Türk Devletleri Teşkilatının Astana zirvesinden beklentileri
Türk devletleri 20'ye yakın ortak proje hayata geçiriyor; Asya'dan Avrupa'ya uzanan ticaret yolları üzerinde yer alan Türk devletleri için tarihi bir fırsat oluştu
02 Kasım 2023 - 10:39
Türk Devletleri Teşkilatı'nın (TDT) 10'uncu kuruluş yıldönümü zirvesi 3 Kasım'da Kazakistan'ın başkenti Astana'da gerçekleştirilecek. Toplantının gündemi zaten açıklandı. "Türk saati!" Sloganı altında gerçekleştirilecek zirvede ekonomi, ticaret, ulaştırma ve gümrük gibi alanlarda işbirliği konuları tartışılacak ve ortak projeler onaylanacak.
Devlet ve hükümet başkanları, üye devletler ve gözlemciler arasındaki çok taraflı işbirliğinin temel yönlerini gözden geçirecek. Bunun dışında bölgede ve sınırlarında yaşanan siyasi ve ekonomik olaylara ilişkin görüş alışverişinde bulunulacak.
Toplantının arifesinde Türkiye ve Kazakistan Cumhurbaşkanları Recep Tayyip Erdoğan ile Kasım-Jomart Tokayev arasında telefon görüşmesi gerçekleşti. Cumhurbaşkanlığı Yönetimi'nden verilen bilgiye göre, Erdoğan, Kazak mevkidaşına, TDT zirvesinde İsrail-Filistin çatışmasının çözümü ve Gazze bölgesine insani yardım ulaştırılması konusunun görüşülmesi gerektiğini önerdi.
Zirve sonunda TDT'nin başkanlığı Özbekistan'dan Kazakistan'a geçecek. Zirve sonunda devlet başkanları Astana Yasası ve Astana Zirve Deklarasyonu ile ilgili bir dizi kararı imzalayacak.
TDT'nin Azerbaycan, Türkiye, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan'ı kapsadığını belirtmek gerekir. Organizasyonda gözlemci üye olarak Macaristan, Türkmenistan ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti temsil ediliyor.
TDT üyeleri, devlet ve hükümet başkanları, kurumlar düzeyinde doğrudan işbirliklerinin yanı sıra, TÜRKPA, TÜRKSOY, Türk Akademisi, Türk Kültür ve Miras Vakfı ve Türk Yatırım Fonu gibi kurumlar çerçevesinde de ilişkilerini derinleştiriyor.
Şu anda, örgüte üye ülkeler karşılıklı işbirliğinin çeşitli alanlarını kapsayan 20'ye kadar ortak proje yürütmektedir. Bunların arasında siyasi, ekonomik, gümrük, ulaştırma, sağlık, eğitim, turizm, tarım, enerji, göç ve insani alanlar yer alıyor.
Bu projelerin en önemlilerinden biri de "Türk Devletleri Teşkilatı Hükümetleri Arasında Basitleştirilmiş Gümrük Koridoru Oluşturulmasına Dair" Anlaşmasıdır. Anlaşma 11 Kasım 2022'de Semerkant şehrinde imzalandı. Koridor, taraflar arasında taşınan eşya hakkında önceden bilgi alışverişinde bulunulması ve gümrük işlemlerinin mümkün olduğunca kolaylaştırılması amacıyla, gönüllülük esasına göre kullanılabilecek ve her türlü taşımada kullanılabilecek bir elektronik sistem öngörüyor. Anlaşmanın yürürlüğe girmesinden sonra tarafların gümrük idarelerinin mutabakatı esas alınarak 6 aylık bir Pilot Proje hayata geçirilecek. Pilot Proje, koridorun pratikte uygulanmasını sağlamaya hizmet edecektir.
Türk devletlerinin bir diğer önemli ortak projesi ise Türk Yatırım Fonu'dur. Örgüt üyeleri, Türk Devletleri Teşkilatı'nın (TDT) bu yılın Mart ayında Ankara'da düzenlenen Olağanüstü Zirvesi'nde "Türk Yatırım Fonu Kurulmasına İlişkin Anlaşma"yı imzaladı. Fonun oluşturulmasına ilişkin ön anlaşmaya örgütün Kasım 2022'de Semerkant'ta düzenlenen zirvesinde varıldı.
