HARF İNKILÂBI
01 Kasım 2020 - 15:57
HARF İNKILÂBI
Harf inkılabı, Atatürk inkılaplarının en önemlilerinden birini teşkil eder. Atatürk, 1 Kasım 1928’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin üçüncü dönem ikinci toplanma yılını açılış konuşmasında harf inkılabı vesilesi ile şunları söylemiştir:
“Aziz Arkadaşlarım; her şeyden evvel her inkışafın ilk yapıtaşı olan meseleye temas etmek isterim. Her vasıtadan evvel büyük Türk milletine onun bütün emeklerini kısır yapan çorak yol haricinde kolay bir okuma-yazma anahtarı vermek lazımdır. Büyük Türk milleti cehaletten az emekle kısa yoldan ancak kendi güzel ve asil diline kolay uyan böyle bir vasıta ile sıyrılabilir. Bu okuma-yazma anahtarı ancak Latin esasından alınan Türk alfabesidir. Basit bir tecrübe Latin esasından Türk hadlerinin, Türk diline ne kadar uygun olduğunu şehirde ve köyde yaşı ilerlemiş Türk evlatlarının ne kadar kolay okuyup, yazdıklarını güneş gibi meydana çıkarmıştır.
Büyük Milllet Meclisi’nin kararıyla Türk harflerinin kat’iyet ve kanuniyet kazanması bu memleketin yükselme mücadelesinde başlı başına bir geçit olacaktır.
Milletler ailesine münevver, yetişmiş büyük bir milletin dili olarak elbette girecek olan Türkçeye bu yeni canlılığı kazandıracak olan üçüncü Büyük Millet Meclisi, yalnız ebedi Türk tarihinde değil, bütün insanlık tarihinde mümtaz bir sima kalacaktır.
Efendiler! Türk harflerinin kabulüyle hepimize, bu memleketin bütün vatanını seven yetişkin evlatlarına mühim bir vazife düşüyor; bu vazife, milletimizin kamilen okuyup, yazmak için gösterdiği şevk ve aşka bilfiil hizmet ve yardım etmektir. Hepimiz hususi ve umumi hayatımızda rastgeldiğimiz okuma-yazma bilmeyen kadın, erkek, her vatandaşımıza öğretmek için büyük istek göstermeliyiz, bu milletin asırlardan beri hallolunamıyan bir ihtiyacı bir kaç sene içinde tamamen temin edilmek, yakın ufukta gözlerimizi kamaştıran bir muvaffakiyet güneşidir. Hiçbir muzafferiyetin hatlarıyla kıyas kabul etme yen bu muvaffakiyetin heyecanı içindeyiz. Vatandaşlarımızı cehaletten kurtaracak bir sade öğretmenliğin verdiği gönül huzuru bizi tatmin etmiştir.
Aziz Arkadaşlarım; yüksek edebi yadigarınızla büyük Türk milleti yeni bir nür alemine girecektir” [1]
Atatürk, bir hafta sonra, 8 Kasım 1928’de İstanbul’da harf inkılabı hakkında ikinci konuşmasını yapar. Konuşmaya başlamadan önce elindeki küçük notları orada bulunanlardan bir gence veren Atatürk, notların okunmasını istemiştir. Gencin denemesin den sonra notları geri alan Atatürk, orada bulunanlara şunları söylemiştir:
“Vatandaşlarım, bu notlarım asıl hakiki Türk kelimeleri, Türk harfleriyle yazılmıştır. Kardeşiniz bunu derhal okumaya teşebbüs etti, biraz çalıştıktan sonra birden bire okuyamadı. Şüphesiz okuyabilir. İsterim ki, bunu hepiniz beş, on gün içinde öğrenesiniz.
Arkadaşlar! bizim ahenktar, zengin lisanımız yeni Türk harfleriyle kendini gösterecektir. Asırlardan beri kafalarımızı demir çerçeve içinde bulun durarak, anlaşılmayan ve anlayamadığımız işaretlerden kendimizi kurtarmak, bunu anlamak mecburiyetindesiniz. Anladığınız asarına (belirtilerine) yakın zamanda bütün kainat şahid olacaktır. Buna kat’iyetle eminim.
Yeni Türk alfabesiyle yazdığım bu notları bir arkadaşa okutacağım dinleyiniz.
(Atatürk notlarını Bolu Meb’usu Falih Rıtkı’ya vererek okuttu) :
İstanbul halkının bu geceki toplantısına beni iştirak ettirdiğiniz için çok teşekkür ederim. Her zaman, her yerde olduğu gibi, bu gece burada da halk ile karşı karşıya geldiğim anda, büy ük, azametli bir kuvvetin tesiri altında kaldığımı duydum.
Bu kuvvet nedir?
Türk harflerinin, Türk içtimai heyetini teşkil eden yüksek insanların kalb membalarından yükselen hislerin, arzuların, heyecanların, kasdların , bir noktada, bir hedefte. bir gayede birleşmesidir.
Bu kuvvetin bu kadar um fünileşmesi, onun çok temiz, çok asil olmasi ile mümkündür. Bu benim ve bütün dünyanın gördüğü kuvvet, muhakkak en yüksek vasıflarla seçkinleşmiştir.
