Turgay Bostan'ın kitapları üzerine: Gizli Hristiyanların 106 yıllık serüveni

Yunanca'ya da çevirisi yapılan KUTSAL İKONA Turgay Bostan'ın "ÜÇLEME"sinin ilk kitabı. Yazar, KUTSAL İKONA'da, Müslüman anne ve gizli Hristiyan (krifos) babanın oğlu olan Efraim'in, kimliğini arayış mücadelesini konu ediyor. Ve onun hikâyesi üzerinden, Doğu Karadeniz'deki "Gizli Hristiyanlık" tarihini aktarıyor.

KUTSAL İKONA o günlerden bugünlere ışık tutan bir roman olmakla kalmıyor, dönemin tarihini yeniden sorgulatıyor:

269. yüz elli yıl süren bir krizalit dönemi... Sır dolu hayatlar... Gizli Hristiyanların alenileşmek için asırlık bekleyişleri...

Fransız Devrimi'nin Avrupa'da ulus bilincini tetiklemesi... Ve 1821 Yunan İsyanı... Osmanlı Devleti topraklarında kurulan ilk ulus devlet: Yunanistan.

Tanzimat ve Islahat Fermanı'nın ardından baş gösteren ekonomik, kültürel ve sosyal sıkıntılar, dışa karşı Müslüman, kendi içlerinde Hristiyan olan krifosları harekete geçirir. Bir tarafta Müslümanlar, diğer tarafta yeniden Hristiyanlaşan krifoslar.

Bu hikâye daha önce yazılmamıştı, yazıldı.

***

"ÜÇLEME" sinin 2. kitabı olan "KARAKULA"da Rumlar arasındaki dini çözülmeleri irdeliyor. "Anne-Oğul" ilişkisinin travmatik taraflarını, Safiye ile oğlu Aleksi üzerinden anlatıyor. Artık hiçbir şey eskisi gibi değildir ve olmayacaktır. Yazar, "KARAKULA"da, 1858 ile 1885 yılları arasında Doğu Karadeniz'de yaşanan köklü değişimi, destansı bir dille hikâye ediyor:

Efraim'in sonu tam bir muamma... Ondan geriye ne bir iz ne de bir ses kalmıştır. Sağ mı ölü mü?..

Krom'da kafaları karıştıran soru buydu?

Efraim'siz Safiye mecnun gibidir.

Bir de başına "Karakula" denen ifrit belâ olmuş, düş ile gerçek birbirine karışmıştır.

***

"ÜÇLEME"nin son kitabı SON KRİFOS'ta; 19. yüzyılda açılan yaraların Birinci Dünya Savaşıyla nasıl kangrene dönüştüğünü; önce Türklerin muhaceretini, ardından Lozan Anlaşmasıyla Rumların mübadelesini âdeta sinema diliyle öyküleştiriyor. Böylece 1829'da başlayan ve 1935'de biten 106 yıllık çalkantılı bir dönemi, SON KRİFOS romanıyla neticelendiriyor:

20. yüzyılda dünya çok şeye gebedir.Yarım asır önce başlayan tanassur (Hristiyanlaşma) hadiseleri bitmiş, krifosların tamamı alenî Hristiyan olmuştur.

Birinci Dünya Savaşı dünyayı kâbus gibi sarar. Sarıkamış felâketinin ardından Ruslar, Trabzon ve Gümüşhane'ye karabasan gibi girerler.

Yollar muhacirlik ağıtlarıyla yankılanır. Bir yanda perişan Ardasalılar diğer yanda Pontus Devleti havaliyle sarhoş gizli Hristiyanların torunları.

Ve Rusların çekilmesiyle patlak veren Pontus İsyanı... Bütün bu kargaşada filizlenen pırıl pırıl bir aşk...

İSTEME ADRESİ: POST Kitap Tel:(0212) 512 70 20

Kaynak Yeniçağ: Gizli Hristiyanların 106 yıllık serüveni
Yayına hazırlayan: Ahmet yabuloğlu