Türk Yatırım Fonu'nun kurucuları Azerbaycan, Türkiye, Kazakistan, Özbekistan ve Kırgızistan cumhuriyetleridir. Fonun Türk devletlerinin kurduğu ana ortak finans kurumu haline getirilmesi ve fonlarının ortak projelerin hayata geçirilmesine yönlendirilmesi planlanıyor. Fonun kayıtlı sermayesi 500 milyon ABD dolarıdır. Bu sermaye 5 ülkenin (Azerbaycan, Türkiye, Kazakistan, Özbekistan ve Kırgızistan'ın) katkılarıyla (her ülkeye 100 milyon dolar) oluşturulacak. Fonun konut merkezi İstanbul'da yer alacak.
Türk devletleri, TDT bünyesinde hayata geçirilen projelerin yanı sıra, Rusya dışındaki topraklarla Asya'dan Avrupa'ya ticari taşımanın en optimal güzergahı olan Trans-Hazar Uluslararası Taşımacılık Koridoru - Orta Koridor projesi üzerinde de birlikte çalışıyor. Bu proje, malların Türkiye'den Kırgızistan, Özbekistan, Kazakistan ve Azerbaycan üzerinden Avrupa'ya taşınmasını öngörüyor. Şu anda tüm dünyanın dikkati bu koridorun işlevselliğinin arttırılması, taşımacılığın en kısa sürede ve en düşük fiyata gerçekleştirilmesinin sağlanması üzerinde yoğunlaşmış durumda. Geçtiğimiz yılın nisan ayından bu yana dünyanın önde gelen nakliye şirketleri bu koridor üzerinden mal taşımaya başladı ve giderek daha fazla hacimli mal Orta Koridor'a yönlendiriliyor. Koridor boyunca yer alan ülkelerde kargo taşımacılığını hızlandırmak amacıyla Avrupa Birliği altyapı projelerine vb. yatırım yapmaya başladı. Aynı zamanda ABD bu alana yatırım yapmakla ilgilendiğini ve Orta Koridor'a tam destek verdiğini defalarca duyurdu. Nisan ayında, ABD Ticaret Sekreterinin Küresel Piyasalardan Sorumlu Yardımcısı ve ABD ve Dış Ticaret Hizmetleri Genel Müdürü Arun Venkataraman, bir basın toplantısında ülkesinin Orta Koridor'a büyük önem verdiğini açıklamıştı: "ABD, Orta Koridor'un gelişimini destekliyor. Bu girişimin geliştirilmesi ve Orta Koridor'un tamamen işler hale getirilmesi, ticaret fırsatlarını ve dolaşımı artıracaktır. Sadece Azerbaycan hükümetinin değil, tüm bölge ülkelerinin ve ortaklarımızın Orta Koridoru aktif bir projeye dönüştürme çabalarını güçlü bir şekilde destekliyoruz. Sürdürülebilir ve verimli bir Orta Koridor'un bölge genelinde ticaret akışını artıracağının ve Orta Koridor boyunca yer alan ülkelerin vatandaşlarına fayda sağlayacağının bilincindeyiz. Azerbaycan'a ve bölge ülkelerine çeşitli proje ve programlarda destek veriyoruz ama aynı zamanda ABD özel sektörünün lojistik, taşımacılık, dijitalleşme alanındaki tecrübesini de hayata geçirmenin Orta Koridor'un başarıya ulaşmasını sağlayacağına inanıyoruz. "
Böylece Asya'dan Avrupa'ya uzanan ticaret yolları üzerinde yer alan Türk devletleri için tarihi bir fırsat yaratılmış oldu. Yaşananlar gösteriyor ki, bu fırsatı birlik ve beraberliği daha da güçlendirmek için kullanmaya çalışıyorlar. Bu çalışmaların arka planına bakıldığında, Astana Zirvesi'nde karşılıklı iş birliğinin daha da derinleştirilmesini öngören belgelerin imzalanacağına şüphe yok.
Geçen yıl yabancı yatırımlar açısından tüm Türk devletleri açısından olumlu hatırlandı. Ekonomilerine yabancı yatırımlar arttı. Böylece Azerbaycan ekonomisine yapılan doğrudan yabancı yatırım yüzde 30,9 artarak 6 milyar 276 milyar dolara ulaştı.
