İsrail'in tek çıkış yolu: İki devletli çözüm

Fikir ve ifade özgürlüğü konusunda dünyaya örnek gösterilmesine rağmen Amerika Birleşik Devletleri'nde de tartışılması kolay olmayan bazı konular vardır. Bunların başında ABD'nin İsrail'le ilişkileri ve İsrail'e verdiği destek gelir. İsrail'in politikalarını, ABD'nin İsrail'le ilişkilerini eleştirel bir tavırla ele alan entellektüellerin işi zordur. Bunun nedeni ABD'de bulunan ve eli her yere uzanan İsrail lobisidir. 2000'li yıllara kadar, İsrail lobisi müstakil bir araştırmaya konu olmamıştı. Bu eksikliğin farkına varan ve her ikisi de Chicago Üniversitesi öğretim üyesi olan iki akademisyen John Mearsheimer ve Stephen Walt, İsrail Lobisi ve ABD Dış Politikası adlı bir makale yazdılar. Çeşitli tartışmaların ardından makale 2007 yılında aynı adla kitaplaştı. Ve kıyamet koptu. İsrail lobisi, Mearsheimer ve Walt'u itibarsızlatırmak ve karalamak için kampanya başlattı. Çeşitli üniversite ve şirketlerdeki konuşmalarını iptal ettirdiler; kitap eklerinde çalışmanın anti-semitik ve İsrail düşmanı olduğuna dair eleştiriler yazdırdılar. Her şeye rağmen kitap çok satanlar arasına girmeyi başardı. Kitabın iki yazarından biri olan Prof. Dr. John Mearsheimer geçtiğimiz günlerde Koç Üniversitesi'nin davetlisi olarak Türkiye'deydi.
- İsrail lobisi hakkında çalışmaya nasıl karar verdiniz? 
- 11 Eylül saldırısından sonra ABD'deki herkes 'Bizden niye nefret ediyorlar?' sorusunu soruyordu. Stephen Walt ve ben bu konuyu tartıştık. Gördük ki Arap ve İslam dünyasındaki insanların ABD'ye karşı öfkeli olmalarının nedenlerinden biri bizim, İsrail'in Filistinlilere yönelik zalim politikalarını desteklediğini düşünmeleriydi. Ve yine gördük ki ABD'nin İsrail'i destekleme nedeni İsrail lobisidir. Birileri bu konuyu ele almalıydı. Çalışmamızı yaparken farkettiğimiz şeylerden biri de yaklaşmakta olan Irak Savaşı'yla İsrail lobisi arasındaki ilişki oldu. Lobi, Amerikan Devleti'ni Irak'a müdahale etmesi için zorluyordu. Bunu da eleştirdik. 
- Kitabınızda ABD ve İsrail'in menfaatlerinin aslında bir ve aynı olmadığını anlattınız. 
- Dünyada iki ülke yoktur ki çıkarları bütünüyle aynı olsun. Bu gerçek ABD-İsrail ilişkileri için de geçerli. Menfaatlerin özdeş olduğu savı bir yanılsama ve yanıltmacadır. Doğal olarak ABD'nin ve İsrail'in çıkarları çatışabilir.
- Mesela?
- Günümüzün en önemli meselesi Filistin'dir. İsrailliler kendilerini büyük İsrail'i kurmaya adamışlar. İşgal ettikleri alanları kolonileştiriyorlar. Bu gidişle ırkçı bir devlet kuracaklar. Bu ABD'nin çıkarına değil. 1967'den beri bütün ABD başkanları İsrail'in işgal ettiği bölgelere yerleşim yerleri yapmasına karşı çıktı. Buna rağmen İsrailliler tam tersini düşünüyor. 
- Son dönemde hava İsrail'in aleyhine değişiyor mu?
- Obama durumu anlıyor; tıpkı baba ve oğul Bush'ların ve Clinton'ın anladığı gibi. İsrail'in Filistinlilere yaptıkları ABD'ye felaket getiriyor. Bu yüzden İsrail'e baskı yaparak Filistinliler konusundaki tutumunu değiştirmeye çalışıyorlar. Filistinlerin kendi devletine sahip olmasını istiyorlar. Ama her defasında başarısız oluyorlar.
- Niye? 
- Lobi yüzünden.
- İsrail lobisi çok mu güçlü?
- Çok, yetersiz bir kelime olur. Önemli ve dikkate şayan bir güce sahip. 

İKİ FARKLI LOBİ VAR 
- Türk lobisi nasıl?
- Formel anlamda bir Türk lobisi yok. Daha doğrusu şöyle diyelim. İki tür lobi var. Bunlardan biri ABD vatandaşlarından oluşuyor. Sözgelimi İsrail lobisi, Amerikan vatandaşı Yahudilerinden ve siyonist Hıristiyanlardan oluşuyor. Bütün Amerikan Yahudileri bu lobinin bir parçası değil. Ama eninde sonunda bunlar Amerikalı. Türklere ve diğer yabancı ülkelere gelirsek... Bunlar Washington'a gidiyor, kendilerini temsil etmesi için halkla ilişkiler şirketleri kiralıyorlar. Bu ikisi aynı değil.
- Kitabınızda bu lobinin aslında İsrail'e de zarar verdiği tezini işlemişsiniz.
- İsrail, Güney Afrikalaşmaya doğru gidiyor ve böyle bir devleti yaşatmak hiçbir şart altında mümkün değil. 2007'nin kasım ayında Ehud Olmert 'İki devletli bir çözüm olmazsa İsrail, Güney Afrika'dakine benzer bir durumla karşılaşacak. Bu da İsrail'in sonu olacak,' dedi. İsrail için mantıklı olan Filistinlilere kendi devletlerini kurmaları için izin vermeleri ama lobi bunu istemiyor.
- Obama'yı İsrail düşmanı ilan etmelerinin ve Romney'e yanaşmalarının nedeni de bu mu?
- Onların argümanlarının aksine Obama, İsrail'in dostudur. Bu yüzden orada iki devletli bir çözüm üzerinde duruyor. Bu çözüm, İsrail'in, Filistinlilerin ve ABD'nin menfaatinedir.