Bir millet, bu mahiyette bir kuvvet ve hayatiyet gösterdiği zaman , o milletin beşer tarihinde yepyeni bir safua açmakta olduğuna şüphe etmemelidir”
(Bu sözlerinden sonra halk arasından bir zatın Reisicumhura heyecanlı bir sesle hitap etmesi üzerine Atatürk yeniden söz alarak şunları söylemiştir.):
“Vatandaşlar, Arkadaşlar!
Çok söz bir şey için söylenir: Hakikatı anlamayanları hakikate getirmek için Ben bu devirleri geçirdim.
Şimdi sözden ziyade iş zamamdır. Artık benim için, hepiniz için çok şey söylemeye ihtiyaç kalmadı, kanaatindeyim. Bundan sonra bizim için faaliyet. hareket ve yürümek lazımdır. Çok işler yapılmıştır, amma bugün yapmaya mecbur oldu,ğumuz son değil, lak.in çok lüzumlu bir iş daha vardır: Yeni Türk harflerini çabucak öğrenmelidir. Vatandaşa, kadına, erkeğe, hamala, sandalcıya öğretiniz. Bunu vatanperverlik ve milliyetperverlik vazifesi biliniz. Bu vazifeyi yaparken düşününüz ki, bir milletin, bir toplumunyüzde onu, okuma-yazma bilir, yüzde sekseni, bilmez nevindendir. Bundan insan olanlar utanmak lazımdır.
Bu millet, utanmak için yaratılmış bir millet değildir; iftihar etmek için yaratılmış, tarihini iftiharla doldurmuş bir millettir. Fakat milletin yüzde sekseni okuma-yazma bilmiyorsa bu hata bizde değildir. Türk’ün seciyesini anlamayarak kafasını birtakım zincirlerle saranlardadır. Artık mazinin hatalarını kökünden temizlemek zamanındayız Hataları düzelteceğiz.
Hataların düzeltilmesinde bütün vatandaşların katkılarını isterim. En nihayet bir sene, iki sene içinde bütün Türk heyet-i içtimaiyesi yeni harfleri öğrenecektir. Milletimiz yazısıyla, kafasıyla bütün medeniyet dünyasının yanında olduğunu gösterecektir” [2].
Unutulan Bir Nokta
Atatürk, İnkılaplarını yapmadan önce halkın temayülünü tesbit eden ve o temayüle göre de yapmayı düşündüğü yenilikleri halka izah ve kabulü ettiren hakiki bir inkılapçı idi. Bu yüzden O’nun yaptığı her inkılap, halk tarafından gayet hararetle benimsenmişti. Harf inkılabı da böyle olmuştu. Ne var ki, harf inkılabı yapıldıktan sonra, o günlerin elverişsiz şartları ile kültür işlerimizle vazifeli kişilerin umursamazlığı yüzünden, daha önce yazılmış olan ve kültürümüzü güzel bir şekilde ortaya koyan eserler yeni harflere çevirtilip basılamamıştır. Bunun neticesi olarak cemiyetimizde ve yeni yetişen nesiller arasında bir kültür kopukluğu olmuş ve bu boşluk da Türkiye’de yabancı ideolojilerin yayılmasına imkan hazırlamıştır. Bu ise, milli birliğimizin temel unsurlarından biri olan mim kültürümüzün yara almasına ve dolayısıyla milli birlik ve bütünlüğümüzü tehdit edici gelişmelerin ortaya çıkmasına sebep olmuştur.
DİPNOTLAR:
Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I, s. 345 -346.
Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri II, s. 254-56
KAYNAKLAR
Ağış, F. , Laiklik ve İslamda İnsan Hakları, Ankara 1976.
Ağırakça, A., İslami Devlet Düzeni , İstanbul 1 978.
Altay, F. , “Dindar Atatürk”, Atatürk, Din ve Laiklik , İstanbul 1 968.
Armağan, S., “Din, Vicdan Hürriyeti ve Laiklik”, Milli Eğitim ve D in Eğitimi, Aydınlarüca:ğı’nın İlmi Semineri, İstanbul 1 981, s. 1 77-1 99.
Arsal, S.M. , Türk Tarihi ve Hukuk , İstanbul 1 947.
Arsan, N., Atatürk’ün Tamim, Telgraf ve B eyannameleri ( 1917- 1938) , Ankara 1 964.
Arslan, A., Darülfünôn’dan Üniversiteye Geçiş, İstanbul 1 995.
Atatürk, Din ve Laiklik , Belgelerle Türk Tarihi Dergisi yay., İstanbul 1968.
Atatürk’ün Ekonomi Görüşleri, K.K.K.’lığı Yay., Ankara 1 982.
Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri , 1-II, İstanbul 1 945.
Atatürk, Genelkurmay Başk. ATASE yay., Ankara 1 980.
“Atatürk”, mad., İslam A nsiklopedisi, C. I.
Atatürk, M. K., Nutuk, 1-II, Kültür Bakanlığı yay. İstanbul 1 973 .
Atatürkçülük (Birinci Kitap) Atatürk’ün Görüş ve Direktifl eri,Ankara, Genelkurmay Başk. Basımevi, 1982.
Barkan, Ö.L., “Kanun-Name”, mad. , İslam Ansiklopedisi, C. VI.
Barkan, Ö.L., Osmanlı İmparatorluğu ‘nda Zirai Ekonominin Hukuki ve Mali Esaslar, İstanbul 1 943 .
Başgil, A.F. , “Din Hürriyeti”, Atatürk, Din ve Laiklik , İstanbul 1 968.
Başgil, A.F., Din ve Laiklik , 3. baskı, İstanbul 1 977.