2022 yılında Özbekistan ekonomisine yapılan 9,9 milyar dolarlık yabancı yatırımın yüzde 10,1'i Türkiye'ye düştü. Kırgızistan'a yapılan 1 milyar 46 milyon dolarlık yabancı yatırımda Türkiye'nin payı yüzde 30,7 oldu. Kazakistan geçen yıl 28 milyar dolar yabancı yatırım çekti. Türkiye'ye 2022 yılında 12,8 milyar dolarlık doğrudan yabancı yatırım yapılacak. 2021 yılında bu gösterge 11,9 milyar dolardı.
TDT üyeleri arasındaki karşılıklı ticari ilişkilerde bir atılım dönemi yaşanıyor. Böylece 2022 yılında Azerbaycan'ın Kazakistan ile ticaret cirosu bir önceki yıla göre 4,4 kat artarak 135 milyon 799 bin dolardan 598 milyon 486 bin dolara çıktı. Bu yılın 9 ayında 269 milyon dolarlık ticaret kaydedildi.
Geçtiğimiz yıl Türkmenistan ile ciroda 5,1 kat artış kaydedildi. İki ülke arasındaki karşılıklı ticaret hacmi 2021'de 105 milyon 23 bin dolardan 2022'de 535 milyon 397 bin dolara çıktı, bu yılın Ocak-Ekim döneminde 678 milyon dolara ulaştı.
Özbekistan ile ticarette yaşanan yüzde 64,0 artış, kombine ciroyu 2022 yılında 111 milyon 903 bin dolardan 183 milyon 307 bin dolara çıkardı. Bu yılın 9 ayında ise gösterge 120,2 milyon dolardı.
Orta Asya'nın bir diğer Türk devleti olan Kırgızistan ile ticaret ciromuzda da artış kaydedildi. İki ülke arasındaki ciro geçen yıl yüzde 17,0 artarak 9 milyon 18 bin dolardan 2022'de 10 milyon 809 bin dolara yükseldi. Bu yılın 9 ayında karşılıklı ticaret hacmi 27,1 milyon dolara yükseldi.
Kardeş Türkiye ile ticaret ciromuz geçen yıl 6,0 milyar dolara ulaştı: 2021'de 4 milyar 661 milyon dolar olan ticaret ciromuz geçen yıl 5 milyar 842 milyon dolara çıktı. Bu yılın 9 ayında ülkeler arasındaki ticaret cirosu 6,2 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Kazakistan ile Türkiye arasındaki ticaret cirosu 2022 yılında 6 milyar dolardı ve bunun 10 milyar dolara çıkarılması konusunda anlaşmaya varıldı. Ocak-Ağustos 2023'te bu gösterge 3,9 milyar dolara ulaştı.
Kazakistan'ın Özbekistan'la karşılıklı ticareti geçen yıl yüzde 30 artarak 2021'deki 3,8 milyar dolardan 5 milyar dolara ulaştı. Bu yılın sekiz ayında gösterge 2.895 milyar dolardı.
Kazakistan ile Türkmenistan arasındaki ticaret hacmi 2021'de 250 milyon dolardan 2022'de 438,2 milyon dolara yükseldi. Bu yılın dört ayında karşılıklı ticaret 131,4 milyon doları buldu.
Kazakistan'ın Kırgızistan ile ticaret hacmi 2022 yılında 100 milyon dolar artışla 1,1 milyar dolara yükselirken, bu yılın yedi ayında yüzde 12,7 artışla 755,4 milyon dolara çıktı.
Asya'nın ikinci büyük Türk devleti olan Özbekistan'ın Türkiye ile karşılıklı ticaret hacmi 2022 yılında 3 milyar 233 milyon dolar, 2023 yılının 8 ayında ise 2,1 milyar dolar olarak gerçekleşti. Türkmenistan ile ticaretin değeri geçen yıl 926,3 milyon dolara yükselirken, bu yılın 8 ayında 517 milyon dolar oldu.
Özbekistan ile Kırgızistan arasındaki ticaret hacmi 2022 yılında 1,3 milyar dolara ulaşırken, bu yılın 8 ayında 679 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Türkmenistan ile Kırgızistan arasındaki karşılıklı alım hacmi 2022 yılında yüzde 17,1 artarak 82,16 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Türkmenlerin Türkiye ile karşılıklı ticaret ciroları 2021'de 1,7 milyar dolardan 2022'de yüzde 21,9 artışla 2 milyar 67 milyon dolara çıktı. İki ülke 2023'ün 9 ayında bu rakamı çoktan aştı.
