IV. Murad’ın Mekke’de Kâbe’nin eğilen duvarlarını tamir ettirmesi
Mehmet Akif Erdoğru
Ünlü Osmanlı tarihçisi Hoca Sadeddin Efendi’ye atfedilen, Mekatib-i Selatin isimli elyazması eserde ( Münşeat mecmuası, v. 41b-42a), IV. Murad’ın Mısır muhafızı Mehmed Paşa’ya gönderdiği 1041 (1632) tarihli bir emrin sureti bulunmaktadır. Bu emir Kabe’nin eğilen bir köşe duvarının (rükn) tamir edilmesiyle ilgilidir. Bu metin muhtemelen Hoca Sadeddin’n ölümünden sonra birileri tarafından mecmuaya eklenmiştir. Çünkü Hoca Sadeddin Efendi, 1599 yılında ölmüştür. Metnin yazılış tarihi ise 1632’dir. Bu metne göre devrin Mısır muhafızı Mehmed Paşa, 1631 yılında Kâbe’nin bir köşesinin yana yattığını, İstanbul’a, IV. Murad’a bildirmiştir. Kâbe’nin bir köşedeki duvarın (Sadettin Ünal, Kâbe’nin kuzeybatı duvarı tamamen, kuzeydoğu duvarı kapıya kadar, güneybatı duvarının da bir kısmının yıkıldığı ifade eder (DIA, Kâbe, 24. Cilt, s. 23. Bizim incelediğimiz metinde duvarların tamamen yıkıldığından söz edilmiyor) yana eğilmesi zaman içinde olduğu bildirilmiştir.
IV. Murad’dan önceki Sultanlar zamanında da Kâbe’nin duvarları yana eğilmiş ve tamir ettirilmiştir. IV. Murad’ın babası I. Ahmed zamanında Kâbe duvarlarının bir kısmı yana eğilmiş ama şer’i otoriteler bu duvarların yeniden yapılmasına izin vermemişlerdir. Yeniden inşaası yerine duvarlar demirlerle çevrelenerek koruma altına alınmıştır. IV. Murad döneminde de Mekke’ye çok yağmur yağmış ve sel suyu Harem-i Şerifi basmıştır. Sel suları Beyt-i şerifin bir köşesini açmıştır. Burasının tamir edilmesine şeri otoriteler izin vermişlerdir. IV. Murad bu tamir işini gayet önemsemiştir. Bu tamirin kendisine nasip olduğu için kendisini şanslı sultanlardan biri olarak tanımlamaktadır. Kendisinden önceki atalarının böyle bir hizmeti (tamir hizmeti) yapmadıklarını belirtir. Tamir masraflarının Mısır haracı ile helal maldan yapılması gerektiğini Mısır muhafızına bildirir. IV Murad, Mehmet Paşa’ya gönderdiği emirde, Mekke’de oturanların, ileri gelenlerin, alimlerin, salihlerin görüşleri alınarak bu tamiratın yapılmasını emretti. Eğer mevcut malzemeleri (misk kokulu harç ile nur dolu taşlar) yetmezse, Mekke’de mevcut olan inşaat malzemeleri takviye olarak kullanılabilecekti. Bu tamirat, ona göre, yaptırdığı diğer ibadethanelerden çok daha efdaldir.
FACEBOOK YORUMLAR