiyor. Zira öyle olsa bugün artık yeni hikâyeler, romanlar, şiirler okuyamazdık. Bu metinlerde anlatılanlar yeni değil belki ama onları yeni kılan bir şey var. Hiç şüphesiz anlatım tarzları…

Mustafa Kutlu’nun, “Yoksulluk İçimizde” kitabı da çokça işlenmiş bir hikâyeyi anlatıyor bize. Ama onu farklı kılan, benzer hikâyelerin anlatıldığı metinlerden ayıran bir yanı var. Tadı damakta kalan üslubu gibi…

Mustafa Kutlu’nun en sevdiğim kitaplarından biri olan “Yoksulluk İçimizde”yi kabaca, bir-iki kelime ile anlatmak gerekseydi “bir hidayet öyküsü” denilebilirdi belki.

Ama sıradan bir hidayet öyküsü değil bu. Açık açık gösterilmeyen bağlantılarla daha da derinleştirilmiş, kurgusu ve üslubu ile sıradan olmaktan uzaklaşan bir öykü.

Gerçek yoksulluk

Engin’den uzaklaştıkça daha da enginlere yelken açan Süheyla’nın maddî yoksulluğuna karşın içinin zenginliği gösterilirken; Engin’in kazanma hırsının, zenginliğinin iç dünyasında yoksulluk olarak tezahür ettiği anlatılıyor.

Necati Tonga’nın da dediği gibi kitap “Zenginlik dış unsurlara, eşyaya bağlanmakla değil, içimizi zenginleştirmekle olur ki eşyadan ve onun bizi kendisine çeken kuvvetinden kurtulmanın yolu da manevî değerlere yönelmektir.” fikri üzerine kurulmuş . Süheyla da dünyanın tüm şatafatından kaçıp dünyaya ait eşyalardan ihtiyacı kadarını alıp gerisinden uzak durmayı tercih ediyor kitapta.

“Yoksulluk İçimizde”, Mustafa Kutlu’nun “(post)modern öyküye”  en yakın kitabıdır. Olay örgüsü, zaman gibi öğeler üzerinden bu durumu kolaylıkla gözlemleyebiliriz.

Belirsizlik, olay sırasını takip etmeyen anlatım biçimi, yine bununla ilgili olarak zamanın kronolojik akmıyor oluşu bu savın delilleri olarak gösterilebilir.

Çocukları bu kitaptan uzak tutun?!

Yazıya başlamadan önce kitabın içeriği ilgili uzun uzun yazmak niyetindeydim. Ancak mutadım olduğu üzere yazmaya başlamadan evvel “daha önce hakkında neler yazılmış” diye kısaca araştırdığımda internette rastladığım bir haber beni aşağıda anlattığım konudan da bahsetmeye zorladı.

2009 yılında yapılmış olan söz konusu haberin başlığı “Bunları mı okuyacaklar?”. Haberde anlatılana göre Eğitim İş Trabzon Şubesi tarafından oluşturulan bir komisyon ilk ve orta öğretim kurumlarının kütüphanelerine dağıtılan kitapları inceleyip bunlardan bazılarında çocuklara büyük zararlar verebilecek unsurlar olduğunu ortaya çıkarmış! Kendilerini ne kadar tebrik etsek az.

Korkunç bir körlük!

“Yoksulluk İçimizde”de bu “büyük zarar verebilecek unsurlar” içeren kitaplardan biriymiş komisyona göre. Haberde bu kitapta tespit edilen unsurlar şöyle sıralanmış:

-Kadını aşağılama ve küçümseme, alay etme, kadın-erkek eşitsizliğini savunma
-Şirk koşma
-Şekil esareti
-Biat etme kültürü
-Sanatla alay ve çağdaş ve teknolojik değerleri karalama

Bu unsurların yanına tespit edilen sayfa numaraları da yazılmış. Bununla da kalmayıp çeşitli alıntılar da yapmışlar haberin içinde.

Bunları yapmasaydılar komisyonun isim bulma konusunda hayli yaratıcı olduğunu gösteren “Sanatla alay ve çağdaş ve teknolojik değerleri karalama” unsurunun nasıl bir şey olduğunu çözmek mümkün olmayacaktı. 

Bu unsurun var olduğu sayfaları ve verilen alıntıları karşılaştırdığımda ise o satırların altını çizip belirtilenlerle ilgili notlar almış olduğumu gördüm.

 “Sanatla alay ve çağdaş ve teknolojik değerleri karalama” unsuru olduğundan bahsettikleri yerde “Kapitalizm ve modernizm eleştirisi…” diye başlayan bir not aldığımı görmüş olmak ya komisyonun ya da benim yanıldığımı gösteriyordu.

Yoksa “sanat, çağdaş ve teknolojik” diye anlatılan şeyler sistemin birer çarkı mıydı? Ya da sistem komisyona pek mi şirin görünüyordu? Satırları tekrar okudum. Kararım şu oldu: Komisyon fena halde saçmalamıştı.

Diğer “unsurlar” ve alıntılarda da durum vahimdi.

Okuduğu metni Türkçe ders kitaplarında yer alan “okuduğumuzu anlayalım” soruları derinliğinde anlayamamış bir komisyonun çocukları eğitiyor olmasına üzülmekten başka ne yapabiliriz ki?

Hikâyede başını örten Süheyla’nın “bu ne hal?” diye soranlara karşı “Müslüman oldum” demesini “başını örtmek Müslüman olmakla eşdeğer tutuluyor” şeklinde yorumlayabilen insanlardan bahsediyorum.

Her okuduğu metni ders kitabı gibi değerlendirmekten olsa gerek bunlar. Divan şiirini anlamayıp, sonra eserlere bakarak her padişaha “oğlancı” yaftası yapıştıranların halini hatırlattı bu bana.

“Yoksulluk İçimizde”, hâlâ kendisi ile tanışmamış bahtsız okurlarını bekliyor. Okuyup zenginleşsin diye içimiz. Ama içimiz gibi aklımız da zenginleşirse biraz, şu komisyonun durumuna düşmemiz oluruz.

Görkem Evci haber verdi

Kaynak: Dünya Bizim