2022 yılında Türkiye ile Kırgızistan arasındaki ticaret hacmi 1,5 milyar dolara yaklaştı. Bu yılın 6 ayında karşılıklı ticaret hacmi yıllık bazda yüzde 10,7 artarak 324 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Dünya SESSİZ
"Yeni Müsavat"
İlk yayın yeri: https://musavat.com/news/astana-sammitinden-gozlentiler-turk-zamani-nda-neler-razilasdirilacaq_1018827.html
Devlet ve hükümet başkanları, üye devletler ve gözlemciler arasındaki çok taraflı işbirliğinin temel yönlerini gözden geçirecek. Bunun dışında bölgede ve sınırlarında yaşanan siyasi ve ekonomik olaylara ilişkin görüş alışverişinde bulunulacak.
Toplantının arifesinde Türkiye ve Kazakistan Cumhurbaşkanları Recep Tayyip Erdoğan ile Kasım-Jomart Tokayev arasında telefon görüşmesi gerçekleşti. Cumhurbaşkanlığı Yönetimi'nden verilen bilgiye göre, Erdoğan, Kazak mevkidaşına, TDT zirvesinde İsrail-Filistin çatışmasının çözümü ve Gazze bölgesine insani yardım ulaştırılması konusunun görüşülmesi gerektiğini önerdi.
Zirve sonunda TDT'nin başkanlığı Özbekistan'dan Kazakistan'a geçecek. Zirve sonunda devlet başkanları Astana Yasası ve Astana Zirve Deklarasyonu ile ilgili bir dizi kararı imzalayacak.
TDT'nin Azerbaycan, Türkiye, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan'ı kapsadığını belirtmek gerekir. Organizasyonda gözlemci üye olarak Macaristan, Türkmenistan ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti temsil ediliyor.
TDT üyeleri, devlet ve hükümet başkanları, kurumlar düzeyinde doğrudan işbirliklerinin yanı sıra, TÜRKPA, TÜRKSOY, Türk Akademisi, Türk Kültür ve Miras Vakfı ve Türk Yatırım Fonu gibi kurumlar çerçevesinde de ilişkilerini derinleştiriyor.
Şu anda, örgüte üye ülkeler karşılıklı işbirliğinin çeşitli alanlarını kapsayan 20'ye kadar ortak proje yürütmektedir. Bunların arasında siyasi, ekonomik, gümrük, ulaştırma, sağlık, eğitim, turizm, tarım, enerji, göç ve insani alanlar yer alıyor.
Bu projelerin en önemlilerinden biri de "Türk Devletleri Teşkilatı Hükümetleri Arasında Basitleştirilmiş Gümrük Koridoru Oluşturulmasına Dair" Anlaşmasıdır. Anlaşma 11 Kasım 2022'de Semerkant şehrinde imzalandı. Koridor, taraflar arasında taşınan eşya hakkında önceden bilgi alışverişinde bulunulması ve gümrük işlemlerinin mümkün olduğunca kolaylaştırılması amacıyla, gönüllülük esasına göre kullanılabilecek ve her türlü taşımada kullanılabilecek bir elektronik sistem öngörüyor. Anlaşmanın yürürlüğe girmesinden sonra tarafların gümrük idarelerinin mutabakatı esas alınarak 6 aylık bir Pilot Proje hayata geçirilecek. Pilot Proje, koridorun pratikte uygulanmasını sağlamaya hizmet edecektir.
Türk devletlerinin bir diğer önemli ortak projesi ise Türk Yatırım Fonu'dur. Örgüt üyeleri, Türk Devletleri Teşkilatı'nın (TDT) bu yılın Mart ayında Ankara'da düzenlenen Olağanüstü Zirvesi'nde "Türk Yatırım Fonu Kurulmasına İlişkin Anlaşma"yı imzaladı. Fonun oluşturulmasına ilişkin ön anlaşmaya örgütün Kasım 2022'de Semerkant'ta düzenlenen zirvesinde varıldı.
Türk Yatırım Fonu'nun kurucuları Azerbaycan, Türkiye, Kazakistan, Özbekistan ve Kırgızistan cumhuriyetleridir. Fonun Türk devletlerinin kurduğu ana ortak finans kurumu haline getirilmesi ve fonlarının ortak projelerin hayata geçirilmesine yönlendirilmesi planlanıyor. Fonun kayıtlı sermayesi 500 milyon ABD dolarıdır. Bu sermaye 5 ülkenin (Azerbaycan, Türkiye, Kazakistan, Özbekistan ve Kırgızistan'ın) katkılarıyla (her ülkeye 100 milyon dolar) oluşturulacak. Fonun konut merkezi İstanbul'da yer alacak.
