Necip Tosun, Hale Sert, Necati Tonga, Ertan Örgen ve Şaban Özdemir 2022’nin ‘en iyi hikaye’ kitaplarını seçti. Bu seçimler aynı zamanda 27 kitaplık bir okuma listesi niteliğinde. Listede Aykut Ertuğrul’un ‘Evrenin Yatışmaz Yapısı ve Diğer Öyküler’i öne çıkarken, Birgül Yangın Arslanoğlu, Günay Çetao Kızılırmak isimleri ise kadın yazarların edebiyat dünyasında günden güne artan üretimlerinin 2022’de de hız düşürmediğini gösterdi.
SALİHA SULTAN
2022’nin ilk günlerinde yaşanan kur artışında yayın dünyası da ağır darbe aldı. Kağıttan kargoya, matbaadan mutfak masrafına yayıncıları zorlayan üç katlık maliyet artışıyla birlikte üretim neredeyse durma noktasına gelse de, birçoğu yazarların eserlerini okurları ile buluşturmak için fedakarlıktan kaçınmadı.
Yayıncıların yıl boyu yükselen destek çağrılarının 2023’te karşılık bulmasını dilerken, KARAR jürisi bu zorlu şartlara rağmen yayımlanan, yılın öne çıkan kitaplarını yılın son günlerinde KARAR okurları için değerlendirmeye başladı.
İlk dosyamızda, Necip Tosun, Hale Sert, Necati Tonga, Ertan Örgen ve Şaban Özdemir 2022’de yayımlanan ‘en iyi hikaye’ kitaplarını seçti. Bu seçimlerde Aykut Ertuğrul’un ‘Evrenin Yatışmaz Yapısı ve Diğer Öyküler’ öne çıkarken, ortaya çıkan 27 kitaplık listede Birgül Yangın Arslanoğlu, Günay Çetao Kızılırmak gibi kadın yazarların çokluğu da dikkat çekiyor.
Aykut Ertuğrul
2021’de olduğu gibi 2022’de de kadınlar her şeye rağmen yazmaya devam ediyor.
Birgül Yangın Arslanoğlu
Günay Çetao Kızılırmak
KARAR JÜRİSİ
FARKLI DÜNYALARA EĞİLEN HAYAL GÜCÜ
NECİP TOSUN
Aykut Ertuğrul- Evrenin Yatışmaz Yapısı ve Diğer Öyküler: Aykut Ertuğrul öykü serüveni boyunca postmodern edebiyatçılarda gördüğümüz düş ve gerçeğin iç içe geçişi, oyunsuluk, gizem, ironi, öykünün yazılma serüveninin hikâye edilmesi, metinler arasılık gibi yaklaşımları son kitabı ‘Evrenin Yatışmaz Yapısı ve Diğer Öyküler’kitabında ustalıkla sürdürür.
Necip Tosun
Naime Erkovan-Ve Şehre Bir Flanör Gelir: Naime Erkovan ‘Ve Şehre Bir Flanör Gelir’ kitabında artık iyice rafineleşmiş bir dil, farklı dünyalara eğilen hayal gücü ile öyküsünü yeni mecralara taşır. Öyküler, bazen ironik, fantastik denilebilecek bir düzlemde ilerler. Öykü serüveninde güçlü, önemli bir adım.
Nuran Şahinkaya-Bir Yerden Kırılır: Nuran Şahinkaya ‘Bir Yerden Kırılır’da, insan ilişkilerindeki kırılmışlıkları, yanlışlıkları, iletişimsizliği, sevgisizliği iyi bir kurgu, kusursuz bir dille hikâye eder. Öykülerde özellikle insan hayatında, aile içinde doldurulmaz bir boşluk açan anlayışsızlıklar ustalıkla anlatılır.
Asil Çam-Ölümlünün Yaşam Fragmanları: Asil Çam’ın ‘Ölümlünün Yaşam Fragmanları’ hem anlatım biçimi tercihleriyle hem de eğildiği temalar, kişiler bağlamında dikkat çekici bir kitaptı. Sokağa, iş hayatına, hayatın olağan akışına eğilmesiyle bir farklılık yarattı.
Merve Özgenli Çelik-Huzursuz Kalp Sendromu: Merve Özgenli Çelik, öykülerinde, bir öykünün nasıl kur- gulanacağını, tema ile biçim örtüşmesinin nasıl sağlanacağını ve öyküde dil özeninin önemini ustalıkla sergileyen bir yazar portresi çizer.
BURAM BURAM SAMİMİYET VE ANADOLU
ŞABAN ÖZDEMİR
Bu senenin bence en iyi hikâye kitaplarından biri Tuncay Günaydın’ın ‘Perdesi Yırtık Dünya’sıydı. Mustafa Çiftci’nin hikâyelerini andıran, buram buram samimiyet ve Anadolu kokan, kurgusu ve diliyle okuyucuyu sarmalayan sımcıcak bir kitap.
