| | 
Türkiye'de bankacılığın gelişimi bir buçuk yüzyılı aşkın bir evreyi kapsar. Bu sürecin ulusal boyutunun temelleri İkinci Meşrutiyet yıllarında atılmaya başlanmışsa da bilfiil gerçekleşmesi ulus devletin kuruluşu ile yaşıttır. Türkiye İş Bankası'nın gelişimi bu bağlamda Cumhuriyet'in bankacılık ve finans tarihini yansıtmaktadır ve İş Bankası seksen yılı aşkın bir süredir Türkiye'de bankacılık sektörünün omurgasını oluşturmaktadır.
Türkiye İş Bankası her ne kadar bir "iş" bankası olarak kurulmuşsa da çok daha geniş işlevler omuzladı; özellikle ülkenin sanayileşmesinde önemli görevler üstlenerek aynı zamanda bir "yatırım" bankası kimliğine büründü. Cumhuriyet'in ilk yıllarında ülkenin sanayileşmesinde kilit rol oynadı. Bu açıdan Türkiye İş Bankası çok yönlü ulusal kimlikli bir finans kuruluşu oldu. Ülkede geniş şube ağıyla mevduat bankacılığını başlattı. Para kredi politikalarında her zaman ülke çıkarlarının yanında yer alarak ulusal bankacılık geleneğinin oluşumuna hizmet etti.
Türkiye'de tasarruf bilinci İş Bankası'yla başladı. Kumbara Türkiye'de bir İş Bankası icadıydı. Halkın tasarruflarını yastık altından banka kasasına çekmek o günün koşullarında gerçekten güçtü. Banka'nın ilk çalışma yılına giren dört aylık dönem içinde ancak 96 kişi tasarruf hesabı açtırmıştı. Bu nedenle tasarrufların faiz geliri dışında da teşvik edilmesi gerekiyordu. Böylece Türkiye İş Bankası tasarrufu özendiren teşvik ikramiyelerinin de öncüsü oldu. Kumbaralı hesap sahiplerine toplam 2000 lira, o günkü adıyla "mükâfat" dağıttı.
Cumhuriyet'in ilk on yıllarında geniş şube ağı ile İş Bankası Türkiye'nin parasallaşması ve ticarileşmesinde ana işlevi gördü. Banka denince Türkiye'de ilk akla gelen uzun yıllar İş Bankası'ydı. Tasarrufu teşvik ikramiyeleri arasında para, arsa, ev, apartman ve apartman dairesi, dükkân, tahsil, cihaz ve hayat sigortaları, tahvil gibi değerlere yer verildi. Kent insanının yaşam mekanını da belirlemekte bu ikramiyeler önemli bir rol oynadı.
Cumhuriyet'in bu yıllarında son derece güç koşullarda İş Bankası sınırlı sermayesini iştirak, yatırım ve işletmecilik gibi ülke için en gerekli alanlara yönlendirdi. Öncelik temel ihtiyaçlara dönük ve yurt içi olanaklara dayandırılabilecek sektörlere verildi. Bu arada yabancılar tarafından uzun bir süredir işletilen ve genellikle imtiyaz konusu olan işletmelerin millileştirilmesinde önemli rol oynadı; kimi tarım ürünlerinin ihracatını örgütledi. Şeker, cam, dokuma, maden kömürü, pamuk ve tütün ihracatı ile sigortacılık ve reasürans sektörlerinde ulusal nitelikte şirketlerinin kurulması Bankanın bu alandaki girişimlerinin önde gelenleriydi.
Cumhuriyet Türkiyesi'nin bankacılık alanında gösterdiği çabanın geri planında İş Bankası'nın yetiştirdiği kadrolar yer aldı. Özellikle İkinci Dünya Savaşı ertesi gelişen özel sektör bankacılığının beşeri sermayesi büyük ölçüde İş Bankası'nın yetiştirdiği kadrolardan oluştu.
