İSMAİL GASPIRALI VE ÜLKÜSÜ - Murat Kalyoncu (Türkolog)

İsmail Gaspıralı’nın 107. Ölüm Yılı Anısına…

İsmail Gaspıralı’nın tüm yaşamı boyunca yılmadan savaştığı en büyük amacı, Dilde, Fikirde, İşte Birlik cümlesinde anlam kazanan dünya üzerindeki bütün Türklerin bir bütün haline gelmesidir. Bu dil anlayışına göre, konuşulduğu ve yazıldığı zaman İstanbul’daki hamal ve kayıkçı ile Doğu Türkistan’daki deve sürücüsü ve koyun çobanı da anlayabilmelidir. Yani ortak bir dil, ortak bir alfabe öngörmektedir. Gaspıralı, dünya üzerindeki Türklere, Azeri, Başkurt, Kazak, Karakalpak, Kırgız, Özbek, Tatar, Türkmen vb. ayrı birer milletmiş gibi adlar verilmesinin, Türk milletini bölüp parçalama oyununun ilk perdesi olduğunu; oyunun ikinci perdesinde de Türk milletinin yok edilmesinin sahneye konulacağının farkına varmış ve yaşamını düzenlenen bu tezgaha karşı düşünmeye ve bunları gerçekleştirmeye adamıştır. Bu çerçevede Gaspıralı, bütün Türklerin birlik olabilmesi için, öncelikle küçük küçük boy adları gibi topluluklardan öte millet olma düşüncesine sahip olunması gerektiğini düşünmüştür. Çünkü, her toplululuğun ayrı ayrı lehçeler kullanması dilde birliğe engel olmasıyla birlikte ve millet olabilmek için de ortak bir edebi dilin olmazsa olmaz bir koşul olarak görmektedir. Dolayısıyla, Anadolu Türkleri’nin dillerini biraz daha sadeleştirip, okumayı ve imlayı öğretecek biçimde ünlü harfleri kullanmaya başlamış olmuş olsalardı, en fazla 5-6 yıl içerisinde Türkistan’daki diğer Türklerle dillerinin birleşmesini kesin olarak öngörüyordu.
1926 yılında Bakü’de toplanan Bakü Türkoloji Kongresinde, bütün Türk boyları için ortak bir alfabe hazırlanması için çalışmalara başlanmıştır. Çalışmaların ana noktası, Arap alfabesine ve yenileştirilmiş Arap alfabesine teknik anlamda üstün ve Türk tarihi açısından tarihsel önem ve geçmişi olan TÜRK ALBESİNE (ABECE) geçilmesi olmuştur. Bu çalışmaların tek elden yürütülmesi çerçevesinde Yeni Türk Alfabesi kurulu oluşturulmuştur. Bu çerçevede Kırım Türk'ü Bekir Sıtkı Çobanzade de; Moskof Rusya'sının sonraları yapacağı gibi Türk dünyasını lehçe ve ağızlara bölme girişimini öngörürcesine, hem ortak bir alfabe ile yetinilmemesi, hem de İsmail Gaspıralı gibi ORTAK BİR DİL BİRLİĞİNİ gerekli gördüğünü belirtmiştir.

Kurul da Çobanzade’nin raporunu oy birliğiyle kabul etmiştir. Türk dünyasını yakından takip eden Başbuğ Atatürk Türk kurultayının aldığı bu kararı 1928 yılında yaşama geçirmiştir.
Öyle ki; Atatürk’ün kararı uygulamaya koymasıyla, Balkanlardan, Çin’e kadar uzanan Türk dünyasında aynı alfabe ve ortak dilin kullanılıp, konuşulması çerçevesinde büyük bir heyecan uyanmıştır.
Eğer Moskof Rusya'sı kendisini tehlikede görmeyip, müdahale etmeseydi, (Stalin Türk Cumhuriyet ve Türk Muhtariyetlerinde Kiril abecesini mecbur kılmıştır)
Bugün tüm Türkler aynı dili konuşacaktı.
Çabalar yine devam ediyor.
2010 yılında Gagavuzya’da toplanan Türk Halkları Kongresinde oybirliğiyle alınan kararlardan ilki
Türkiye’nin Ağabeylik rolü çerçevesinde,
Türk devletleri arasında iletişim dilin Türkiye Türkçesi olması ve Türkistan’daki Türk devletlerindeki tüm liselerde Türkiye Türkçesi’nin seçmeli ders olarak konması olmuştur. 
Bunu takip eden süreçte 2012 yılında Kırgızistan’da toplanan dorukta ise okutulmasına karar verilen Ortak Türk Tarihi kitabı ise Uluslararası Türk Akademisi tarafından hazırlanmış ve 2020 yılında ise, yeni eğitim öğretim döneminde seçmeli ders olarak okutulmaya başlanacağının muştusu verilmişti.
Son dönemde Özbekistan’ın Kiril abecesini bırakma kararı alması da bir başka olumlu gelişmedir.
Türk dünyası adım İsmail Gaspıralı’nın izinde yürümeye devam ediyor.
Belki biraz yavaş ama emin adımlarla… 
İsmail Gaspıralı’nın;
“Dilde, Fikirde, İşte Birlik” dediği gibi
Ömer Seyfettin’in;
“Madem ki Türküz; o halde Türk gibi yürür, Türk gibi düşünür, Türk gibi duyarız ve Türk gibi yazarız.” Dediği gibi
Başbuğ Atatürk’ün;
“Türk Demek Türkçe Demek, Ne Mutlu Türküm Diyene” dediği gibi…
107. ölüm yılında DİLDE, FİKİRDE, İŞTE BİRLİK diyerek YÜCE TÜRK ULUSUNU BİRLİK VE DAYANIŞMAK İÇİN çağıran TÜRKÇÜ, TURANCI ideoloğumuz İSMAİL GASPIRALI'yı saygıyla, rahmetle ve minnetle anıyorum.

24.09.2021

ASAS MEDYA