Günay Çetao Kılızlırmak’ın ‘Köstebek Yolları’, ilahi bakış açısını kullanıp kahramanın iç sesini orijinal benzetmelerle vermesi bakımından bir başyapıt.
Aykut Ertuğrul’un ‘Evrenin Yatışmaz Yapısı’, metinlerarasılık ilişkileriyle, yoğun göndermeleriyle, neredeyse sürrealizme giden anlatımıyla okuyucuyu sarsması bakımından muhakkak okunması gereken bir kitap.
‘Muhtelif Evhamlar Kitabı’yla dikkatleri çeken Ömür İklim Demir’in ‘Mutedil Dalgalı’ adlı hikâye kitabı, hikâyenin ve modern tekniklerin imkânlarını başarıyla uygulaması, teknikle kurgunun uyumu ve kullandığı pırıl pırıl dil ile 2022’in sonunda gelen bir müjde gibiydi. Edebiyatımız için kalıcı bir eser Ömür İklim’in kitabı.
Eda İşler’in ‘Görünür BirYerde’adlı hikâye kitabı ise hikâye kişilerinin psikolojisini başarıyla vermesi, bulduğu orijinal temalarla dikkate bir kitap.
Makbule Aras Eivazi’nin ‘Sonun Bacakları’ adlı hikâye kitabı, edebiyatımızda az rastlanan benzetmelerle ve insanlık durumlarını çarpıcı bir şekilde anlatması, derinliği bakımından muhakkak okunması gereken bir eser. Yeni olmamakla birlikte Zeki Osman Özturanlı’nın hikâyelerinin bir kitapta toplanması da hikâye alanında göz ardı edilmemesi gereken bir gayret olarak buraya kaydedeyim.
İŞ-SİZLİK PENCERESİNDEN TÜRKİYE GERÇEKLİĞİ
ERTAN ÖRGEN
Asil Çam, ‘Ölümlünün Ya- şam Fragmanları’ kitabında, gerçekliğin renksiz ve hatta tozlu yaşama biçimlerini başarıyla yakalamıştır. Acımsı bir huzuru işleyen ‘Demir Tozları Depoda’ öyküsü, kurduğu atmosferle Türkiye gerçekliğine iş-işsizlik aralığından hassasiyetle ve net bir biçimde bakıyor.
Ertan Örgen
Aykut Ertuğrul, kendi hikâyesine ulaşmaya çalışan kahramanlarına yeni kitabı ‘Evrenin Yatışmaz Yapısı’nda edebi metin dalgalarıyla incelikli yollar gösteriyor. Kitaptaki dört uzun öykü, modern hayata yaslanan ancak gerçekliğini metafizik kabulde bulan yapısıyla önceki öykülerine bağlanıyor. Dolayısıyla modern hayat ve sufizm arasında Avcı Muttalip’ten Şehrazat’a, kuyu metaforuna uzanan evren kendisini sürdürüyor.
Bir ilk kitap olarak Nihan Feyza Lezgioğlu’nun ‘Kaz Ayağı’, Türkiye sosyolojisine çağın içinden ve şehrin açmazlarından bakıyor. Yaşadığımız zamanın içinden bir öykü olan ‘Vişne- çürüğ’”, yerini bulmakta zorlanan ve kendisiyle yorulmadan konuşabilen figürüyle gerçeklik duygusunu iyi yansıtıyor. Kısa öykü ve derinlik açısından yılın iyi kitaplarından birisi.
Birgül Yangın Aslanoğlu, ‘Debbağ’da somut hayatın kesitlerinden aldığı kişilerle başarılı bir kurguyu yakalıyor. Birkaç öyküsündeki teknik arayış bir yana genel kompozisyona sığdırdığı ‘Sen Bu Oyundan Çık’ öyküsündeki geçişler ve bizzat metnin çocuk işçiye odaklanışı ondaki kumaşı gösteriyor.
Günay Çetao Kızılırmak, ‘Köstebek Yolları’ kitabıyla çok sıkışmış bir hayat içinden öyküler getirdi. Öyküler, fazla seküler, kendi ağında bunalmış ancak dönecek yer aramayan bir kuşakla tanıştırıyor bizi. Özellikle ‘Ev’ öyküsü bunun çözümlemesi gibi.
İPİNCE SIZILARLA BİRBİRİNE BAĞLI ÖYKÜLER
NECATİ TONGA
2022 yılının bence en dikkate değer öykü kitabı Aykut Ertuğrul’un metinler arası ilişkilerle ilerleyen, sağlam bir kurguyla ve samimi bir üslupla kaleme alınan ‘Evrenin Yatışmaz Yapısı ve Diğer Öyküler’ adlı kitabıydı.