Baysun, M.C., “Cemali” mad., İslam Ans ikl opedisi, C. III.
Baysun, M.C., “Ebussu’ud Efendi”, mad., İslam Ansiklopedi si, C. IV.
Bayur, Y. K., “Laiklik”, Laiklik , Ankara 1968.
Belen, F. , “Atatürk Devrimi ve Din”, Atatürk, Din ve Laiklik , İstanbul 1968, s. 61-98.
Cebesoy, A.F. , Moskova Hatıraları, İstanbul 1 955.
Cumhuriyet G azete si, “III. Türk Dil Kurultayı”, İstanbul, 24 Ağustos- 1 Eylül 1936.
Çağatay, N., Türkiye’de Gerici Eylemler , Ankara 1 972.
Çağatay, N. , “Türkiye’de Din Sömürüsü ve Laiklik”, Bellete n , Sayı: 163 (Temmuz 1 977).
Cihan, E. , “Atatürk ve Hukuk Devleti Kavramı”, Atatürkçü Düşünce El Kitabı – 1 , Ankara 1995.
Demirer, E., Din, Toplum ve Kemal Atatürk, Ankara 1969.
Doğramacı, E. , “Atatürk ve Kadın Hakları”, Atatürkçü Düşünce El Kitabı, Ankara 1 995.
Dönmezer, S., “Atatürk İnkılapları ve Sosyal Değişme Teorileri”, Atatürkçü Düşünce El Kitabı, Ankara 1 995.
Ergin, O. , Türk Maarif Tarihi, İstanbul 1 977.
Fığlalı, R. E. , “Atatürk ve Din” Atatürkçü Düşünce El Kitabı, Ankara 1995.
Genç, R., Türkiye’yi Laikleştiren Yasal ar, 3 Mart 1924 tarihli Meclis Müzakereleri ve Kararları, Ankara 1 998.
Giritli, İ. , Kemalist Devrim ve İdeolojisi , İstanbul 1 980.
Gökbilgin, T., “Atatürk ve İnkılapları”, Cumhuriyet’jn 50. Yılına
Armağan , İ.Ü. Edebiyat Fakültesi, İstanbul 1973.
Hafızoğlu, Z. , “Türk Hukuk Düzeni ve Laiklik”, Atatürkçü Düşünce El Kitabı, Ankara (1982)
Harris, A.G. , Türkiye’de Komünizmin Kaynakları, İstanbul 1 979.
Ilgar, İ., “Atatürk, Laiklik, Din ve Devrim”, Atatürk, Din ve Laiklik , İstanbul 1 968.
İnalcık, H.-Anheger, R., Kanunname-i Sultani Ber Muceb-i Örf-i Osmani, Ankara 1956.
İnan, A. , ” Atatürk’ün Tarih Tezi”, Bellete n , Ill/10 ( 1 939)
İnan, A. Medeni Bilgiler ve M. Kemal Atatürk’ün El Yazıları, Ankara 1 969.
İnan, A., “Atatürk’ün Tarih Tezi”, Belleten, C. fil, Sayı 10, Ankara 1 939.
İnan, A., D evletçilik İlkesi ve Türkiye Cumhuriyeti’ nin Birinci Sanayi Pianı 1933 , Ankara 1972.
İnan, A., K. Atatürk’ü Anarken, Ankara 1956.
İnan, A., M. Kemal Atatürk’ten Yazdıklarım, İstanbul 1 971.
İnan, Abdülkadir, Eski Türk Dini Tarihi, Ankara 1976.
Jaschke, G. , “Türkiye’de Kur’fuı-ı Kerim Kursları” (Türkçe tere. N. Arsan),
İslam Tetkikleri Enstitüsü D ergisi, V, Cüz: 1-4, 1 973.
Kafesoğlu, İ., ‘Türk Fütuhat Felsefesi ve Malazgirt Muharebesi”, Tarih
Enstitüsü D ergisi, Sayı: 2, (Ekim 1 971, İstanbul).
Kafesoğlu, İ., “Selçuklular”, mad., İslam Ansiklopedisi, C. 10.
Kafesoğlu, İ., Türk Milli Kültürü, Ankara 1 977.
Kafesoğlu, İ., Eski Türk Dini , Ankara 1980.
Kafesoğlu, İ., “Atatürk ve Türk Devleti”, Türk Kültürü, sayı: 61 (1967).
Karal, E.Z. , “Devrim ve Laiklik”, Atatürk, Din ve Laiklik, İstanbul 1 968.
Kaymaz, N. , “Malazgirt Savaşı ve Anadolu’nun Fethi ve Türkleşmesine Dair”, Malazgirt Armağanı, Ankara 1971.
Kırzioğlu, M.F. , “Erzurum Kongresinin Sağ Kalan Beş Mümessili”, Türk Kültürü, Sayı: 85, Kasım 1 969.
Kırzioğlu, M.F. , Tüik İnkılap Tarihi, Erzurum 1 982.
Kocatürk, U., Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri, Ankara 1 97 1.
Köymen, N. , Dinsel Bunalımdan Gerçek Hak Yoluna, İzmir 1972.
Köymen, M.A., Tuğrul Bey ve Zamanı, İstanbul 1 976.
Kramers, H.J. , “Şeyh’ül İslam” mad. İslam Ansiklopedis i, C. 1 1.
Köprülü, M. Fuad, “Bir Hatıra”, Belleten , III/10 (1939).