Savaş sonrası yıllarda İş Bankası önce büyük kentlerin kalabalık semtlerinde "merkeze bağlı" şube ya da ajans açtı. Ajanslar zamanla iş hacmi açısından şube niteliği kazandı ve 1955'te İstanbul'dakiler başta olmak üzere şubelere dönüştürüldü.
Bu dönemde de İş Bankası ülkenin sanayileşmesine önemli katkılarda bulundu. Mevduatın yanı sıra yatırım bankası işlevini sürdürdü. 50'li ve 60'lı yıllarda pek çok sınai kuruluşun kurucusu, ortağı ya da işletmecisi oldu. Kimi kez yalnız sermaye iştirakçisi olarak bu tür kuruluşların doğuşuna ortam hazırladı. Ayrıca ülkede kurulmakta olan sınai tesislerden finansman desteğini esirgemedi. Şeker, cam, dokuma, demir-çelik, madencilik, lâstik, otomobil, elektrik ampulü, yağ sanayii gibi çeşitli alanlarda başı çekti. 1960 sonrası planlı iktisadi dönemde kalkınma plan ve programlarıyla öncelik tanınan sektörlere yöneldi. Kimya ve gübre, demir dışı metaller, makine ve madenî eşya, karayolları taşıt imalât, bira ve malt üretimi ve turizm sektörleri ya İş Bankası öncülüğünde ya da onun katkılarıyla doğdu. Banka ayrıca Türkiye Sınai Kalkınma Bankası, Sınaî Yatırım ve Kredi Bankası gibi yatırım bankalarının kuruluşunda görev üstlendi.
Türkiye İş Bankası uzun yıllar gelişmeye ve büyümeye paralel olarak kurumsallaşmayı hedefledi. 2000'li yıllarda Türkiyeİş Bankası artık talebi yönlendiren, satış ve pazarlama ağırlıklı davranan bir anlayışa yöneldi. Yeni dönemde iş felsefesi 2006'da uygulamaya konan Müşteri Odaklı Dönüşüm (MOD) programı oldu: Müşteriyi her şeyin odağında görmek; her müşteriyi tek tek dinlemek, anlamak ve doğru çözümü en etkin şekilde sunmak MOD'un temel ilkeleriydi. İş Bankası'nın büyüme kapasitesini ve rekabet gücünü farklı bir boyuta taşıyacak bu yalın yaklaşım, müşterinin çok yönlü memnuniyetini ve sadakatini artırmayı hedefliyordu. Bu emek-yoğun proje İş Bankası'nın her türlü alt ve üst yapısının, iş süreçlerinin, ürün tasarımlarının ve teknolojisinin yeniden yapılandırılmasına yönelikti. 19 bini aşkın Banka çalışanının, projeye farklı aşamalarda katılımını, eğitimini ve yeni bilgilerin uygulama alanına aktarımını gerektiriyordu. Müşteri Odaklı Dönüşüm, yabancı bir ortağın sermaye ve bilgisine ihtiyaç duymaksızın, yalnızca Türkiye İş Bankası'nın entelektüel ve maddi sermaye birikimiyle hayata geçiriliyordu. Bugün Türkiye İş Bankası 930 şubeden oluşan ağıyla 17 milyon müşterisine hizmet veren bir banka. Kart üretim hacminde Avrupa'da 19'uncu, Türkiye'de ise birinci sırada yer alıyor. Banka'nın teknolojideki liderliğini pekiştiren bir diğer unsur, 2943 adet Bankamatik ve 908 adet Netmatik'le müşterilerine getirdiği kolaylıklar. Müşteri Odaklı Dönüşüm Projesi ilk aşamada 500 uzmanın yoğun emeğiyle yürütülen 500 milyon dolarlık bu projedir. Yatırımının yarısı teknolojik altyapıya ayrılmıştır. Daha nitelikli hizmeti, hem müşteri, hem de banka açısından alabildiğine verimli kılmayı hedefleyen bu proje, İş Bankası'nı dünya rekabetiyle uyum içinde, örgütsel, kültürel ve teknolojik açıdan değiştirecektir. |
|
FACEBOOK YORUMLAR