Edebiyatın saklı mektupları ve değerli hatıralar müzayedede

R. Rüveyda Okumuş

Pingudu Müzayede tarafından 18 Haziran’da online gerçekleştirilecek Özel Karma Eserler Müzayedesi’nde Cemal Süreya, Cahit Sıtkı, Şükufe Nihal, Faruk Nafiz, Melih Cevdet, Süleyman Nazif, Abdülhak Şinasi ve ressam Leyla Gamsız başta olmak üzere, kültür, sanat ve edebiyat dünyasından pek çok meşhur ismin el yazısıyla mektupları satışa sunuluyor. Yeni sahipleriyle buluşacak olan mektuplar farklı açılardan tarih ve edebiyat araştırmalarına katkı sunacak nitelikte.

Bilindiği gibi mektuplar; içtenliği, doğallığı ve samimiyeti barındırmalarının yanı sıra kişinin el yazısıyla yazılmış olmasından dolayı son derece önemlidir. Ayrıca kişinin ailesi, yakın çevresi, arkadaşları ve meslektaşlarıyla hem ilişkisini hem de sosyal çevresini yansıtır. Bugün müzayedeye çıkacak mektuplar da bu açıdan son derece değerlidir.

Ressam Leyla Gamsız’ın aile fotoğrafları

Türk resminin önde gelen kadın ressamlarından Leyla Gamsız’ın (1921-2010) terekesinden aile fotoğrafları, mektupları ve kendisi gibi ressam olan eşi Hulusi Sarptürk’e yazdığı iki mektup ile nikah fotoğrafı da müzayedeye çıkan eserler arasında bulunuyor. Bununla birlikte terekeden müzayedeye gelen Leyla Gamsız’a ait İstanbul Üniversitesi giriş kartında, literatür için tamamen yeni bir bilgi bulunmaktadır. Burada, Leyla Gamsız olarak tanınan ressamın soyadı “Gamsızoğlu” şeklinde yazıldığı görülmektedir.

Genç yaşta resim sanatına ilgi duyan Leyla Gamsız, Güzel Sanatlar Akademi’sinde Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun öğrencisi olduğu gibi 1947’de dönemin sanat dünyasında büyük ses getiren 10’lar Grubu’nun kurucuları arasında yer almıştır. İlk kişisel sergisini 1949’da Fransız Konsolosluğu’nda açan Leyla Gamsız, aynı yıl akademiden sınıf arkadaşı olan ressam Hulusi Sarptürk ile evlenir. 1952 yılında Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde tertiplediği serginin ardından Paris’e giderek resim eğitimi gördü. Yurda dönünce resim çalışmalarını kişisel atölyesinde sürdürdü. Leyla Gamsız müzayedede yer alan 18 Ocak 1952 tarihli ve Sevgili Hulusiciğim hitabıyla başlayan mektubunda eşine Ankara’da yeni açılan kişisel resim sergisinden bahsediyor.

Sarayı basıp Abdülhamid’in tahtında fotoğraf çekilmişler

31 Mart vakasında harekât ordusu mensubu Resneli Niyazi Bey ve fedailerinin Yıldız Sarayı’nı basıp hep beraber Sultan II. Abdülhamid’in tahtında oturarak çektirdikleri Phebus Constantinople editörlü ve ilk kez bu müzayedede satışa çıkan hatıra fotoğrafı da Meşrutiyet tarihi açısından önem taşıyor.

Cahit Sıtkı’nın el yazısından 35 Yaş şiiri

Cumhuriyet dönemi şairlerinden Otuz Beş Yaş şiiriyle özdeşleşen Cahit Sıtkı Tarancı’nın 22 Nisan 1952’de el yazısıyla kaleme aldığı mektubu da müzayedede yer alıyor. Cahit Sıtkı Eski Türkçe olarak yazdığı mektubunda 1946’da Varlık Yayınları’ndan çıkan şöhretli şiiri Otuz Beş Yaş’a dair düzeltmeleri konu ediniyor. Şiirin düzenlenmiş halini bir mektupla Varlık yayınlarının sahibi Yaşar Nabi Nayır’a gönderen Cahit Sıtkı mektubunda Yaşarcığım ikinci baskıdan elimde kalan tek nüshayı tekrar dikkatle gözden geçirdim. Pek az yanlış buldum. Onları da bildiriyorum. Herhalde bu sefer tamamen yanlışsız olarak basılabilecektir diyor. Buradan anlaşıldığına göre Otuz Beş Yaş şiirinin yayımlanan ilk halinden memnun olmayan Cahit Sıtkı, 1948’de piyasaya çıkacak ikinci baskısı için çeşitli düzenlemeler yapmıştı. Ancak bu düzenlemeler şiirdeki bazı kelime ve ifadelerin değiştirilmesinden ibaretti.