Koraz, Z. , Atatürk ve Türk Dili: B elgeler , Ankara 1 922.
Mateos, Urfalı Mateos Vekayi-Namesi, (Türkçe tere. D.N. , Andreasyon), Ankara 1 962.
Okur, Y., Atatürk’le On Beş Yıl, Dini Hatıralar, İstanbul 1962.
Orkun, H.N. , Eski Türk Yazıtları , C. 4, İstanbul 1936, The Compact Edition of the Oxford English Dictionary, I-II.
Ozankaya, O .. Atatürk ve Laikl ik , Ankara 1981.
Ögel, B ., Türk Kültürünün Gelişme Çağlan, Ankara 1 979.
Özbudun, E., “Atatürk ve Laiklik”, Atatürk Araştırma Dergisi, VII/24 (Temmuz 1992).
Özek, Ç. , Türkiye1de L aiklik , İstanbul 1968.
Özek, Ç., Türkiye’de Gerici Akımlar ve Nurculuğun İç Yüzü, İstanbul 1964.
Özek, Ç. , 100 Soruda Türkiye’de Gerici Akımlar, İstanbul 1968.
Pazarlı, O., Din Psikoloj i si, İstanbul 1972.
Saray, M. , “Atatürk ve Türk Tarihi”, Türk Kültürü, sayı: 249 (Ocak 1 984).
Saray, M. , İstanbul Üniversitesi Tarihi (1453- 1 993), İstanbul 1 996.
Saray, M. , “Atatürk’ün Sovyet Politikası”, Atatürk’e Armağan , Ed. Fak.Yay., İstanbul 1981 .
Saray, M. , Gasprah İsmail Bey’den Atatürk’e Türk Dünyasında Dil ve Kültür B irliği , İstanbul 1 933.
Saray, M. , Kıyafet ve Laiklik, Ankara 1989.
Savcı, B., Laik Düşünce ve Hareketin Gerisindeki Tehlike, Ankara 1958.
Selçuk, İ., “Bir Ayağı Konya Müftüsünde … Bir Ayağı Demirel’de”, Laiklik , Ankara 1 968.
Sertoğlu, M. , “Atatürk ve İslamiyet”, Atatürk, Din ve Laiklik , İstanbul 1968.
Sinanoğlu, S., “Laik Kelimesinin Etymonu ve Anlamı”, Laiklik , C. 1, İstanbul 1 954.
Su, M. K.,-Mumcu, A., Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük , İstanbul 1 986.
Şapolyo, E. B., Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, İstanbul 1 966.
Taneri, A., Türk Devlet Geleneği , Ankara 1 981.
Tarakçıoğlu, N., “Atatürk ve Gençlik” Atatürk Haftası Armağanı, Genelkurmay B aşkanlığı, Ankara 1986.
Taşdemirci, E. , Türkiye Cumhuriyetinde Laiklik ve Din Eğitimi, A. Ü. İlahiyat Fakültesi’nde 1977’de verilen tebliğ.
Tekçe, İ.H. , “Benim Atam İman ve İnsanlık Abidesiydi”, Atatürk, Din ve Laiklik , İstanbul 1 968.
Tengirşek, Y.K. , “İman Dolu Varlık Atatürk”, Atatürk, Din ve Laiklik , İstanbul 1 968.
Timurtaş, F.K. , “Atatürk’ün Görüşleri ve Düşünceleri”, Türk Kültürü, sayı: 37, Kasım 1 965.
Tuğ, S., “Atatürk ve Din Eğitimi”, Tercüman g a zetesi, 23 Ocak 198 1.
Tunaya, T.Z. , İslamcılık C ereyanı, İstanbul 1962.
Turan, O., S elçuklu Tarihi ve Türk· İslam Medeniyeti , İstanbul 1 969.
Turan, O. ,Türk Cihan Hakimiyeti Me:fkfiresi Tarihi 1-11, İstanbul 1977. Türk Ansiklopedisi.
Türk Dili, “III. Türk Dil Kurultayınca kabul ve tasdik edilen Türk Dil Kurumu Ana Tüzüğü ve Çalışma Programı”, sayı: 20 ( 1 936).
Türkiye Büyük Millet Meclisi Gizli Celse Zabıtları , l·IV T.B .M.M. Basımevi, Ankara 1980.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ( 19 8 2)
Uzunçarşılı, İ.H., Osmanlı Devleti’ nin İlmiye Teşkilatı , Ankara 1965.
Ünsal, H., Lfüklik ve Atatürk’ün Laiklik Politikası, Genelkurmay B aşk. ATASE yay., Ankara 1980.
Villalta, E. , Atatürk, çev. M. F. Özsü, Ankara 1982.
Yavuz, F. , Din Eğitimi ve Toplumumuz , Ankara 1969.
Yücekök, A. , 100 Soruda Türkiye’de Din ve Siyaset, İstanbul 1971.
