Hangi ünlü ile tanışmak istersiniz?

Kapkaranlık salona adımımızı atar atmaz bizi ilk bakışta sayamayacağımız kadar çok ünlü sima karşılıyor. Gözlerimizi kırpıp birkaç saniye beklememiz gerekiyor. Yaklaştığımızda kiminin yüzyıllar öncesinde yaşamış, kiminin de hâlâ hayatta olduğunu fark ediyoruz! Fatih Sultan Mehmet'ten Yunus Emre'ye, Kemal Sunal'dan Nazım Hikmet'e, Leonardo da Vinci'den Lenin'e herkes orada. Hepsi capcanlı karşımızda duruyor. Meraklı bakışlarla başlıyoruz incelemeye.

İlk sırada Moğol İmparatorluğu'nun kurucusu Cengiz Han. Yaklaştığımızda kafasını sağa sola çevirip hareket etmez mi? Tabii donakalmak, başınızdan kaynar suların dökülmesi ya da çığlığı basmak an meselesi. Nitekim bunları yapmadık değil... Biraz ilerleyip padişahların olduğu bölüme geçiyoruz. Kanuni Sultan Süleyman, Hürrem Sultan, Yavuz Sultan Selim bekliyor bizi burada. Bir de sedire oturmuş bir padişah ama kim? Çıkartmaya çalışırken birden göz kırpıyor bize. Kim olduğunu anlamaya çalışmaktan vazgeçip ürkek adımlarla ilerlerken bir de ayağa kalkıp peşimizden gelmesin mi! İkinci bir şoku da sağ salim atlattıktan sonra zihnimizde bir soru: 'Sürprizli geceye devam etmeli mi yoksa evin yolunu mu tutmalı?'

Yaşadığımız maceranın mekânı, Sapphire Çarşı'daki Türkiye'nin ilk yerleşik Balmumu Heykel Müzesi. Müzenin sahibi Jale Kuşhan. Aslında o bir jeofizik mühendisi. Bir gün Rusya'ya gider ve St. Petersburg'da müzeleri gezerken balmumu heykelleriyle karşılaşır. Dikkatle izlediğini gören arkadaşları, "Sizin ülkenizde yok mu?" diye sorar. Talep olduğu takdirde heykelleri kiralayarak sergi açılabileceğini öğrenir. Türkiye'ye döner ve üç bankadan kredi alır. 34 heykeli kiralayarak ülkemize getirir. 2000 yılında bu sanatı pek bilen yoktur. Üç aylığına getirilen heykeller yoğun ilgi görür. Kültür Bakanlığı, serginin süresini önce altı ay sonra da bir yıl uzatır. Sonra da heykeller satın alınır. 3- 4 ayda bir şehir değiştirilerek 26 ilde heykeller teşhir edilir. Tabii kolay olmaz. Kuşhan, "İnce bir kristali taşımak nasıl zorsa bunları taşımak da onun gibi." diyor.

Gerçek insan saçı kullanılıyor

Heykelleri yapmak kolay değil elbette. İlk önce heykeli yapılacak kişi yaşıyorsa yüzünden ve ellerinden alçıdan kalıp alınıyor. Sonra çamur çalışması yapılıyor. Bu işte muhakkak iyi bir yüz çalışan heykeltıraş olmalı. Gözler ve dişler protez. Saçlar da gerçek insan saçı kullanılarak ve tek tek ekiliyor. Sadece bu işlem bir hafta sürüyor. Çalışmayı tamamlamak bir buçuk ile üç ay arasında değişiyor. Bir heykelin maliyeti 8-10 bin dolar arasında değişiyor. Ekipte yaklaşık 15 kişi çalışıyor. Heykeller, darbeye ve 45 derecenin üzerinde sıcaklığa maruz kalmadığı sürece yüzyıllar boyunca sağlam kalabiliyor.

Yurtdışında mezar açılıyor

Yaşayan bir kişinin heykelini yapmak biraz daha kolay. Çünkü verilere ulaşmak zor değil. Yurtdışında yüzyıllar önce yaşamış birinin gerçeğe yakın çalışılabilmesi için mezar açılıyor, kemik yapısı inceleniyor. Devreye antropoloji ve etnoloji enstitüsü giriyor. Böylece kişinin yüz hatları bilimsel çalışmayla tespit ediliyor. Ancak ülkemizde bu bürokrasiyi aşmak biraz sıkıntılı.

Elinizin balmumunu yaptırabilirsiniz

Ülkemizde, dünyanın hiçbir müzesinde olmayan bir çalışma var: El ve ayağınızın balmumundan heykeli. Eğer eliniz ya da ayağınızın heykelini istiyorsanız yapılması gereken basit. Önce silikondan kalıp alınıyor sonra balmumu dökülüyor, temizleniyor, makyajı yapılıyor, kırışıklıklar ve damar çalışmaları da tamamlandıktan sonra, ertesi gün teslim ediliyor. Eğer üç aylık bebeğiniz 50 yaşına geldiğinde minik elini görmek isterse onun için güzel bir hatıra olabilir.

***

Rehberler öğretmenlik yapıyor

Dünyadaki diğer balmumu heykel müzelerinden bir diğer fark da birebir rehberlik hizmeti verilmesi. Buraya gelen her ziyaretçi muhakkak rehber eşliğinde gezecek. 45 dakika kadar kısa ve öz bilgilerle ayrılacak. Rehberler konularında uzman ve eğitimli. Kuşhan, müzeyi gezen kişinin bilgilenmesini de istiyor. Mesela üniversiteye hazırlanan öğrenciler geliyorsa Fatih Sultan Mehmet'in heykeli anlatılırken o dönemle ilgili üniversite sınavında çıkan soru ve cevapları söyleniyor. Bu çalışmaları bizzat kendisi hazırlayan Kuşhan, "Rehberlere bunları vereceğim. Görsel anlatım kalıcı oluyor. Bunun yanında insanlara kültür-sanat, tarih bilinci ve sevgisi aşılıyor. İstiyorum ki buraya gelen kişiler faydalı bilgilerle ayrılsın." diyor.

Kemal Sunal'ın dişçisinden ölçü alınmış

Jale Kuşhan'ın balmumu heykelleri arasında en beğendiği, Kafkasya'nın politik ve dini önderi Şeyh Şamil. Bir de itirafta bulunuyor: "Bütün ziyaretçilerde olduğu gibi Türk büyüklerinin olduğu bölüm beni etkiliyor. Belki de Kafkas kökenli olduğumdandır, kendimi Şeyh Şamil'in yanında iyi hissediyorum." Başarılı bulmadığı eserse Kemal Sunal. Aslında ön çalışma eşi Gül Sunal gözetiminde yapılmış. O her ne kadar "Bir heykel gerçeğine ancak bu kadar benzeyebilir." dese de Kuşhan'ın içine sinen tek şey dişleri. O da Sunal'ın dişçisinden ölçüler alınarak yapılmış.PAZAR EKİ ZAMAN