TALİBAN, SULTAN HÜSEYİN BAYKARA'NIN TÜRBESİNİ TAHRİP ETTİ
27 Nisan 2019 - 16:03
Afganistan’ın Güney Türkistan bölgesi Herat şehrinde bulunan Sultan Hüseyin Baykara’nın Türbesi terör örgütü Taliban tarafından tahrip edildi.
Bölgede pek çoğu Timurlular ve Özbek hanlıkları döneminden kalma eser, terör örgütü Taliban tarafından imha edilmişti.
Türk tarihinin önemli simalarından Emir Timur’un torunu ve Timur Devleti hükümdarı olan Sultan Hüseyin Baykara’nın türbesi de Taliban’ın hedefi oldu.
BÖLGEDEKİ TÜRK İZLERİ BİR BİR SİLİNİYOR
Taliban’ın söz konusu tahrip girişimleri, örgütün bölgedeki Türk izlerini silme amacı taşıdığı şeklinde yorumlandı.
Afganistan’ın Herat şehrinde, pek çok tarihi ve kültürel eseri barındırmasının yanında, Hüseyin Baykara, Ali Şir Nevai, Molla Cami, Fahreddin Razi gibi Türk İslam tarihi açısından önemli isimlerin yaşadığı ve türbelerinin bulunduğu biliniyordu.
ŞEHİR, SOVYET İŞGALİNE DE MARUZ KALMIŞTI
Şimdilerde Türkmen ve Özbek nüfusun yüzde 10’larda kaldığı Herat, 1979’da Sovyet işgaline uğradı. 1995 yılında Taliban militanlarının istilasını yaşayan tarihi kent, 2001 yılında da Afganistan’ı işgal eden Amerikan askerlerinin şehre girişine de şahitlik etti.
Klasik Türk mimarisinin sayısız örneklerinden olan kütüphane, cami, türbe ve kervansarayın yıkıldığı şehirde terör örgütü Taliban, bölgedeki kültürel ögelere ve Türk izlerini silmeye devam ediyor.
SULTAN HÜSEYİN BAYKARA KİMDİR?
Muharrem 842’de (Haziran-Temmuz 1438) Herat’ta doğdu. Hem annesi Fîrûze Begüm hem babası Mirza Mansûr tarafından Timur’un soyundandır. Yedi yaşında iken kaybettiği babası, daha önce kardeşi Şâhruh tarafından mağlûp edilip yetkisiz bırakıldığı için Hüseyin saltanattan mahrum, fakat asil aile ortamında dedesi Baykara’nın yanında yetişti. Bundan dolayı Hüseyn-i Baykara diye meşhur oldu. On dört yaşına girince Timurlular’dan Horasan’da hüküm süren Ebü’l-Kāsım Bâbür Mirza’nın hizmetine girdi, onunla beraber seferlere katıldı ve devlet tecrübesi edindi.
Timur Devleti hükümdarı Hüseyin Baykara, başarıları sayesinde taht kavgalarına son vermiştir. Şehrini kalkındırma ve ileri bir seviyeye taşıma konusunda oldukça ileri görüşlü birisi olarak tanınmaktadır. Çağatay Türkçesinin gelişmesine katkıda bulunan serler vermiş şair bir kişiliği vardır.
Çocukluk arkadaşı Ali Şir Nevai ile Türkçe’nin devlet ve edebiyat dili olması için çalışmış, Türkçe yazmayı emreden ferman çıkarmıştır.
Hüseyin Baykara’nın hüküm sürdüğü yıllar tezhip, minyatür ve cilt sanatının ilerleme kaydettiği bir dönemdir. Meselâ Herat tezhip okulu tezhip sanatının altın devrini teşkil etmiştir. Daha sonra Safevî sanatına öncülük eden bu okul Osmanlı tezhip sanatının gelişmesinde de etkili olmuştur. Hüseyin Baykara’nın himayesinde Ali Şîr Nevâî, Molla Câmî, Gulâm Şâdî ve daha pek çok sanatkârın çalışmaları sonucu mûsikide önemli bir yeri olan “Herat mûsiki okulu” doğmuştur.
Kendisini ilim ve kültüre veren bir Sultan olan Hüseyin Baykara, 36 yılı aşkın saltanat sürmüş ve 1506 yılında hayatını kaybetmiştir. Sağlığında Herat’ta hazırlattığı Kubbe-i Aliyye defnedilmiştir.
FACEBOOK YORUMLAR