KAYNAK :
CUMHURİYETİN 75. YILINDA ATATÜRK iLKELERi ve DAYANDIĞI TARİHİ TEMELLER – Prof.Dr. İbrahim KAFESOGLU Prof.Dr. Mehmet SARAY : İstanbul Üniversitesi Yayın No 4174 Edebiyat Fakültesi Yayın No. 3414 ISBN 975 – 404 – 538 – O
Kaynak: Bilgipedia Türkiye'nin En Doğru, En Kapsamlı Bilgi Deposu
www.bilgipedia.org
Harf inkılabı, Atatürk inkılaplarının en önemlilerinden birini teşkil eder. Atatürk, 1 Kasım 1928’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin üçüncü dönem ikinci toplanma yılını açılış konuşmasında harf inkılabı vesilesi ile şunları söylemiştir:
“Aziz Arkadaşlarım; her şeyden evvel her inkışafın ilk yapıtaşı olan meseleye temas etmek isterim. Her vasıtadan evvel büyük Türk milletine onun bütün emeklerini kısır yapan çorak yol haricinde kolay bir okuma-yazma anahtarı vermek lazımdır. Büyük Türk milleti cehaletten az emekle kısa yoldan ancak kendi güzel ve asil diline kolay uyan böyle bir vasıta ile sıyrılabilir. Bu okuma-yazma anahtarı ancak Latin esasından alınan Türk alfabesidir. Basit bir tecrübe Latin esasından Türk hadlerinin, Türk diline ne kadar uygun olduğunu şehirde ve köyde yaşı ilerlemiş Türk evlatlarının ne kadar kolay okuyup, yazdıklarını güneş gibi meydana çıkarmıştır.
Büyük Milllet Meclisi’nin kararıyla Türk harflerinin kat’iyet ve kanuniyet kazanması bu memleketin yükselme mücadelesinde başlı başına bir geçit olacaktır.
Milletler ailesine münevver, yetişmiş büyük bir milletin dili olarak elbette girecek olan Türkçeye bu yeni canlılığı kazandıracak olan üçüncü Büyük Millet Meclisi, yalnız ebedi Türk tarihinde değil, bütün insanlık tarihinde mümtaz bir sima kalacaktır.
Efendiler! Türk harflerinin kabulüyle hepimize, bu memleketin bütün vatanını seven yetişkin evlatlarına mühim bir vazife düşüyor; bu vazife, milletimizin kamilen okuyup, yazmak için gösterdiği şevk ve aşka bilfiil hizmet ve yardım etmektir. Hepimiz hususi ve umumi hayatımızda rastgeldiğimiz okuma-yazma bilmeyen kadın, erkek, her vatandaşımıza öğretmek için büyük istek göstermeliyiz, bu milletin asırlardan beri hallolunamıyan bir ihtiyacı bir kaç sene içinde tamamen temin edilmek, yakın ufukta gözlerimizi kamaştıran bir muvaffakiyet güneşidir. Hiçbir muzafferiyetin hatlarıyla kıyas kabul etme yen bu muvaffakiyetin heyecanı içindeyiz. Vatandaşlarımızı cehaletten kurtaracak bir sade öğretmenliğin verdiği gönül huzuru bizi tatmin etmiştir.
Aziz Arkadaşlarım; yüksek edebi yadigarınızla büyük Türk milleti yeni bir nür alemine girecektir” [1]
Atatürk, bir hafta sonra, 8 Kasım 1928’de İstanbul’da harf inkılabı hakkında ikinci konuşmasını yapar. Konuşmaya başlamadan önce elindeki küçük notları orada bulunanlardan bir gence veren Atatürk, notların okunmasını istemiştir. Gencin denemesin den sonra notları geri alan Atatürk, orada bulunanlara şunları söylemiştir:
“Vatandaşlarım, bu notlarım asıl hakiki Türk kelimeleri, Türk harfleriyle yazılmıştır. Kardeşiniz bunu derhal okumaya teşebbüs etti, biraz çalıştıktan sonra birden bire okuyamadı. Şüphesiz okuyabilir. İsterim ki, bunu hepiniz beş, on gün içinde öğrenesiniz.
Arkadaşlar! bizim ahenktar, zengin lisanımız yeni Türk harfleriyle kendini gösterecektir. Asırlardan beri kafalarımızı demir çerçeve içinde bulun durarak, anlaşılmayan ve anlayamadığımız işaretlerden kendimizi kurtarmak, bunu anlamak mecburiyetindesiniz. Anladığınız asarına (belirtilerine) yakın zamanda bütün kainat şahid olacaktır. Buna kat’iyetle eminim.
Yeni Türk alfabesiyle yazdığım bu notları bir arkadaşa okutacağım dinleyiniz.
(Atatürk notlarını Bolu Meb’usu Falih Rıtkı’ya vererek okuttu) :
İstanbul halkının bu geceki toplantısına beni iştirak ettirdiğiniz için çok teşekkür ederim. Her zaman, her yerde olduğu gibi, bu gece burada da halk ile karşı karşıya geldiğim anda, büy ük, azametli bir kuvvetin tesiri altında kaldığımı duydum.
Bu kuvvet nedir?
Türk harflerinin, Türk içtimai heyetini teşkil eden yüksek insanların kalb membalarından yükselen hislerin, arzuların, heyecanların, kasdların , bir noktada, bir hedefte. bir gayede birleşmesidir.
Bu kuvvetin bu kadar um fünileşmesi, onun çok temiz, çok asil olmasi ile mümkündür. Bu benim ve bütün dünyanın gördüğü kuvvet, muhakkak en yüksek vasıflarla seçkinleşmiştir.
Bir millet, bu mahiyette bir kuvvet ve hayatiyet gösterdiği zaman , o milletin beşer tarihinde yepyeni bir safua açmakta olduğuna şüphe etmemelidir”
(Bu sözlerinden sonra halk arasından bir zatın Reisicumhura heyecanlı bir sesle hitap etmesi üzerine Atatürk yeniden söz alarak şunları söylemiştir.):
“Vatandaşlar, Arkadaşlar!
