DİVANU LÜGATİ'T-TÜRK / Ahmet B. Ercilasun
21 Nisan 2020 - 02:22
DİVANU LÜGATİ’T-TÜRK
Divanu Lügati’t-Türk; 9000 civarında Türkçe kelimenin Arapça karşılığını veren, 11.yüzyılın ölçünlü Türkçesinin küçük bir gramerini gösteren, 11.yüzyıldaki Türk boylarının dilleri ve kültürleri hakkında bilgi sunan, 11.yüzyılda Türk coğrafyasına ait birçok şehir, köy, kasaba, akarsu, göl, dağ adlarını içine alan bunları haritada gösteren, yer adlarının yanında kişi adlarını da içine alan, Türklere ait efsaneleri, çeşitli inanışları, tarım, hayvancılık, avcılık, çeşitli mesleklerle, giyim, kuşam, süslenme, çeşitli yiyecek-içecek ve yemeklerle ilgili bilgiler veren içerisinde 300’e yakın atasözü barındıran, 764 mısra dörtlük ve beyit sunan ansiklopedik bir sözlüktür ( Ercilasun; Akkoyunlu 2018: XVİİİ)
DLT, Kaşgarlı Mahmut tarafından 11.yüzyılın ikinci yarısında yazılmıştır. Eserin tam adı Kitabu Divani Lügati’t-Türk’tür; “Türk Lehçelerini Toplayan Kitap” demektir.
DLT’nin bugüne ulaşmış tek nüshası, İstanbul Fatih’teki “Millet Yazma Eser Kütüphanesi”nde Arapça eserler bölümünde 4189 numarada bulunmaktadır. Bu nüsha Ali Emiri Efendi tarafından 1912’de Kitapçı Burhan Bey’in dükkanından satın alınmıştır. El yazmasının tarihi seyri şöyledir; (1266 Şam) yazmanın müstensihi Muhammed Bin Ebi Bekr bin Ebi’l-Feth es Savi, (1400 Kahire) Muhammed Bin Ahmed Hatiğ, 1905’e kadar İstanbul Maliye nazırı Ahmet Nazif Paşa, (1912 İstanbul) Kitapçı Burhan, 1916’ya kadar Ali Emiri Efendi, 1916’dan beri Millet Kütüphanesi. Bazı kaynaklardaki alıntı ve bilgilere göre DLT’nin daha başka nüshaları da olduğu anlaşılmaktadır. Ancak bu nüshalar kayıptır.
KAYNAK
Ercilasun, Ahmet B.; Akkoyunlu, Ziyat (2018). Divanu Lügati’t-Türk.TDK Yayınları, Ankara.
FACEBOOK YORUMLAR