FARSÇADA TÜRKÇENİN EN ESKİ İZLERİ - RIZA HEYET
10 Mart 2020 - 12:53
2019 yılının ilk yarısında birinci baskısı yayınlanan Farsçada Türkçenin En Eski İzleri adlı eser, tarihsel ve modern Türk diliyle yine tarihsel ve modern Fars dilini çok iyi bilen ve yüksek lisans tezinden itibaren bu konuda ciddî araştırmaları olan Dr. Cihangir Kızılözen’in 2002 yılından 2017 yılına kadar devam eden 15 yıllık çalışmanın ürünü olarak ortaya çıkmıştır.
Turanî ve İranî toplumlar arasındaki ilişkinin ilk defa ne zaman ve nerede gerçekleştiği konusunda kesin bir bulguya rastlanmamış olsa da, bu iki toplumun çok eski dönemlerden itibaren temas ve etkileşimde olduklarını gösteren çok sayıda mitolojik, arkeolojik, simgesel ve inançsal malzemenin varlığından söz etmek mümkündür. Söz konusu temas ve etkileşimin ana ve başlangıç unsuru ise kuşkusuz dildir. Bu nedenle genel olarak Turanî ve İranî, özel olarak ise Türk ve Fars dilleri arasındaki etkileşimin tarihinin, diğer alanlardaki etkileşimlerden çok daha eski dönemlere ait olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Fakat dillerin erken dönemlerine ait ilişkilerinin tespiti diğer alanlardakilerden çok daha zordur. Çünkü canlı bir varlık olarak diller, iç ve dış etkenlerin etkisiyle bazen izlerini tamamen kaybedecek derecede değişime ve gelişime uğrayabilir, yeni biçimler kazanarak, yeni kimliklerle ortaya çıkabilir. Kaybolmuş, silinmiş veya saklanmış olan bu izleri bulmak, tespit etmek ve yeniden yapılandırmak ise oldukça riskli ve aynı zamanda değerli bir çabadır. Bu açıdan, Cihangir Kızılözen’inbilim dünyasına sunduğu bu eserini, her şeyden önce zor bir alanda yapılmış olan kapsamlı bir çalışma olarak değerlendirmemiz gerekir. Bilimsel cesaret talep eden bu eser, aynı zamanda Türk-Fars dil ilişkisi incelemelerinde adeta moda hâline gelen ve tek taraflı olarak Farsçanın Türkçeye etkisi üzerinde yoğunlaşan, Türk dili ve kültürünü Fars dili ve kültürü karşısında hep etkilenen taraf olduğunu öne süren anlayışı yıkmaya çalışan bir eser olarak da önem taşımaktadır.
Farsçada Türkçenin En Eski İzleri eser; dil ilişkileri üzerinde çalışma yapan veya yapmak isteyen Türkologlar ve Farsologlar için ufuk açıcı, düşündürücü ve yönlendirici bir niteliğe sâhip olmakla birlikte, bu iki milletin tarihini araştıran araştırmacıların da yararlanabileceği bir kitaptır.
Rıza HEYET- Tebriz Araştırmaları Enstitüsü Müdürü
Cihangir KIZILÖZEN (2019), Farsçada Türkçenin En Eski İzleri, Akçağ Yay., Ankara
Kaynak: “Tebriz Araştırmaları Enstitüsü” (TEBAREN)
FACEBOOK YORUMLAR