Denizi görmeden Amerika'yı keşfetti

İngiltere'de yayınlanan tarih dergisi History Today, Amerika'nın keşfi hakkında detaylı bir makale yayınladı. Dergi, 15'inci yüzyılda, Kristof Kolomb tarafından keşfedildiği söylenen Amerika topraklarının daha önce İskandinav denizciler ve İslam âlimleri tarafından bilindiğini yazdı.

Kolomb'tan beş yüzyıl önce

Makaleye göre, 10'uncu yüzyılda İskandinav denizciler Kuzey Amerika topraklarına ayak basmış. Fakat daha şaşırtıcı olanı, hayatında açık denizlerin yakınına bile gitmemiş olan Fars asıllı Müslüman bilim insanı Biruni'nin, sadece dünyayı gözlemleyerek Amerika'nın varlığından bahsetmiş olması. Aral Denizi yakınlarında, günümüzde Özbekistan topraklarında kalan bölgede, 973 yılında doğan Biruni, daha gençliğinde birçok dil konuşmayı öğrendi. Eski Yunan'dan kalma bilim kaynaklarını taradı ve dönemindeki Asyalı bilim insanlarının keşiflerini inceledi. Maddelerin ölçülebilir özellikleri konusunda araştırmalar yapan Biruni, coğrafi ölçümlere, yaşadığı kasabanın yüzeyini hesaplamakla başladı. Kendisinden önceki astronomi kitaplarını da inceleyen Biruni, Güneş'in sabit, Dünya'nın da Güneş'in etrafında dönüyor olabileceği sonucuna vardı. Gelişmiş matematik ve astronomik incelemelere dalan Biruni, henüz 30 yaşındayken dünyanın çevresinin uzunluğunu ufak bir hata payıyla hesaplamayı başardı. Genç bilim insanı, bu keşfi sayesinde haritaların birçoğunda dünyanın sadece 5'te 2'lik bir kısmının resmedildiğini, dünyanın geri kalan 5'te 3'lük kısmının hiçbir haritada gösterilmediğini fark etti. Birçok mineralin öz ağırlıklarını ve coğrafi hareketleri inceleyen Biruni, dünyanın dengesini koruyabilmesi açısından, bu bilinmeyen 5'te 3'lük kısımda da karalar olması gerektiğini söyledi.

Dünyanın öbür ucundan
.
History Today'de yayınlanan makale Biruni'yi, Kolomb'dan 5 yüzyıl önce Amerika kıtasını teorik olarak keşfeden adam olarak anıyor. Biruni'nin, Asya'nın içlerinden yaptığı gözlem ve ince hesaplarla, dünyanın öbür ucundaki kıtalardan bahsettiği kitabı, astronomi dünyası hâlâ saygıyla karşılıyor. Döneminin bu kadar ilerisinde bir eser veren Biruni, batıda da Alberoni adıyla tanınıyor. 

Biruni

Tam adı Ebu Reyhan El Biruni olan bilim insanı astronomi, matematik, doğa bilimleri, coğrafya ve tarih konusunda dönemini aydınlatan eserler ortaya koydu. Hinduizm ve İslam'ı karşılaştıran kitabıyla dünyanın ilk dinler karşılaştırması içerikli eserini verdi. Eserlerinin büyük bir kısmını dönemin önemli hükümdarlarından Gazneli Mahmut ve oğlu Sultan Mesud'un himayesi altında veren Biruni'nin, 1048'de vefat ettiği söyleniyor. 

(SABAH)