Çok söz bir şey için söylenir: Hakikatı anlamayanları hakikate getirmek için Ben bu devirleri geçirdim.
Şimdi sözden ziyade iş zamamdır. Artık benim için, hepiniz için çok şey söylemeye ihtiyaç kalmadı, kanaatindeyim. Bundan sonra bizim için faaliyet. hareket ve yürümek lazımdır. Çok işler yapılmıştır, amma bugün yapmaya mecbur oldu,ğumuz son değil, lak.in çok lüzumlu bir iş daha vardır: Yeni Türk harflerini çabucak öğrenmelidir. Vatandaşa, kadına, erkeğe, hamala, sandalcıya öğretiniz. Bunu vatanperverlik ve milliyetperverlik vazifesi biliniz. Bu vazifeyi yaparken düşününüz ki, bir milletin, bir toplumunyüzde onu, okuma-yazma bilir, yüzde sekseni, bilmez nevindendir. Bundan insan olanlar utanmak lazımdır.
Bu millet, utanmak için yaratılmış bir millet değildir; iftihar etmek için yaratılmış, tarihini iftiharla doldurmuş bir millettir. Fakat milletin yüzde sekseni okuma-yazma bilmiyorsa bu hata bizde değildir. Türk’ün seciyesini anlamayarak kafasını birtakım zincirlerle saranlardadır. Artık mazinin hatalarını kökünden temizlemek zamanındayız Hataları düzelteceğiz.
Hataların düzeltilmesinde bütün vatandaşların katkılarını isterim. En nihayet bir sene, iki sene içinde bütün Türk heyet-i içtimaiyesi yeni harfleri öğrenecektir. Milletimiz yazısıyla, kafasıyla bütün medeniyet dünyasının yanında olduğunu gösterecektir” [2].
Unutulan Bir Nokta
Atatürk, İnkılaplarını yapmadan önce halkın temayülünü tesbit eden ve o temayüle göre de yapmayı düşündüğü yenilikleri halka izah ve kabulü ettiren hakiki bir inkılapçı idi. Bu yüzden O’nun yaptığı her inkılap, halk tarafından gayet hararetle benimsenmişti. Harf inkılabı da böyle olmuştu. Ne var ki, harf inkılabı yapıldıktan sonra, o günlerin elverişsiz şartları ile kültür işlerimizle vazifeli kişilerin umursamazlığı yüzünden, daha önce yazılmış olan ve kültürümüzü güzel bir şekilde ortaya koyan eserler yeni harflere çevirtilip basılamamıştır. Bunun neticesi olarak cemiyetimizde ve yeni yetişen nesiller arasında bir kültür kopukluğu olmuş ve bu boşluk da Türkiye’de yabancı ideolojilerin yayılmasına imkan hazırlamıştır. Bu ise, milli birliğimizin temel unsurlarından biri olan mim kültürümüzün yara almasına ve dolayısıyla milli birlik ve bütünlüğümüzü tehdit edici gelişmelerin ortaya çıkmasına sebep olmuştur.
DİPNOTLAR:
Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I, s. 345 -346.
Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri II, s. 254-56
KAYNAKLAR
Ağış, F. , Laiklik ve İslamda İnsan Hakları, Ankara 1976.
Ağırakça, A., İslami Devlet Düzeni , İstanbul 1 978.
Altay, F. , “Dindar Atatürk”, Atatürk, Din ve Laiklik , İstanbul 1 968.
Armağan, S., “Din, Vicdan Hürriyeti ve Laiklik”, Milli Eğitim ve D in Eğitimi, Aydınlarüca:ğı’nın İlmi Semineri, İstanbul 1 981, s. 1 77-1 99.
Arsal, S.M. , Türk Tarihi ve Hukuk , İstanbul 1 947.
Arsan, N., Atatürk’ün Tamim, Telgraf ve B eyannameleri ( 1917- 1938) , Ankara 1 964.
Arslan, A., Darülfünôn’dan Üniversiteye Geçiş, İstanbul 1 995.
Atatürk, Din ve Laiklik , Belgelerle Türk Tarihi Dergisi yay., İstanbul 1968.
Atatürk’ün Ekonomi Görüşleri, K.K.K.’lığı Yay., Ankara 1 982.
Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri , 1-II, İstanbul 1 945.
Atatürk, Genelkurmay Başk. ATASE yay., Ankara 1 980.
“Atatürk”, mad., İslam A nsiklopedisi, C. I.
Atatürk, M. K., Nutuk, 1-II, Kültür Bakanlığı yay. İstanbul 1 973 .
Atatürkçülük (Birinci Kitap) Atatürk’ün Görüş ve Direktifl eri,Ankara, Genelkurmay Başk. Basımevi, 1982.
Barkan, Ö.L., “Kanun-Name”, mad. , İslam Ansiklopedisi, C. VI.
Barkan, Ö.L., Osmanlı İmparatorluğu ‘nda Zirai Ekonominin Hukuki ve Mali Esaslar, İstanbul 1 943 .
Başgil, A.F. , “Din Hürriyeti”, Atatürk, Din ve Laiklik , İstanbul 1 968.
Başgil, A.F., Din ve Laiklik , 3. baskı, İstanbul 1 977.
