SALİHA SULTAN: Türkiye'den çalınan el yazması Kuran Avrupa mezatında

Eski Türk beyliklerinden Eretna Beyliği dönemine ait 668 yıllık el yazması Kur’an-ı Kerim Londra’da Christie’s Müzayede Evi’nde açık artırmaya çıktı. 2010 yılında da satışa çıkarılan ancak çalıntı olduğu iddialarının ardından geri çekilen eserin Anadolu topraklarına ait olduğunu söyleyen Dr. Mehmet Tütüncü, “Bu Kur’an tamamen bizim topraklarımıza ait bir şaheser. Kültür ve Turizm Bakanlığı bu konuda bir çalışma yapmalı, ya satışı durdurmalı ya da satın alarak Türkiye’ye getirmeli” dedi.

SALİHA SULTAN

Eski Türk beyliklerinden Eretna Beyliği dönemine ait 668 yıllık el yazması Kur-an’ı Kerim Londra’da açık artırmaya çıktı. Tomar şeklinde Anadolu’da yazılmış Kur’an-ı Kerim, Christie’s Müzayede Evi tarafından 250-300 bin Euro fiyat aralığında satışa çıkarıldı. Kur’an yazımının başlangıcında Andaolu’da 1354 yılında yazılan Kur’an-ı Kerim, aynı zamanda dönemin İslam anlayışı hakkında yeni bilgiler de sunuyor. Öte yandan eserin çalıntı olduğu iddia ediliyor.

Eser hakkında KARAR’a bilgi veren Hollanda Türk ve Arap Dünyası Araştırma Merkezi Başkanı, tarihçi Dr. Mehmet Tütüncü, “Eser daha önce 2010’da da müzayede evi tarafından satışa konulmuş, fakat çalıntı olduğu iddiasının ardından geri çekilmişti. Christie’s Müzayede evi eseri basılı kataloğundan da çıkarmıştı ancak birkaç hafta boyunca internet kataloğunda kalmıştı. Peşinden o sayfalarda daha yayından kaldırılmış ve böylece eser hakkında bilgiler karartılmıştı” dedi. Dr. Tütüncü, eserin 12 yıl sonra tekrar satışa çıkmasının nedeninin araştırılması gerektiğini vurgulayarak, şunları kaydetti: “Bu Kur’an tamamen bizim topraklarımıza ait bir şaheserdir. Daha önce yurt dışında çeşitli girişimlerde bulunan Kültür ve Turizm Bakanlığı bu konuda bir çalışma yapmalı, daha önce İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafindan satın alınan bir kitabeyi çalıntı olduğu ispatlanmadan iadesini sağladığı gibi, bu eser için de girişimde bulunmalıdır. Ya Kur’an-ı Kerim’in satışını durdurmalı ya da durduramadığı takdirde satın alarak Türkiye’ye getirmelidir.”

SÜSLEMELERİ DE EŞSİZ

Dr. Tütüncü, eserin özellikleri hakkında şu bilgileri verdi: “Kur’an-ı Kerim’in yazarı Ebu Talib kendisini ‘Min ǧumlat ʿabīd al-mawlā al-wazīr ʿAbī Ṭālib ifadesiyle tanımlıyor. Yani

Kendisini Sünnilikten ayrı, tabir yanlış olmazsa, Ali taraftarı Alevi bir kişi olarak tarif ediyor. Eserin başlarında Hazreti Muhammed’in Hazreti Ali’ye öğrettiği dualar olarak bilinen ‘Hzr e-yamni’ duaları sıralıyor, daha sonra ise Kur’an-ı Kerim’in tamamı çok ince harflerle altın Gubari hatla kayda geçiriyor. Sadece düzyazı olarak değil süslemelerde kullanılan geometrik figürler, gözyaşı damlasını andıran şekiller bu Kur’an-ı Kerim’in tasarımını da eşsiz kılıyor.”

Kur’an-ı Kerim’in sonunda bulunan ketebe kaydında Eratna Sultanı Sultan Mehmed’in hazinesinde bulunduğu belirten Dr. Tütüncü, şunları aktardı: “Ketebe kaydında Sultan Mehmed için ‘Arap ve Arap olmayanların sultanı’ ifadesi yer alıyor. Bu ifade de önemli çünkü Anadolu’da sultanlık ancak halife tarafından verilirdi, bu yönüyle de oldukça önemli bir kayıt.” Christie’s Müzayede Evi’nin düzenlediği ‘Doğu Kilimleri ve Halıları Dahil İslam ve Hint Sanatı’ başlıklı müzayedesi kapsamında açık artırmaya çıkan eserin satışı 20 gün sonra sona erecek. Haberimizin ardından eser hakkında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılacak araştırma ve Türkiye’ye dönüp dönmeyeceği merak konusu.

UYGUR KÖKENLİ TÜRK BEYLİĞİ DÖNEMİNDE YAZILDI

Eserin ketebe kaydında yazım tarihinin de yer aldığını söyleyen Dr. Tütüncü, Hicri 754 yılının 20 Zulhicce tarihinin kayıt düşüldüğünü, bu tarihin ise miladi takvime göre 24 Ocak 1354 yılına denk geldiğini ifade etti. Eretnalıların Uygur kökenli bir Türk beyliği olduğunu hatırlatan Dr. Tütüncü, Kayseri ve Sivas civarlarında hüküm süren bu beyliğin Karamanoğulları ile birlikte Anadolu’da Osmanlılar öncesi en önemli beyliklerden biri olduğunun altını çizdi.