Kazakistan-Türkiye: Kökü derin kardeşlik

Bundan sadece çeyrek yüzyıl önce, iki kutuplu dünyanın iki ayrı kutbunun önemli devletleri olan ve içten içe kardeşlik duyguları beslemekle birlikte, reel politika bakımından soğuk savaşın iki ayrı cephesinde yer alan devletler idik. Bugün, uluslararası arenada iki taraflı ve çok taraflı ilişkilerin iki güçlü stratejik ortağı olarak geleceğe daha büyük bir umutla bakıyoruz. Avrasya Bölgesi’nde, yani dünyanın omurgasında, Doğu ile Batı’yı barış ve işbirliği içinde kalkınma stratejilerine yönlendirebilecek, devletler arasındaki kuşku ve güvensizliği ortadan kaldırabilecek, demokratik gelişmeler ile insan haklarının sağlıklı zeminlerde gelişmesinin önünü açabilecek bilgi birikimi ve kültürün hem Kazakistan’da, hem de Türkiye’de var olduğu açıkça görülmektedir. Bir yandan Ahmet Yesevi’nin, İslam dininin başka etnisiteye sahip insanlar ile başka dine mensup kişilere yönelik engin hoşgörüsünü öğreten tarihi kültür mirası, öte yandan Sovyetler Birliği’nin halklar arası barışı ve işbirliğini öne çıkaran yaklaşımından öğrenilen iyi uygulamalar Kazakistan yönetiminin ilkelerine dönüşmüş ve anayasal düzeninin temelini oluşturmuştur.

Kazakistan Cumhuriyeti’nin kurucu Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev’in, daha Sovyetler Birliği dağılmadan önce başlattığı ulusal ve uluslararası siyasi inisiyatifleri bunun açık göstergesidir. Kurucu Devlet Başkanımız Nursultan Nazarbayev, daha 1992 yılında, Birleşmiş Milletler Teşkilatı Genel Kurulu’nda, tüm dünya devletlerine seslenerek, Asya’da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı’nın (AİGK/CICA) kurulması gerekliliğini dile getirmiştir. Alınan kararla 5 Ekim 1992 tarihinde, merkezi Almatı’da olmak üzere kurulmuştur. Halihazırda başkanlığını Türkiye üstlenmektedir. Devlet Başkanımız Nursultan Nazarbayev’in inisiyatifiyle başlatılan ve düzenli aralıklarla toplanan Semavi ve Geleneksel Dinler Liderleri Kurultayı, bütün dünyadaki dini merkezler tarafından yüksek düzeyli katılımlarıyla desteklenmektedir. Barışsever dünya toplumu, giderek artan tehlike ve tehditler karşısında işbirliği ve diyalog imkânları arayabileceği yeni bir zemine kavuşmanın kıvancını, övgüyle dile getirmektedir.

Bir diğer önemli projeler – dünya finans krizine karşı etkin önlemlerin alınmasını sağlayacak “G-Global” Platformu ve dünyada ilk nükleer silahtan feragat eden ülke olarak nükleer silahsızlanma projesi “ATOM” projesi uluslararası arenada büyük yankı uyandırmıştır. Kazakistan Cumhuriyeti, barış ve huzurun sadece iyi niyetle ve güzel sözlerle sağlanamayacağını bilmekte ve hem kendi ülkesinin hem de dünya toplumlarının refah düzeyinin artırılması için büyük çaba göstermektedir. Bağımsızlık yıllarında, yabancı yatırımların önü açılmış, ülke ekonomisine 120 milyar dolardan fazla doğrudan yabancı yatırım çekilmiştir. Gayri Safi Milli Hâsılamızın 2015 yılında 200 milyar dolara ulaşması, kişi başına milli gelirin 14.500 doları geçmesi hedeflenmiştir. Kazakistan, milli refah düzeyi açısından, dünya ülkeleri sıralamasında 26 puan ilerleyerek 50’nci sıraya yükselmiştir. Kazakistan’da eğitim seviyesi çok yüksek olup, toplam nüfusun % 99’u okur-yazardır. Aynı zamanda Kazakistan, uzay araştırmaları alanında da büyük atılımlar yapmaktadır. Kazakistan, dünyanın en büyük uzay üslerinden biri olan Baykonur Uzay Üssü’ne sahiptir. Bu Uzay Üssü’nde, ülkemizin uzay araştırmaları ve kozmonot yetiştirme çalışmaları yapılmaktadır.  