Türk devletleri, TDT bünyesinde hayata geçirilen projelerin yanı sıra, Rusya dışındaki topraklarla Asya'dan Avrupa'ya ticari taşımanın en optimal güzergahı olan Trans-Hazar Uluslararası Taşımacılık Koridoru - Orta Koridor projesi üzerinde de birlikte çalışıyor. Bu proje, malların Türkiye'den Kırgızistan, Özbekistan, Kazakistan ve Azerbaycan üzerinden Avrupa'ya taşınmasını öngörüyor. Şu anda tüm dünyanın dikkati bu koridorun işlevselliğinin arttırılması, taşımacılığın en kısa sürede ve en düşük fiyata gerçekleştirilmesinin sağlanması üzerinde yoğunlaşmış durumda. Geçtiğimiz yılın nisan ayından bu yana dünyanın önde gelen nakliye şirketleri bu koridor üzerinden mal taşımaya başladı ve giderek daha fazla hacimli mal Orta Koridor'a yönlendiriliyor. Koridor boyunca yer alan ülkelerde kargo taşımacılığını hızlandırmak amacıyla Avrupa Birliği altyapı projelerine vb. yatırım yapmaya başladı. Aynı zamanda ABD bu alana yatırım yapmakla ilgilendiğini ve Orta Koridor'a tam destek verdiğini defalarca duyurdu. Nisan ayında, ABD Ticaret Sekreterinin Küresel Piyasalardan Sorumlu Yardımcısı ve ABD ve Dış Ticaret Hizmetleri Genel Müdürü Arun Venkataraman, bir basın toplantısında ülkesinin Orta Koridor'a büyük önem verdiğini açıklamıştı: "ABD, Orta Koridor'un gelişimini destekliyor. Bu girişimin geliştirilmesi ve Orta Koridor'un tamamen işler hale getirilmesi, ticaret fırsatlarını ve dolaşımı artıracaktır. Sadece Azerbaycan hükümetinin değil, tüm bölge ülkelerinin ve ortaklarımızın Orta Koridoru aktif bir projeye dönüştürme çabalarını güçlü bir şekilde destekliyoruz. Sürdürülebilir ve verimli bir Orta Koridor'un bölge genelinde ticaret akışını artıracağının ve Orta Koridor boyunca yer alan ülkelerin vatandaşlarına fayda sağlayacağının bilincindeyiz. Azerbaycan'a ve bölge ülkelerine çeşitli proje ve programlarda destek veriyoruz ama aynı zamanda ABD özel sektörünün lojistik, taşımacılık, dijitalleşme alanındaki tecrübesini de hayata geçirmenin Orta Koridor'un başarıya ulaşmasını sağlayacağına inanıyoruz. "
Böylece Asya'dan Avrupa'ya uzanan ticaret yolları üzerinde yer alan Türk devletleri için tarihi bir fırsat yaratılmış oldu. Yaşananlar gösteriyor ki, bu fırsatı birlik ve beraberliği daha da güçlendirmek için kullanmaya çalışıyorlar. Bu çalışmaların arka planına bakıldığında, Astana Zirvesi'nde karşılıklı iş birliğinin daha da derinleştirilmesini öngören belgelerin imzalanacağına şüphe yok.
Geçen yıl yabancı yatırımlar açısından tüm Türk devletleri açısından olumlu hatırlandı. Ekonomilerine yabancı yatırımlar arttı. Böylece Azerbaycan ekonomisine yapılan doğrudan yabancı yatırım yüzde 30,9 artarak 6 milyar 276 milyar dolara ulaştı.
2022 yılında Özbekistan ekonomisine yapılan 9,9 milyar dolarlık yabancı yatırımın yüzde 10,1'i Türkiye'ye düştü. Kırgızistan'a yapılan 1 milyar 46 milyon dolarlık yabancı yatırımda Türkiye'nin payı yüzde 30,7 oldu. Kazakistan geçen yıl 28 milyar dolar yabancı yatırım çekti. Türkiye'ye 2022 yılında 12,8 milyar dolarlık doğrudan yabancı yatırım yapılacak. 2021 yılında bu gösterge 11,9 milyar dolardı.
