Özbekistan'da Karakalpakistan'ın egemenliği tehlike altında mı?
Özbekistan’da yeni önerilen anayasa değişiklikleri referandumda destek gördüğü takdirde, Karakalpakistan’ın “egemen” statüsünün kaldırılabileceği öngörülüyor. Söz konusu değişiklik taslağı Karakalpakistan halkını derinden endişelendiriyor. Özbekistan’ın mevcut Anayasası, Karakalpakistan’ı Özbekistan toprakları içinde “egemen bir cumhuriyet” olarak tanımlıyor ve bu cumhuriyetin egemenliğinin Özbekistan tarafından korunacağı yazılıyor. Gündeme gelen anayasa değişikliklerinin Karakalpakistan’daki bazı aktivistlerin ve yurtdışındaki etnik Karakalpakların protestolarına neden olduğu aktarıldı.
04 Temmuz 2022 - 09:24
Karakalpakistan Özerk Cumhuriyeti’nin başkenti Nukus’ta 1 Temmuz 2022’de Cuma namazı sonrası kalabalık grup tarafından bir miting düzenlendiği bildirildi. Özbekistan İçişleri Bakanlığı tarafından bugün yapılan açıklamada söz konusu protesto yasa dışı olarak nitelendirildi.
“BAŞKENT NUKUS’TA YAPILAN PROTESTO YASA DIŞI BİR EYLEMDİR”
Özbekistan İçişleri Bakanlığı, dünkü protesto ile ilgili bugün yaptığı açıklamada, “1 Temmuz 2022 tarihinde, Cuma namazı sonrası saat 15.00’ten itibaren bazı Karakalpakistan vatandaşları Nukus şehrinde protesto düzenledi. Daha sonra bölge sakinleri merkez çarşı alanında toplandı. Protestonun gerçekleştiği mekana, kolluk kuvvetleri gönderildi. Özbekistan İçişleri Bakanı olarak, Nukus’taki mitingi ‘yasa dışı’ olarak nitelendiriyoruz. Şu anda asayiş yerine getirilmiştir, kanun ihlallerinin kabul edilemezliğinin netleştirilmesi ve Karakalpakistanlı vatandaşların itirazlarının değerlendirilmesi için halkla birlikte çalışmalar yürütüyoruz. Sosyal ağlardaki protestoların nedenine gelecek olursak, Karakalpakistan Cumhuriyeti’nin ‘egemenlik’ ibaresinin ve Anayasa’nın yeni halindeki ‘cumhuriyet halkının genel referandum temelinde ayrılma hakkı’ ifadesinin kaldırılmasıydı. Bu konuda devletimiz en yararlı olana karar verecektir.” denildi.
Öte yandan, Karakalpakstanlı İnsan Hakları aktivisti Azimbay Ataniyazov, Ozodlik’e verdiği röportajında, ülkenin Anayasasında yapılan değişikliklerle ilgili olarak 5 Temmuz’da Nukus’ta barışçıl bir miting yapılmasına izin verilmesi talebiyle resmi kurumlara başvurduğu belirtildi.
KARAKALPAKİSTAN
Karakalpakya veya Karakalpakstan, resmî adıyla Karakalpakistan Cumhuriyeti, Özbekistan’a bağlı özerk bir cumhuriyettir. Özbekistan’ın batı kesiminde yer alır. Başkenti Nukus’tur. Karakalpakya, tarihsel Harezm topraklarını kapsar. Yüzölçümü 165 bin km²dir. Karakalpakistan’ın nüfusu yaklaşık 1 milyın 800 bin kişidir. Bu nüfusun 500 bini Karakalpak, 400 bini Özbek, 300 bini Kazak 100 bini de farklı unsurlardan oluşmaktadır.
Karakalpaklar Kazak Türkleri’nin bir boyu olarak da kabul edilebilir. Karakalpakistan, 1925 Nisan ayında Kazak Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin özerk bir bölgesiydi. Ancak bu özerk bölge 20 Temmuz 1930’da SSCB’ye (Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği) devredildi. İki yıl sonra (20 Mart 1932) Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti statüsünü kazandı. Aralık 1936’da Özbekistan SSC’ne bağlandı. Kendi egemenlik ve kendi anayasası olan Karakalpakistan Cumhuriyeti’nin, Özbekistan Cumhuriyeti Anayasası’na göre Özbekistan’dan ayrılma hakkı da bulunuyor.
Kaynak:https://qha.com.tr/haberler/ozbekistan-da-karakalpakistan-in-egemenligi-tehlike-altinda-mi/420204/
FACEBOOK YORUMLAR