Bağımsızlığımızı kazandığımız yıllardan bu yana, Türkiye hep yanımızda yer almıştır. Geçiş döneminin zorluklarına rağmen, eğitim alanında ilk elini uzatan ülke Türkiye olmuş, ülkemize gelen ilk işadamları, inşa edilen ilk yapılar, açılan ilk oteller hep Türkiye’den olmuştur. Türkiye, ülkemizin uluslararası inisiyatiflerine destek vererek, bize yakınlığını göstermektedir. Kazakistan 2010 yılında AGİT (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı) Başkanlığı’nı başarılı bir şekilde yürütmüştür. Geçtiğimiz yıl İslam İşbirliği Teşkilatı Başkanlığı’nı da üstlenen Kazakistan, kuşatıcı ve kapsayıcı dış politikası sayesinde bölge ve dünya barışına katkıda bulunmaya devam etmektedir. Güzide başkentimiz Astana, EXPO-2017 Dünya Fuarı’nın ev sahipliğini başarıyla yürütmek için çalışmalarını çoktan başlatmıştır. Her alanda Türkiye’nin desteğini gören Kazakistan, EXPO-2020 fuarına ev sahipliği konusu başta olmak üzere, birçok inisiyatiflerde kardeş Türkiye’yi desteklemeye devam etmektedir.

Türkiye ve Kazakistan arasında Stratejik Ortaklık Antlaşması’nın imzalanması da tarihi bir olaydır. Bunu, bütün Türk devletleri için karşılıklı yarar temelinde işbirliğine yönelik önemli bir örnek olarak tanımlamak mümkündür. Bu anlaşma, Kazakistan ve Türkiye arasında başta siyasi, iktisadi, askeri-teknik, haberleşme alanları olmak üzere, sosyal, kültürel ve beşeri ilişkilerin bütün alanlarını önemli ölçüde güçlendirecek bir belgedir. Bu anlamda 2012 yılının Ekim ayında, Kazakistan Devlet Başkanı N.Nazarbayev’in Türkiye’ye resmi ziyareti esnasında, tarihimizde ilk defa Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi’nin ilk toplantısı Ankara’da yapılmıştır. Konsey toplantısı esnasında, birçok iki taraflı belge imzalanmış olup, bunlardan “Yeni Sinerji” adlı Ortak Ekonomik Programın Eylem Planı önem kazanmaktadır. Program çerçevesinde 2015 yılına kadar karşılıklı ticaret hacminin 10 milyar dolara yükseltilmesi planlanmaktadır. Ayrıca ülkemizde Kazak-Türk Ortak Sanayi Bölgeleri hayata geçirilmektedir. 2011 yılının Ekim ayında, Devlet Başkanımız Nursultan Nazarbayev’in inisiyatifi ile kurulan Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi (kısa adıyla Türk Konseyi) gibi devletlerarası ortak bir Türk kurumunun ilk zirvesinin Almatı’da yapılmış olması da ilişkilerimizi yeni bir boyuta taşımıştır. Bunların yanı sıra Türk dünyasının bilim adamları ile aydınlarını bir araya getirmek üzere kurulan ve Türk Konseyi’nin bir organı olan Türk Akademisi, 2010 yılında, Astana’da kurulmuştur. Türkiye devlet yöneticileri, Türk devletlerinin birliğini sağlama yolunda sarf ettiği yoğun çalışmaları takdir ederek, Nursultan Nazarbayev’i “Türk Dünyasının Lideri” unvanına layık bulmaktadır. Bunun bir nişanesi olarak, Ankara’da kurucu Devlet Başkanımız Nursultan Nazarbayev’in anıtı dikilmiştir. Bu, Kazak halkının seçkin lideri, kurucu Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev’e Türk halkının göstermiş olduğu saygının somut göstergesidir. Kazak halkı ve yönetiminin Türk halkına bir jesti olarak, 2009 yılında, Astana’nın merkezi yerinde, Türkiye’nin kurucu Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’ün Türkiye dışındaki en büyük tam boy anıtı dikilmişti.

Kardeşlik ilişkilerinin Avrasya Bölgesi’nin barış ve işbirliği içinde birlikte kalkınmasına hizmet etmesini sağlamak üzere, ekim ayında Moskova’da yapılan Gümrük Birliği Zirvesi’nde, kurucu Devlet Başkanımız Nursultan Nazarbayev’in gündeme getirdiği “Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Gümrük Birliği’ne girme isteği”nin ciddi olarak ele alınması da, baştan beri vurguladığımız çok değerli uluslararası inisiyatiflerden biridir diye düşünüyorum.

ZAMAN GAZ.