TARİHTE BUGÜN 29 NİSAN (Günün Portresi Osman BATUR 1899-29 Nisan 1951) / FAZLI KÖKSAL

Dinle

29 Nisan 2020 - 23:47 - Güncelleme: 29 Nisan 2020 - 23:53

Günün Portresi
Osman BATUR

1899-29 Nisan 1951

20. Yüzyılın en büyük direniş liderlerinden olan Osman Batur 1899 yılında doğdu. Altay Kazaklarından orta halli bir çiftçi olan İslâm Bey'in oğludur. Göçebe Kazak hayatını yaşayarak büyüdü. 10 yaşından önce iyi bir binici ve usta bir avcı olan Osman Batur, savaş sanatının inceliklerini 12 yaşında hizmetine girdiği Kazak Türklerinden olan Böke Batur'dan öğrendi. Çinlillere yenilen Böke Batur'un Tibet üzerinden Türkiye'ye ulaşmaya çalışırken yakalanıp başının kesilmesinden sonra 40 yaşına kadar doğduğu yerde çiftçilikle uğraştı. 12 Şubat 1940’ta Sarıtogay’da Akit Hacı Camii’ne yapılan saldırılar üzerine İris ve Esim Han liderliğinde Çinliler’e karşı başlatılan protestolara katıldı. Çinli yetkililer İslâm Bey’den silâhların toplanıp teslim edilmesini isteyince Osman Batur babasının ısrarına rağmen silâhını teslim etmedi ve “Bugün silâh veren yarın canını da verir, istiyorlarsa gelip alsınlar” dedi.

Osman Batur’un dağa çıkması Çinliler’in vereceği karşılık yüzünden ilk başlarda halkın tepkisine yol açtı. Fakat yaşanan olaylar onu halk arasında destanlaştırdı. Urumçi yçnetiminin 5 Temmuz 1940’ta Altay’da Ruslar’a maden arama izni vermesi isyan ateşini alevlendirdi. 10 Mayıs 1941’de Osman Batur’un emriyle Altay’da görevli birçok Rus kurşuna dizildi. Ekim 1941’den itibaren millî ayaklanmanın liderliğini kendisi üstlendi. Çinliler ve Ruslar bu isyanı bastırmak için bütün güçlerini seferber ettilerse de bir sonuca varamadılar. Mart 1942’den Nisan 1943’e kadar hükümet askerlerine baskın yaparak düşmana büyük zayiat verdirmesi üzerine ikinci hanımı, üç oğlu ve beş kızı hapse atıldı. Tek erkek kardeşi Delilhan İslâmoğlu da öldürüldü . Hür Altay / Erikti Altay teşkilâtı 22 Haziran 1943’te Bulgun’da yaptığı bir törenle Osman’a “Han” rütbesi ve kahramanlıklarından dolayı “Batur” unvanı verdi.

16 Mart 1944 tarihinde Kazaklar’ın efsanevî lideri Canbeg’in sancağı çıkarılarak tören yapıldı. 1944 temmuzunda Çin ordusu ile on beş gün kadar süren ve Çin’in yenilgisi ile sonuçlanan bir savaş gerçekleşti. Osman Batur 7 Ekim 1944’te Doğy Türkistan Cumhuriyeti tarafından Altay valiliğine tayin edildi. Bunun üzerine Çinliler, Osman Batur’un on sekiz yaşındaki kızı Kabiyra ile on dört yaşındaki oğlu Baydolla’yı anneleri Mamey’in gözü önünde hunharca katlettiler. On bir yaşındaki oğlu Kariy ve dokuz yaşındaki kızı Sapiyan’ı da 20 m. derinliğindeki bir kuyuya attılar. Evlâtlarına yapılan bu muamele karşısında Mamey intihara teşebbüs etti.

Doğu Türkistan, Komünist Çin işgaline uğrayınca 17 Eylül’de Osman Batur valilik görevinden alındı ve yakalanması için üzerine birlikler sevkedildi. O da komünist birliklerine karşı altı ay kadar gerilla savaşını devam ettirdi. 26 Eylül 1949’da genel vali Burhan Şehidî ve kumandan Tao ülkenin savaşsız Komünist Çin’e teslim edildiğini ilân etti. Çin karşısında tutunamayacağını anlayan Osman Batur yanında kalan az sayıda adamıyla birlikte 28 Ağustos 1950’de Makay’a çekildi.

Osman Batur son savaşını yaptığı Kayız’da 17-18 Şubat 1951 gecesi Çin Kurtuluş Ordusu’na esir düştü. Ağır işkencelerden sonra idama mahkûm edildi. İdam kararı infaz edilmeden önce Urumçi sokaklarında dolaştırıldı ve 29 Nisan’da kurşuna dizilerek şehit edildi.

Yazıyı Godfrey Lias’ın onun hakkındaki sözleriyle bitirelim: “Osman Batur’un mücadelesi uçak ve araba devrinden önce sadece tüfek ve atın olduğu devirde gerçekleşseydi belki tüm Türkistan bağımsızlığını elde ederdi”

Ruhu şad, mekânı cennet olsun…

TARİHTE BUGÜN

29/04/1091				Bizanslıların Meriç’te yaptıkları savaşta Peçenekleri yenerek Peçenek ordusunu tamamen kılıçtan geçirmeleri
29/04/1775				Ülkemizin ilk mühendis okulu olarak nitelendirilebilecek olan "Hendese Odası" Haliç Tersane ambarlarında kuruldu.
29/04/1917				Türkistan Müslümanları kongresi Taşkent’te toplandı
29/04/1919				Antalya İtalyanlar tarafından işgal edildi
29/04/1920				Hiyaneti Vataniye Kanunu kabul edildi.
29/04/1920				Atatürk 12. Kolordu Komutanı Fahrettin (Altay) Paşa’ya bir telgraf çekerek Şair Mehmet Akif Bey’in Burdur’dan milletvekili seçiminin teminini ister.
29/04/1945				Adolf Hitler metresi Eva Braun ile evlendi.
29/04/1945				Alman ordusu İtalya'da müttefiklere kayıtsız şartsız teslim oldu. Polonya'daki Nazi toplama kampı Dachau Müttefik birliklerince kurtarıldı. Sovyet tankları Berlin'e girdi.
29/04/1951				Çinlilere karşı bağımsızlık mücadelesi veren Doğu Türkistan’ın halk kahramanı Osman Batur şehit edildi
29/04/1951				Finlandiya'nın başkenti Helsinki'de düzenlenen Dünya Serbest Güreş Şampiyonası'nı Türk Milli Takımı kazandı.
29/04/1972				Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay hükümeti kurma görevini eski başbakanlardan Suat Hayri Ürgüplü'ye verdi.
29/04/1979				Çağdaş tiyatromuzun temelini atan ve geliştiren Muhsin Ertuğrul İzmir'de öldü.
29/04/1981				Ankara Sıkıyönetim Askeri Savcılığı, Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş ve 219 sanık hakkında idam istemiyle dava açtı.
29/04/1998				İslamcılarla laik hükümet arasında iç savaşın sürdüğü Cezayir'in güneyinde Medea eyaletindeki bir köyde 40 kişi boğazları kesilerek öldürüldü.
29/04/2005				Suriye 29 yıldır süren işgale son vererek Lübnan’dan geri çekilişini tamamladı.