Bir Jöntürk'ün gözünden Mustafa Kemal

Bir Jöntürk'ün gözünden Mustafa kemal

Türk dilcisi ve yazarı Ahmet Cevat Emre (1877-1961), "İki Neslin Tarihi" adlı kitabında kendi hayat hikayesi ekseninde ülkede Cumhuriyet öncesi ve sonrası yaşanmış olayları aktarıyor. Pek tabii her hatıratta olduğu gibi burada da pek çok sübjektif  bilgiler var. 1960 yılında Hilmi Kitabevi tarafından basılmış kitabın kapağındaki, "Mustafa Kemal Neler Yaptı? Son asırda memleketin geçirdiği en mühim tarihî vak'aların en canlı ve doğru hikaye ve tasviri..." ibaresi muhteva hakkında bilgi vermeye yetiyor.

Harb Okulu'nda okurken siyasal bir suçtan ötürü yetmiş sekiz arkadaşıyla Trablusgarb'a sürülen (1895) Ahmet Cevat Emre, Avrupa'ya kaçarak Jöntürkler'e katıldı. Meşrutiyet'in ilanından sonra yurda dönüp, Siper-i Saika gazetesinin yöneticiliğini yaptı. Darülmuallimin'de (1909-1912) ve Darülfünun' da ders verip, Alfabe Komisyonu'nda üyelik yaparak (1928), Türk Dil Kurumu'nun kuruluşundan, ölümüne kadar dilbilgisi ve derleme kollarında çalıştı.

Ahmet Cevat Emre, "İki Neslin Tarihi" kitabında "Mustafa Kemal'in Rolü" başlığı altında şunları yazıyor:

Enver'in Almancı olarak Türkiye'yi harbe nasıl soktuğunu gördük. Mustafa Kemal ise ne Almancı, ne İngilizci idi; ona göre iki dev üçlüler arasında patlak veren Cihan Harbi'ne de acele girilmeyecekti; beklenecek, harbin seyri en büyük dikkat ve anlayışla takip edilecek, tam zamanı gelince fırsat kaçırılmayacak, seçilecek tarafla ittifak edilerek zafer sağlanacak, böylece kuvvetli, bağımsız hür bir Türkiye yaratılmış, kültür ve medeniyet yolu bize de açılmış olacaktı...

(Ahmet Yabuloğlu)