Faruk Nafiz Çamlıbel Atatürk’e yazmış

Faruk Nafiz’in “Yüksek Huzura, Pek Muhterem Efendim” hitabıyla Atatürk’e yazdığı mektup da müzayedede ön plana çıkan ürünlerden bir diğeri. 30 Mart 1931 tarihli mektupta Çamlıbel, “Cumhuriyet Halk Fırkası’nın namzetleri arasında ismimin bulunmasını en büyük şeref tanıdığımdan Yüksek Riyasete muhterem vasıtanızla müracaatta bulundum” diyerek Cumhuriyet Halk Fırkası’na katılmak için başvuruda bulunduğunu ifade ediyor.

Şükufe Nihal’den dostu Halide Nusret’e mektup

Edebiyat dünyasının öncü kadın yazarlarından Şükûfe Nihal ve Halide Nusret’in İstanbul Kız Lisesi’nde edebiyat öğretmeni oldukları yıllarda başlayan tanışıklıkları bir ömür boyu devam eden sıkı bir dostluğa dönüşmüştür. Müzayedeye çıkan 10 Mayıs 1964 tarihli mektubunda Şükûfe Nihal, yakın dostu Halide Nusret’e özlem ve sevgisini anlatıyor. Şükûfe Nihal’in “Ben Marmara’nın göl gibi durgun bir ucunda… Sen Ankara’nın dostlara hain avucunda… Ya, Sevgili Can Nusret’çiğim... Şu acayip kadere bak” sözleriyle başladığı mektubunda birbirlerine en çok ihtiyaç duydukları zamanda ayrı ve uzakta olduklarını ifade etmekteydi. Halide Nusret’i çok merak ettiğini söyleyen Şükûfe Nihal, onun İstanbul’a gelme haberine çok sevinmişti. Edebî bir üslupla yazdığı mektupta gözlerin yorulmasın, mektubu burada keseyim diyordu. Mektubun sonunda Şükûfe Nihal belki lazım olur diyerek telefon numarasını da belirtiyordu.

ABDÜLMECİD GÖRSELİ OLAN SAAT

Tanınmış isimlerin kaleminden çeşitli vesilelerle yazılmış mektupların yanı sıra müzayedede Sultan Abdülmecid görselli Edward Prior London marka gümüş cep saati de müzayedede açık arttırmaya sunulacak. Orijinallik sertifikası bulunan saatin dış kapağı bağadan mamul ve Sarayburnu tasviri iç kapakta ise Osmanlı arması ve Sultan Abdülmecid görseli yer alıyor.

Ara Güler’in objektifinden

Müzayedede ayrıca Ara Güler’in objektifinden fotoğraflar, Celal Bayar’ın Kılıç Ali’ye imzalı fotoğrafı, Halife Abdülmecid Efendi’nin Mahmud Paşa’ya imzaladığı fotoğraf, Mısır Hidivi Mehmed Tevfik Paşa’nın eşi Emine Valide Paşa’nın fotoğrafı, Müsellâh Müdâfaa-i Milliye (Mim Mim) Grubu üyelerinin bir arada ve ıslak imzalarının olduğu nadir fotoğraf, Tevfik Fikret’ten Edip Esad Işık’a imzalı Ribab-ı Şikeste, 1986’da Donald Trump tarafından ünlü Amerikalı emlak kralı Leonard S. Kandell ve eşine gönderilmiş ıslak imzalı davet mektubu öne çıkıyor.

Yazı ilk olarak 18/06/2023 Pazar/Yeni Şafak gazetesi pazar ekinde yayınlanmıştır.