BALKAN TÜRKLERİ GÖÇÜ

8 Ekim 1912-29 Eylül 1913 tarihleri arasında meydana gelen Balkan savaşlarının ve o coğrafyadan çekilişimizin 100. yılındayız.

Balkan savaşlarında yüz binlerce sivil Müslüman katledildi. Minarelerde ezan sesleri sustu. Neredeyse bütün Rumeli'yi kaybettik, Edirne'yi bile...

Oysa bir asır önce Rumeli bizim coğrafyamızdı. Tam 500 yıl kaldık orada. Hak ve Hakikate dayalı medeniyetimizin en nadide çiçekleri han, hamam, köprü, cami, medrese, tekke… olarak oralarda açtı. “Diyar-ı küffar”,  “Diyar-ı İslam” oldu.

Üsküp’ü Bursa’dan ayrı düşünmek mümkün değil

Aradan geçen bunca zamana rağmen, bu medeniyetin bakiyeleri hâlâ oralarda mevcut… Çünkü Osmanlı, oralardan ayrılmak zorunda kaldı ama ruhunu bıraktı. Bu yüzden BirPrizren’i Edirne’den, Üsküp’ü Bursa’dan ayrı düşünmek mümkün değil. O ruhu, bu şehirlerde bugün de görebiliriz.

Aslında Balkanlar’ı hiç unutmadık. Balkan acısı yüreğimizden hiç çıkmadı. Çünkü, “Hafıza-yı beşer nisyan ile malul” olsa da Tanpınar’ın ifadesiyle, biz unutmak istesek yahut bize unutturulmak istense de “mazi daima konuşur.”

Balkanlar da hep konuştu. Bugün Anadolu’ya göç eden binlerce muhacir bu konuşmanın en canlı tanıklarıdır. Biliriz ki, onca zaman geçmesine rağmen bu göçmenler hâlâ Rumeli’yi görürler düşlerinde.

Ve gerek Balkan savaşı gerekse bu süreçteki acılar, trajediler üzerine yazılmış onca kitap… Onlar da bize Balkanlar’ı anlatır.

Balkanlarda olup bitenleri tarih kitaplarından öğrenmek elbette mümkün. Fakat, bir de bu konuda yazılan romanlara, şiirlere, yakılan ağıtlara, çekilen fotoğraflara bakmak gerekir. Zira, hadisenin arka planındaki insani trajediyi asıl bu eserlerde görebilmek mümkün. Hiç değilse  Mehmet Akif veÖmer Seyfettin okunabilir bu konuda.

Tuna’dan çekilişimize yakılan bir ağıt

Daha geniş malumat için TYB Akademi’nin “100.Yılında Balkan Savaşları ve Muhaceret Edebiyatı” sayısına ve Türk Edebiyatı dergisinin Ekim 2012 sayısındaki “Balkan Dosyası”na bakılmalıdır.

Ayrıca yine bugünlerde muhtelif şehirlerde yapılan konu ile ilgili sempozyumlar da ilgi ve bilgi alanımız içinde olmalıdır.

Biz de Balkanlarda olup bitenlere, özellikle Tuna’dan çekilişimize yakılan bir ağıt niteliğindeki bir şiiri paylaşmak istedik. Şiir, edebiyat tarihçimiz M. Fuad Köprülü’ye ait.

dünyabizim.com

mustafa özçelik