A. Süheyl Ünver: Yahya Kemal'in Dünyası

Dinle

02 Ocak 2023 - 11:11

Yahya Kemal’in Dünyası

Ord.Prof. Dr. A. Süheyl Ünver

"Hocam Yahya Kemâl ile 1943-1958 seneleri arasında geçen 15 sene içinde sohbetim oldu. 1915'den beri devam eden ve her sena artan bir şevk ile devam ettiğim her güzel ve faydalı bilgileri gerek işiteyim gerek okuyayım kaydetmek mutadımdır. Bittabi, bence her sözü̈ bir cevher olan Yahya Kemâl'i dinlerken eğer söylediklerini kaydetmezsem asla: beni tatmin etmezdi.
İlk not etmeğe başladığım gündü̈. Arzu göstermediler ve «yazma» dediler. Ben ufak tefek kısımlarını olsun yazmaktan kendimi alıkoyamıyordum. Hatta bir aralık durakladıkları oldu. Bunu ben asla bir ihtar mahiyetinde telakki etmeyerek devam etmek istediğimi şöylece ifadeye çalıştım:

— Efendim: ; 0 kadar güzel konuşuyor, benim de senelerdir yazmak, basmak istediğim hususları öyle bir anlatılıştı izah buyuruyorsunuz ki, mutlaka yazmak ihtiyacını duyuyorum. Emriniz haricine çıkmak istemem. O zaman dikkatle dinlediklerimin hiç olmazsa en azını huzurunuzdan ayrılınca bir görünmez yeri siper alarak kaydetmeye çalışacağım. Belki de hatalarda bulunacağım. Müsaade buyurun şimdi neşredecek değilim. Kendim bunları defalarca okuyacağım. Yanınızda yazayım dedim.
Halimi acıyarak «pekiyi» dediler. Ben de bütün konuşmalarında işittiğim sözlerin en ruhlularını kaydettim. Bunları tarih sırası ile değil de konulara ayırarak koydum. Zira aralarında büyük zaman farkı olduğu gibi olgun fikirlerinde artık geçici değişmeler de yoktu. Ayrıca kendisi ile buluştuğumuz zamanlarımda bir de listesini yaptım.
Yahya Kemâl üstadımız sağ olup ta bu değerli söylediklerinin kontrolünü̈ bizzat yapsalardı, belki bunların çoğunu koydurmazlardı. Zira, ben bunları sadece sohbet için söylemiş̧ geçmiştim, diyebilirdi. Biz de bundan başka bir şey yapmadık. Bunları bir aforizma seklinde gelişi güzel sıralamakla kaldık. Sırf bir eser maiyeti alma sın diye bunlara, ait olduğu bahislere meselâ edebiyat, musiki, şiir sanatı, tarih ve kültürümüz diye tasnifini yapsa idik, belki rahmetli asıl buna razı olmazdı. Fakat biz bunu deneme mahiyetinde sıralamağı kontrol eden dostlarımla uygun gördük. Zira bir sohbet esnasında konuşulanlar kayd olunsa dahi, ileride bahislere ayırarak onun bir eseri olarak ortaya koymaya hakkımız yoktur. Zira bu konuşulanlar aît olduğu bahislerin birer kîl ü kali (dedikodusu) mahiyetinde idi. öyle idi amma, Yahya Kemâl'in hemen hepisinde değişmez kanaatlerinden esintiler mevcuttu. Asıl fikirlerinden uzak değildi. Fakat böyle söylüyorlardı. Elbette kendi bu bahisleri yazsa idi — ki yazabilirdi— , maalesef yapmadı. Böyle söylediği gibi yapmaz ve onları yalnız söyleyiş̧ değil, yazış üslûbuna sokmakda itina gösterirdi. O itinası, şiirlerindeki titizlikten de asla aşağı olmazdı.

Burada hepimizi ihata eden ve taht olarak da kalplerimizi seçen ve orada benliğimize müessir olan derleme mahiyetinde olan bu gayretimizden dolayı aziz Yahya Kemal’in ruhundan özür dilerim.

Bu toplama asla onun bir eseri olarak çıkmayacaktır. Maksadımız; Yahya Kemâl ancak sevdiklerinin bulunduğu hususi toplantılar da öyle konuşur ve tamamen şahsî görüşlerini öyle ifade ederdi, diyeceğiz. Ama, bizce hepsi ayrı ayrı mensur birer «mısra-ı bersrceste-i Yahya Kemal» dir.

Sözlerine, kullandıkları kelimelere bizzat sadık kaldım. Ve basılarını ada tavzih için kendilerinden sordum. Bir kısmını bizzat tasnif ettiler diyebilirim. Lakın hepimizden çok senelerin -devamı müddetince yanından ayrılmayan ve her nüktesini, sözlerini, menkıbelerini, rivayetlerine, kanaatlerini dinleye dinleye içine sindiren çok değerli hocamız Prof. Dr. Vehbî Eralp ve değerli araştırmacımız Prof. Orhan Şaik Gökyay bunları gördüler. İkişer defa okumak lütfunda bulundular. Belki acele not etmekten doğan bazı kelime yanlışlıklarını doğrulttular ve bu suretle eserin yanlışsız çıkmasında da âmil oldular." (Önsöz yazısından alınmıştır. s.5-6).

Kaynak: Ord. Prof. Dr. A. Süheyl Ünver, Yahya Kemal’in Dünyası, Tercüman Tarih ve Kültür Yay. 2, İstanbul, 1980, ss.162