Baysun, M.C., “Cemali” mad., İslam Ans ikl opedisi, C. III.
Baysun, M.C., “Ebussu’ud Efendi”, mad., İslam Ansiklopedi si, C. IV.
Bayur, Y. K., “Laiklik”, Laiklik , Ankara 1968.
Belen, F. , “Atatürk Devrimi ve Din”, Atatürk, Din ve Laiklik , İstanbul 1968, s. 61-98.
Cebesoy, A.F. , Moskova Hatıraları, İstanbul 1 955.
Cumhuriyet G azete si, “III. Türk Dil Kurultayı”, İstanbul, 24 Ağustos- 1 Eylül 1936.
Çağatay, N., Türkiye’de Gerici Eylemler , Ankara 1 972.
Çağatay, N. , “Türkiye’de Din Sömürüsü ve Laiklik”, Bellete n , Sayı: 163 (Temmuz 1 977).
Cihan, E. , “Atatürk ve Hukuk Devleti Kavramı”, Atatürkçü Düşünce El Kitabı – 1 , Ankara 1995.
Demirer, E., Din, Toplum ve Kemal Atatürk, Ankara 1969.
Doğramacı, E. , “Atatürk ve Kadın Hakları”, Atatürkçü Düşünce El Kitabı, Ankara 1 995.
Dönmezer, S., “Atatürk İnkılapları ve Sosyal Değişme Teorileri”, Atatürkçü Düşünce El Kitabı, Ankara 1 995.
Ergin, O. , Türk Maarif Tarihi, İstanbul 1 977.
Fığlalı, R. E. , “Atatürk ve Din” Atatürkçü Düşünce El Kitabı, Ankara 1995.
Genç, R., Türkiye’yi Laikleştiren Yasal ar, 3 Mart 1924 tarihli Meclis Müzakereleri ve Kararları, Ankara 1 998.
Giritli, İ. , Kemalist Devrim ve İdeolojisi , İstanbul 1 980.
Gökbilgin, T., “Atatürk ve İnkılapları”, Cumhuriyet’jn 50. Yılına
Armağan , İ.Ü. Edebiyat Fakültesi, İstanbul 1973.
Hafızoğlu, Z. , “Türk Hukuk Düzeni ve Laiklik”, Atatürkçü Düşünce El Kitabı, Ankara (1982)
Harris, A.G. , Türkiye’de Komünizmin Kaynakları, İstanbul 1 979.
Ilgar, İ., “Atatürk, Laiklik, Din ve Devrim”, Atatürk, Din ve Laiklik , İstanbul 1 968.
İnalcık, H.-Anheger, R., Kanunname-i Sultani Ber Muceb-i Örf-i Osmani, Ankara 1956.
İnan, A. , ” Atatürk’ün Tarih Tezi”, Bellete n , Ill/10 ( 1 939)
İnan, A. Medeni Bilgiler ve M. Kemal Atatürk’ün El Yazıları, Ankara 1 969.
İnan, A., “Atatürk’ün Tarih Tezi”, Belleten, C. fil, Sayı 10, Ankara 1 939.
İnan, A., D evletçilik İlkesi ve Türkiye Cumhuriyeti’ nin Birinci Sanayi Pianı 1933 , Ankara 1972.
İnan, A., K. Atatürk’ü Anarken, Ankara 1956.
İnan, A., M. Kemal Atatürk’ten Yazdıklarım, İstanbul 1 971.
İnan, Abdülkadir, Eski Türk Dini Tarihi, Ankara 1976.
Jaschke, G. , “Türkiye’de Kur’fuı-ı Kerim Kursları” (Türkçe tere. N. Arsan),
İslam Tetkikleri Enstitüsü D ergisi, V, Cüz: 1-4, 1 973.
Kafesoğlu, İ., ‘Türk Fütuhat Felsefesi ve Malazgirt Muharebesi”, Tarih
Enstitüsü D ergisi, Sayı: 2, (Ekim 1 971, İstanbul).
Kafesoğlu, İ., “Selçuklular”, mad., İslam Ansiklopedisi, C. 10.
Kafesoğlu, İ., Türk Milli Kültürü, Ankara 1 977.
Kafesoğlu, İ., Eski Türk Dini , Ankara 1980.
Kafesoğlu, İ., “Atatürk ve Türk Devleti”, Türk Kültürü, sayı: 61 (1967).
Karal, E.Z. , “Devrim ve Laiklik”, Atatürk, Din ve Laiklik, İstanbul 1 968.
Kaymaz, N. , “Malazgirt Savaşı ve Anadolu’nun Fethi ve Türkleşmesine Dair”, Malazgirt Armağanı, Ankara 1971.
Kırzioğlu, M.F. , “Erzurum Kongresinin Sağ Kalan Beş Mümessili”, Türk Kültürü, Sayı: 85, Kasım 1 969.
Kırzioğlu, M.F. , Tüik İnkılap Tarihi, Erzurum 1 982.
Kocatürk, U., Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri, Ankara 1 97 1.
Köymen, N. , Dinsel Bunalımdan Gerçek Hak Yoluna, İzmir 1972.
Köymen, M.A., Tuğrul Bey ve Zamanı, İstanbul 1 976.
Kramers, H.J. , “Şeyh’ül İslam” mad. İslam Ansiklopedis i, C. 1 1.
Köprülü, M. Fuad, “Bir Hatıra”, Belleten , III/10 (1939).
