BÜYÜK TÜRK ŞAİRLERİNDEN YAHYA KEMAL BEYATLI'NIN VEFATININ 62'İNCİ YIL DÖNÜMÜ

Cumhuriyet dönemi Türk şiirinin büyük temsilcilerinden, Divan edebiyatı ile modern şiir arasında adeta bir köprü olmuş olan ünlü şair-yazar Yahya Kemal Beyatlı, 62 yıl önce bugün İstanbul’da yaşamını yitirdi.

Türk edebiyat tarihinde, Tevfik Fikret, Mehmet Âkif Ersoy ve Ahmet Haşim’le birlikte Dört Aruzcular’dan biri olarak kabul edilen Beyatlı, hayattayken Türk edebiyatının baş aktörleri arasında kabul edilmişse de hiç kitap yayımlamamıştır. Yeni kurulan Türkiye Cumhuriyetinde milletvekilliği ve bürokratlık görevleri de ifa etmiştir.

ÜSKÜP’TEN SELANİK’E, PARİS’TEN İSTANBUL’A…

Asıl adı Ahmed Agâh olan şair 2 Aralık 1884’te, günümüzde Kuzey Makedonya’nın başkenti olan Üsküp’te dünyaya gelmişti. 1897’de ailesiyle Selanik’e yerleştikten sonra 1902’de eğitimine devam etmek için İstanbul’a gönderilmiş, 1903’te Jön Türkler’e duyduğu ilginin etkisiyle buradan kaçarak Paris’e gitmiştir.

Paris’teyken Ahmet Rıza, Sami Paşazade Sezai, Mustafa Fazıl Paşa, Prens Sabahattin, Abdullah Cevdet, Abdülhak Şinasi Hisar gibi Jön Türklerle tanışmış, Fransızca’yı burada öğrenmiştir. 1913 yılında İstanbul’a dönerek Darüşşafaka İdadisinde tarih ve edebiyat öğretmenliği yapmış, bir süre Medresetü’l-Vaizinde uygarlık tarihi dersi vermiştir.

Ziya Gökalp, Tevfik Fikret, Yakup Kadri gibi şahsiyetlerle tanışmış, 1916’da Ziya Gökalp’in tavsiyesi ile Darülfünuna Medeniyet Tarihi müderrisi olarak girerek Garp Edebiyatı Tarihi, Türk Edebiyatı Tarihi derslerini de okutmuştur. Ünlü yazarlarımızdan Ahmet Hamdi Tanpınar, onun Darülfünunda öğrencisi olmuştur.

Çeşitli dergilerde şiirleri ve yazıları yayımlanan Yahya Kemal Beyatlı, Mondros Mütarekesi’nin ardından (1918) genç edebiyatçılarla “Dergâh” adında bir dergi kurarak, kadrosunda Ahmet Hamdi Tanpınar, Nurullah Ataç, Ahmet Kutsi Tecer, Abdülhak Şinasi Hisar gibi isimlerin yer aldığı bir edebiyat hareketi başlatmış, bu dergide Milli Mücadele’ye destek veren yazılar kaleme almıştır.

Kurtuluş Savaşı zaferinin ardından 1922’de Bursa’ya Mustafa Kemal Atatürk’ü tebrik etmek amacıyla gönderilen Darülfünun heyetinde yer alan Beyatlı, Bursa’dan Ankara’ya giderken ona eşlik etmiş, Ankara’ya davet edilmiştir.

MECLİS’E GİRMESİ VE BÜYÜKELÇİLİK DÖNEMİ

Ankara’d Yahya Kemal, Hâkimiyet-i Milliye gazetesinde başyazarlık yapmış, Lozan görüşmelerinde Türk heyetine danışman olarak atanmıştır. 1923’te Lozan’dan döndükten sonra II. Dönem TBMM’ye (Türkiye Büyük Millet Meclisi) Urfa milletvekili olarak seçilmiş, 1926’ya kadar milletvekilli devam etmiştir.

Varşova’ya 1926’da elçi olarak atananan, 1930’da da Lizbon büyükelçisi olarak Portekiz’e giden şair, 1932’ye kadar İspanya Orta Elçiliği görevini de ifa etmiştir. 1933 yılında Madrid’deki diplomatik görevinden döndükten sonra milletvekili seçimlerine girmiş, 1934 yılında Yozgat milletvekili olmuştur. Soyadı Kanunu’ndan sonra “Beyatlı” soyadını almış, ertesi seçim döneminde Tekirdağ milletvekili olarak meclise girmiştir. 1943’te de İstanbul’dan milletvekili seçilmiştir. 1947’de Pakistan’a büyükelçi olarak atanmış, emekliye ayrıldıktan sonra 1949’da yurda dönmüştür.

Emekliliğinde çeşitli ülkeleri ve şehirleri dolaşan Beyatlı, en son İstanbul’da Park Otel’e yerleşmiş ve ömrünün son on dokuz yılını bu otelde geçirmiştir. Yakalandığı bir çeşit bağırsak iltihabı nedeniyle tedavi için 1957’de Paris’e gitmiş, bir yıl sonra 1 Kasım 1958 Cumartesi günü İstanbul’da Cerrahpaşa Hastanesinde hayatını kaybederek Aşiyan Mezarlığı’na defnedilmiştir.

EN TANINMIŞ ŞİİRLERİ

Şairin ölümünün ardından eserleri ve yazdıkları bir araya getirilerek basılmıştır. “Mohaç Türküsü”, “Hayal Beste”, “Sessiz Gemi”, “Aziz İstanbul”, “Endülüs’te Raks”, “Süleymaniye’de Bayram Sabahı”, “Rindlerin Akşamı” (Dönülmez Akşamın Ufkundayız), “Açık Deniz”, “Mehlika Sultan”, “Akıncılar” ve ”
“Gidelim Göksu’ya bir âlem-i âb eyleyelim” adlı şiirleri, edebiyat tarihinde Beyatlı’nın en bilindik şiirleri olmuş, bazı şiirleri bestelenmiştir.

Kaynak: Kırım Haber Ajansı - QHA