İLBER ORTAYLI: SULTAN REŞAD SEMPOZYUMU ÜZERİNE

SULTAN REŞAD SEMPOZYUMU ÜZERİNE

MİLLİ Saraylar Başkanlığı birkaç yıldır Dolmabahçe Sarayı’nda hükümet eden padişahlar adına sempozyum düzenliyor. Sultan Abdülmecid’den başlayarak son padişaha kadar olan dönem ele alınıyor. Şüphesiz ki henüz hepsi için bu inceleme faaliyeti bitmiş değildir. Yine hükümdar portrelerini zamanı içinde değerlendirmek de şüphesiz tartışmalı bir konudur. Onun için Dolmabahçe Sarayı’nın ‘medhal salonu’nda yapılan seminerlerin bundan böyle çeşitli başlıklarla tekrarlanması gerekir.

2-4 Kasım 2017’de, Sultan Reşad döneminin sanatları, özellikle onun ilgilendiği hat ve tezhip, döneminde bahriyenin ve ordunun donanımı, ilmiye sınıfı ve medreseler, padişahın da mensup olduğu tasavvufi akımlar, tarikatlar, hem Sultan Reşad’ın yurtiçi seyahatleri (en önemlisi Kosova ve Balkanlar), hem de yabancı hükümdarların İstanbul ziyaretleri değerlendirildi. İlginç bir bölüm Sultan Reşad döneminde Arabistan eyaletlerinin durumudur. Burada Arap ülkelerinden gelen meslektaşların konferansları dinlendi. Dönemin musikisini tartışmak için konserler de verildi. 

İki seksiyon halde devam eden konferansın sonunda bir portre ortaya çıktı. Sultan Reşad döneminde Osmanlı padişahı bütün Avrupa’daki meşruti monarşilerin içinde sarayın en az iktidara sahip olduğu bir rejime dönüşmüştür. Padişahın babayani kişiliği, hükümet ve saray arasındaki çatışma ve gerilimi önlemiştir.  Sultan Reşad’ın biyografisi tam bilinmemektedir. Buna konuştuğu yabancı diller de dahil. Mesela Farsça bildiği kayıtlarda yoktur, Hindistan’daki Bhopal Maharahası’nın (bu ülkede hükümdarlar hep kadındı) ziyareti sırasında padişah, Farsçayı mükemmel konuşunca bu dili de bildiği anlaşılmıştır. Devleti yönetenler hakkında Osmanlı tarihçiliğinin az ürün verdiğini itiraf etmek gerekir. Bir zamanlar İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde Mübahat Kütükoğlu hocanın tertiplediği bu tip seminerler bir başlangıç oldu (II. Abdülhamid ve II. Mahmud gibi) ve Milli Saraylar’da devam ediyor. Daha ayrıntılı konularda daha çok çalışmalar yapılması ümit edilir. Bu başarılı bir seminerdi ve bir çırpıda Sultan Reşad için sekiz adet kitap ve makaleler derlemesi neşredildiği görüldü.

Kaynak: http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/ilber-ortayli/100-yasinda-40642192