Koraz, Z. , Atatürk ve Türk Dili: B elgeler , Ankara 1 922.
Mateos, Urfalı Mateos Vekayi-Namesi, (Türkçe tere. D.N. , Andreasyon), Ankara 1 962.
Okur, Y., Atatürk’le On Beş Yıl, Dini Hatıralar, İstanbul 1962.
Orkun, H.N. , Eski Türk Yazıtları , C. 4, İstanbul 1936, The Compact Edition of the Oxford English Dictionary, I-II.
Ozankaya, O .. Atatürk ve Laikl ik , Ankara 1981.
Ögel, B ., Türk Kültürünün Gelişme Çağlan, Ankara 1 979.
Özbudun, E., “Atatürk ve Laiklik”, Atatürk Araştırma Dergisi, VII/24 (Temmuz 1992).
Özek, Ç. , Türkiye1de L aiklik , İstanbul 1968.
Özek, Ç., Türkiye’de Gerici Akımlar ve Nurculuğun İç Yüzü, İstanbul 1964.
Özek, Ç. , 100 Soruda Türkiye’de Gerici Akımlar, İstanbul 1968.
Pazarlı, O., Din Psikoloj i si, İstanbul 1972.
Saray, M. , “Atatürk ve Türk Tarihi”, Türk Kültürü, sayı: 249 (Ocak 1 984).
Saray, M. , İstanbul Üniversitesi Tarihi (1453- 1 993), İstanbul 1 996.
Saray, M. , “Atatürk’ün Sovyet Politikası”, Atatürk’e Armağan , Ed. Fak.Yay., İstanbul 1981 .
Saray, M. , Gasprah İsmail Bey’den Atatürk’e Türk Dünyasında Dil ve Kültür B irliği , İstanbul 1 933.
Saray, M. , Kıyafet ve Laiklik, Ankara 1989.
Savcı, B., Laik Düşünce ve Hareketin Gerisindeki Tehlike, Ankara 1958.
Selçuk, İ., “Bir Ayağı Konya Müftüsünde … Bir Ayağı Demirel’de”, Laiklik , Ankara 1 968.
Sertoğlu, M. , “Atatürk ve İslamiyet”, Atatürk, Din ve Laiklik , İstanbul 1968.
Sinanoğlu, S., “Laik Kelimesinin Etymonu ve Anlamı”, Laiklik , C. 1, İstanbul 1 954.
Su, M. K.,-Mumcu, A., Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük , İstanbul 1 986.
Şapolyo, E. B., Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, İstanbul 1 966.
Taneri, A., Türk Devlet Geleneği , Ankara 1 981.
Tarakçıoğlu, N., “Atatürk ve Gençlik” Atatürk Haftası Armağanı, Genelkurmay B aşkanlığı, Ankara 1986.
Taşdemirci, E. , Türkiye Cumhuriyetinde Laiklik ve Din Eğitimi, A. Ü. İlahiyat Fakültesi’nde 1977’de verilen tebliğ.
Tekçe, İ.H. , “Benim Atam İman ve İnsanlık Abidesiydi”, Atatürk, Din ve Laiklik , İstanbul 1 968.
Tengirşek, Y.K. , “İman Dolu Varlık Atatürk”, Atatürk, Din ve Laiklik , İstanbul 1 968.
Timurtaş, F.K. , “Atatürk’ün Görüşleri ve Düşünceleri”, Türk Kültürü, sayı: 37, Kasım 1 965.
Tuğ, S., “Atatürk ve Din Eğitimi”, Tercüman g a zetesi, 23 Ocak 198 1.
Tunaya, T.Z. , İslamcılık C ereyanı, İstanbul 1962.
Turan, O., S elçuklu Tarihi ve Türk· İslam Medeniyeti , İstanbul 1 969.
Turan, O. ,Türk Cihan Hakimiyeti Me:fkfiresi Tarihi 1-11, İstanbul 1977. Türk Ansiklopedisi.
Türk Dili, “III. Türk Dil Kurultayınca kabul ve tasdik edilen Türk Dil Kurumu Ana Tüzüğü ve Çalışma Programı”, sayı: 20 ( 1 936).
Türkiye Büyük Millet Meclisi Gizli Celse Zabıtları , l·IV T.B .M.M. Basımevi, Ankara 1980.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ( 19 8 2)
Uzunçarşılı, İ.H., Osmanlı Devleti’ nin İlmiye Teşkilatı , Ankara 1965.
Ünsal, H., Lfüklik ve Atatürk’ün Laiklik Politikası, Genelkurmay B aşk. ATASE yay., Ankara 1980.
Villalta, E. , Atatürk, çev. M. F. Özsü, Ankara 1982.
Yavuz, F. , Din Eğitimi ve Toplumumuz , Ankara 1969.
Yücekök, A. , 100 Soruda Türkiye’de Din ve Siyaset, İstanbul 1971.
KAYNAK :
CUMHURİYETİN 75. YILINDA ATATÜRK iLKELERi ve DAYANDIĞI TARİHİ TEMELLER – Prof.Dr. İbrahim KAFESOGLU Prof.Dr. Mehmet SARAY : İstanbul Üniversitesi Yayın No 4174 Edebiyat Fakültesi Yayın No. 3414 ISBN 975 – 404 – 538 – O
Kaynak: Bilgipedia Türkiye'nin En Doğru, En Kapsamlı Bilgi Deposu
www.bilgipedia.org
FACEBOOK YORUMLAR