Dünyayı Değiştiren 1453 - Yazar: Dastanbek Razak Uulu

Tarihte belli asırlar, yıllar ve günler dünyayı değiştiren tarihler olarak bilinir. Bu tarihlerden biri de 1453 senesidir. 29 Mayıs 1453 sadece Türk tarihi için değil, dünya tarihi için de bir dönüm noktası olmuştur.

Yüzyıllar Savaşı

1453 tarihinde iki büyük olay gerçekleşti. Bunlardan birisi Avrupa’da güçlenen iki büyük devletin 100 senelik savaşlarının sona ermesiydi. Yüzyıllar Savaşı olarak tarihe geçen bu olay Fransa ile İngiltere arasında 116 sene devam etti. 1337’de başlayan savaş 1453’te Fransa, ülkesini düşman işgalinden kurtararak İngilizlere karşı büyük bir zafer kazanmıştı. Ortaçağda Hristiyan dünyası dağınık halde birbiriyle çarpışıyorlardı. Bu yüzden 100 seneden fazla süren savaşın sonuçlanması Batı dünyası için önemliydi. Savaş sonucunda Batı gelişme ve yeni dünya için hazırlıklarını başlattı.

İkinci olay ise 29 Mayıs 1453’te İstanbul’un Osmanlılar tarafından fethidir. Bu tarihe kadar İstanbul kaç kere, kimler tarafından kuşatıldı bir göz atalım.

1453 Öncesi İstanbul Kuşatmaları

Doğu ile Batı, Kuzey ile Güney, Asya İle Avrupa, Karadeniz ile Akdeniz, Anadolu ile Balkanlar noktasında, dünyanın merkezinde yer alan İstanbul insanlık tarihinde nice devletlerin, nice padişah, kralların hayallerini süslemişti.

M.Ö. Roma, Makedon, Atina, Saparta, M.S. Romalılar tarafından birkaç defa kuşatılan şehir sonunda Roma’nın eline geçer. Roma İmparatoru I. Konstantin 330’da şehri yeniden inşa ettirmiş ve devletin başkenti olarak ilan etmişti. Bu yüzden şehir Konstantinopolis olarak adlandırıldı.

İmparator  I. Theodosius’un ölümüyle Roma ikiye ayrıldı. Konstantinopolis başkenti olan Doğu Roma veya Bizans tekrardan geniş toprakları ile Dünya’nın büyük devletlerinin karşısına çıktı. Güçlenen devletlerin hayalini süsleyen İstanbul pek çok kuşatmaya uğradı.

İstanbul, l 616’da İran Sasani hükümdarı Keyhüsrev, 626’da ise Avarlar tarafından kuşatıldı. İslam’ın ortaya çıkışı ile Müslüman Araplar fetihleri başlatmış ve kısa sürede geniş toprakları ele geçirmişlerdi. Bir yandan Hz. Muhammed’in (s.a.v) İstanbul’un fethiyle ilgili hadis-i şerifi de bulunmaktaydı:“Kostantiniyye elbette fetiholunacaktır. Onu fetheden kumandan ne güzel kumandan, onu fetheden asker ne güzel askerdir”.

İstanbul’u almak Arapların hayalleri olmuştu. İstanbul’u hedefleyen ilk sefer Hz. Osman zamanında gerçekleşti. Emeviler devrinde İstanbul’u 5 kere (664-739)  kuşatmışlar ancak alamamışlardı. Emevilerin yerine geçen Abbasiler kendi döneminde 4 kere (782-970) kuşatma gerçekleştirmişlerdi.

Balkanlardan Bulgarlar iki kere (764-914), Slavlar iki kere (811-820), Ruslar, Macarlar, Haçlılar kuşatmış olsalar da onlar da alamamışlardı. Haçlılar 1204’te İstanbul’a girmiş ve 1261’e kadar Latin İmparatorluğu olarak kalmışlardı. İstanbul’u terk ederek İznik’e kaçan Bizans İmparatoru 1261’de İstanbul’u geri almıştı. Ondan sonra Cenevizler, Venedikler birkaç kere kuşatmış ancak almayı başaramamışlardı.

Dünyanın Yönünü Değiştiren 1453

Anadolu Beylikler dönemi sırasında ortaya çıkan Osmanlı beyliği, yönünü batıya çevirmiş ve hem haçlı hem de Bizans ile mücadele ederek Marmara bölgesinde kendi otoritesini kurmuştu. Marmara kıyılarındaki Bizans kalelerini tek tek ele geçiren Osmanlı ordusu Çanakkale boğazı ile Balkanlar’a geçerek topraklarını genişletti.

14. yüzyıl içerisinde hem Balkanlar’da hem Anadolu’da topraklarını genişleten, her zaferde galip gelen Osmanlı, artık büyük bir İslam ülkesi olarak tarih sahnesine çıkmıştı. Nihayet İstanbul artık Osmanlı toprakları ile çevrilmişti.

Osmanlıların İstanbul’u kuşatması Yıldırım Bayezid 1391’den 1400’e kadar aralıklı olarak 3 kez kuşattı. Timur’un Anadolu’ya gelmesi ile kuşatma bitti. İstanbul fetret devrinde de 1412’de kuşatıldı. II. Murad tarafından 1422’de kuşatılan İstanbul da Osmanlı’daki siyasi durumlardan dolayı kuşatma kaldırılmıştı.

1451’de Osmanlı tahtına geçen II. Mehmet Anadolu’da siyasi birlikti sağlamış ve Rumeli’deki tehlikeleri ortadan kaldırdıktan sonra İstanbul’u fetih planlarını başlamıştı. İlk önce insanların kanını dökmeden teslim şartını koymuş, ancak Bizans’ın son İmparatoru bu teklifi reddetmişti.

Genç Padişah Sultan Mehmet’in akıllı savaş stratejisi ile 6 Nisan 1453’te başlayan taarruz ile 29 Mayıs 1453’te şehir alınmıştı. Fetihin ardından Padişah Fatih Sultan unvanını aldı. Bu fetih dünyanın yönünü değiştirip, yeni bir çağ açılmıştı. İstanbul fetih edildikten sonra, Osmanlı devleti, artık imparatorluk haline gelmiş ve başkent İstanbul olarak ilan edilmişti. Osmanlı’nın İstanbul’u fethinden sonra, tüm Anadolu, Balkan, Kafkaslar, Kuzey Afrika, Akdeniz adaları, Irak, Yemen, Kırım, Karadeniz kıyıları ve Avrupa’nın ortasına kadar toprakları kendisine katmayı başardı.

Müslümanlar ile Ortodoks Hristiyanları artık Haçlıların zulümlerinden kurtulmuştu. Osmanlı İslam halifesi ve Ortodoks kilisesinin merkezi oldu. Türk-İslam uygarlığı insanlık tarihine damgasını vurmuştu. Batı’nın Asya sömürgeciliğin 19. yüzyıla kadar geciktirmişti. Osmanlı ilimin, mimarın, sanatın, kültürün gelişmesine sağlamıştı.

Günümüzde İstanbul dünyanın en büyük şehirleri arasında olup, eski ve modern kültürün, medeniyet, ilim ve sanatın merkezi haline geldi.

ORHA AJANS: Ortalık Haber Ajansı