CIA, İran darbesini resmen itiraf etti

ABD dış istihbarat kurumu CIA’in 60 yıl önce İran’da yapılan darbede parmağı olduğu resmen kanıtlandı. Amerikan Ulusal Güvenlik Arşivi’nin dün üzerindeki gizlilik kalkınca yayınladığı belgelere göre, 1953’te İran Başbakanı Muhammed Musaddık’ın devrildiği darbeyiAmerikan Merkezi Haberalma Teşkilatı (CIA) planladı. Yıllardır konuşulan ancak yetkililerce doğrulanmayan iddia, böylece ilk kez kabul edilmiş oldu.

CIA RÜŞVET VERDİ 

Belgelere göre İngiliz istihbaratıyla işbirliği yapan CIA, İranlı siyasetçilerle üst düzey polis ve askerlere rüşvet verdi. Musaddık aleyhinde yoğun propaganda yapılarak halkı sokaklara döktü, hükümetin devrilmesine yol açan ayaklanmaları başlattı. Belgede “İran’ı Sovyet saldırısına maruz bırakmamak için böyle bir plan uygulanmak zorunda kalındı” ifadesi yer alıyor. CIA, hemen her aşamasında yerel işbirlikçilerin rol aldığı hükümeti devirme komplosu için Şah Rıza Pehlevi’yi işbirliği yapmaya ikna etmek,milletvekillerine rüşvet vermek, güvenlik güçlerini organize etmek ve gösteriler düzenlemek gibi çeşitli aşamalar yürüttü. İlk girişimleri başarısız olan komplocular, 19 Ağustos 1953’teki ikinci denemelerinde amaçlarına ulaştı. ABD’nin darbedeki rolünü ünlü gazeteci Stephen Kinzer “Şah’ın Bütün Adamları” kitabında detaylıca anlatmıştı.

Başa Pehlevi’yi getirdiler

Musaddık, göreve gelmesinin ardından ülkenin petrollerinimillileştirmiş, bu da ABD ve İngiltere’nin büyük tepkisini çekmişti. İşbirliği yapan Amerikan ve İngiliz istihbaratı, rejimi değiştirerek Şah Rıza Pehlevi’nin başa geçmesini sağladı.

İlk resmi itiraf

Daha önce operasyona katılan Amerikan ve İngiliz ajanlarının konuyla ilgili kitaplar yazmasına, iki Amerikan başkanının (Bill Clinton ve Barack Obama) da ABD’nin darbedeki rolünü kamuoyu önünde kabul etmesine karşın, CIA resmi bir açıklama yapmamıştı.

bugün gaz.