TDT üyeleri arasındaki karşılıklı ticari ilişkilerde bir atılım dönemi yaşanıyor. Böylece 2022 yılında Azerbaycan'ın Kazakistan ile ticaret cirosu bir önceki yıla göre 4,4 kat artarak 135 milyon 799 bin dolardan 598 milyon 486 bin dolara çıktı. Bu yılın 9 ayında 269 milyon dolarlık ticaret kaydedildi.
Geçtiğimiz yıl Türkmenistan ile ciroda 5,1 kat artış kaydedildi. İki ülke arasındaki karşılıklı ticaret hacmi 2021'de 105 milyon 23 bin dolardan 2022'de 535 milyon 397 bin dolara çıktı, bu yılın Ocak-Ekim döneminde 678 milyon dolara ulaştı.
Özbekistan ile ticarette yaşanan yüzde 64,0 artış, kombine ciroyu 2022 yılında 111 milyon 903 bin dolardan 183 milyon 307 bin dolara çıkardı. Bu yılın 9 ayında ise gösterge 120,2 milyon dolardı.
Orta Asya'nın bir diğer Türk devleti olan Kırgızistan ile ticaret ciromuzda da artış kaydedildi. İki ülke arasındaki ciro geçen yıl yüzde 17,0 artarak 9 milyon 18 bin dolardan 2022'de 10 milyon 809 bin dolara yükseldi. Bu yılın 9 ayında karşılıklı ticaret hacmi 27,1 milyon dolara yükseldi.
Kardeş Türkiye ile ticaret ciromuz geçen yıl 6,0 milyar dolara ulaştı: 2021'de 4 milyar 661 milyon dolar olan ticaret ciromuz geçen yıl 5 milyar 842 milyon dolara çıktı. Bu yılın 9 ayında ülkeler arasındaki ticaret cirosu 6,2 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Kazakistan ile Türkiye arasındaki ticaret cirosu 2022 yılında 6 milyar dolardı ve bunun 10 milyar dolara çıkarılması konusunda anlaşmaya varıldı. Ocak-Ağustos 2023'te bu gösterge 3,9 milyar dolara ulaştı.
Kazakistan'ın Özbekistan'la karşılıklı ticareti geçen yıl yüzde 30 artarak 2021'deki 3,8 milyar dolardan 5 milyar dolara ulaştı. Bu yılın sekiz ayında gösterge 2.895 milyar dolardı.
Kazakistan ile Türkmenistan arasındaki ticaret hacmi 2021'de 250 milyon dolardan 2022'de 438,2 milyon dolara yükseldi. Bu yılın dört ayında karşılıklı ticaret 131,4 milyon doları buldu.
Kazakistan'ın Kırgızistan ile ticaret hacmi 2022 yılında 100 milyon dolar artışla 1,1 milyar dolara yükselirken, bu yılın yedi ayında yüzde 12,7 artışla 755,4 milyon dolara çıktı.
Asya'nın ikinci büyük Türk devleti olan Özbekistan'ın Türkiye ile karşılıklı ticaret hacmi 2022 yılında 3 milyar 233 milyon dolar, 2023 yılının 8 ayında ise 2,1 milyar dolar olarak gerçekleşti. Türkmenistan ile ticaretin değeri geçen yıl 926,3 milyon dolara yükselirken, bu yılın 8 ayında 517 milyon dolar oldu.
Özbekistan ile Kırgızistan arasındaki ticaret hacmi 2022 yılında 1,3 milyar dolara ulaşırken, bu yılın 8 ayında 679 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Türkmenistan ile Kırgızistan arasındaki karşılıklı alım hacmi 2022 yılında yüzde 17,1 artarak 82,16 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Türkmenlerin Türkiye ile karşılıklı ticaret ciroları 2021'de 1,7 milyar dolardan 2022'de yüzde 21,9 artışla 2 milyar 67 milyon dolara çıktı. İki ülke 2023'ün 9 ayında bu rakamı çoktan aştı.
2022 yılında Türkiye ile Kırgızistan arasındaki ticaret hacmi 1,5 milyar dolara yaklaştı. Bu yılın 6 ayında karşılıklı ticaret hacmi yıllık bazda yüzde 10,7 artarak 324 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Dünya SESSİZ
"Yeni Müsavat"
İlk yayın yeri: https://musavat.com/news/astana-sammitinden-gozlentiler-turk-zamani-nda-neler-razilasdirilacaq_1018827.html
FACEBOOK YORUMLAR