Numan Altuğ Öksüz’ün on dört öyküden oluşan ikinci hikâye kitabı ‘Herkes Mağlup’, sade bir üslupla ve şiirli bir dille bizi bize anlatan diğer bir etkileyici kitaptı.
Necati Tonga
Birgül Yangın Arslanoğlu’nun Hece Yayınları arasında neşredilen ‘Debbağ’ı bir ilk kitap olmasına rağmen usta işi öykülerden oluşan bir eser olarak ön plana çıktı.
Recep Kayalı akıcı bir üslupla gerçeklerin yanı sıra gerçeküstü ve masalsı atmosferlerle de beslenen 'Bilinen Tüm Zamanlar' adlı kitabıyla yılın dikkat çeken öykü kitaplarından birine imza attı.
Sıralanan bu genç isimlere ilave olarak iki usta ismin iki yeni öykü kitabı yayımlandı 2022’de. Hüseyin Su, ipince sızılarla birbirine bağlı öykülerden oluşan ‘Kırık Sızısı’nı; Cemil Kavukçu altı öyküden müteşekkil‘Boş Zamanlar’ adlı yeni öykü kitabını neşretti.
KIRKLI YAŞLARINI SÜRENLERİN İÇ HESAPLAŞMALARI
HALE SERT
Üç Günlük Dünyanın İkinci Günü, Ali Işık: Kitaptaki öyküler geçmiş, şimdi ve gelecek ortasında duran 40’lı yaşlarını süren karakterlerin iç hesaplaşmalarıyla örülü. Bu hesaplaşma bize önümüzdeki yolu nasıl yürüyeceğimize ilişkin bir karar almaya zorlar. İşte iki günlük dünyamızın tam ortasında, ikinci günde durduğumuz bu kritik noktayı irdeliyor öyküler.
Hale Sert
Bir Kış Yolculuğu, Şükran Yiğit: Dünyada oluşan ilk bitkilerden liken ve mantarların birbirine bağlı, birbirini bütünleyen dünyanın yaşı kadar eski bir birlikteliği hikayesinin temel imgesine dönüştüren bir uzun hikaye ‘Bir Kış Yolculuğu’. Çocukluklarını birlikte geçiren, birlikte büyüyen, sonrasında evlenen bir çiftin liken ve mantarlara benzeyen girift hikayesi. Hikayede kadın karakter Zuhal’i, tıpkı Tanpınar’ın Nuran’ı, Orhan Pamuk’un romanlarındaki kadın karakterleri anlatışı gibi okuruz.
Bu Hikâye Senden Uzun Osman, Aylin Balboa: Bir ayrılıktan sonra insanın yaşadığı git-gelleri yirmi ayrı mektupla anlatıyor yazar. İlk mektuplar acaba ayrılmasak mıydık gel’lerine ya- kınken, ortalardan itibaren evet ayrıldık ve artık böyle iyiyim git’lerine yaklaşan metinlere dönüşüyor. Uzun süren, en azından iki insanın birbirinin neredeyse düşünme biçiminde, alışkanlıklarında kendi davranışları kadar yer edinmesine yetecek kadar uzun, bir ilişki bittiğinde ne olur? Bir ayrılığın yaratacağı tüm duygusal tonları okura aktarabilen bir metin.
Kaplumbağalar Ölmesin, Erkan Karaaslan: ‘Kaplumbağalar Çobanı’ öyküsü kitapta en fazla öne çıkan öykü, bir çocuğun, çocuk zihnin kötülüğü tanıma halini anlatırken iyilik ve kötülük kavramlarını da tartışmaya açıyor. Kitabın isminin bu öyküden yola çıkılarak dönüştürülmesi ise güçsüzün, zayıfın kolayca ölmesine bir itiraz olarak okunabilir. Toplumsal meseleleri ele alan öykülerin metinsel mekanını demokratikleştiren öyküler arasında ise ‘Lagara Lugara, Sigara’ öyküsü öne çıkıyor.
Hasar Raporu, Özlem Metin: Aile, iş hayatı, ergenlerin dünyasını mizahi bir dille ele alan öyküleri okuyoruz ‘Hasar Raporu’nda. ‘Unutkanlık’, ‘Kehribar Nine’ ve ‘Eyvah Annem Geliyor’ öykülerinde güldürü unsuru metnin zirve noktasına maharetle taşınıyor ve sonra çözülüyor. Anlatıcıların dışarıdaki hayata mukavemeti kendi içlerindeki eğlenceli bakışla mümkün oluyor. Öykülerde gündelik, sosyal hayatın canlı bir şekilde yer alması hem mizahın işlemesini hem de günümüz Türkiye’sinin sosyolojisinin geleceğe taşınmasını, tartışılmasını mümkün kılıyor.
İlk yayın yeri:https://www.karar.com/kultur-sanat-haberleri/postmodern-dunyada-yol-gosteren-satirlar-1715700
FACEBOOK YORUMLAR