SURİYE'DE KURTLAR SOFRASI VE TÜRKİYE – Yazan: Nuri Gürgür

SURİYE'DE KURTLAR SOFRASI VE TÜRKİYE – Yazan: Nuri Gürgür

Önce ABD ile ardından Rusya ile yapılan görüşmelerde varılan mutabakatlar sonucu, iki defa ara verilen Barış Pınarı Harekatında son süre iki gün sonra, 29 Ekim akşamı doluyor.Terör örgütü PKK/YPG militanları sınırımızdan 30-32 km güneye çekilmedikleri takdirde harekatın kalınan yerden daha da etkili olarak sürdürüleceği Cumhurbaşkanı Erdoğan ve diğer yetkililer tarafından defalarca ifade edildi. Terör örgütünün hem ABD hem de Rusya’nın isteğine uymayıp TSK ile çatışmaya karar verip çekilmemesi mümkün değil. Çünkü Rusya’nın ve ABD’nin desteği olmadan TSK’ne karşı direnemeyeceklerini gördüler, kısa sürede ezilirler.

29 Ekim’den itibaren Suriye’de siyasetin ağırlıklı olacağı yeni bir süreç başlıyor. Anayasa Komitesinin çalışması konusunda taraflar arasında samimi bir niyet ve işbirliği sağlanırsa soruna siyasi çözüm bulmanın kapıları açılabilir. Ancak bu ihtimal kuvvetli görünmüyor. Çünkü Suriye başta iki süper güç olmak üzere, İran, İsrail ve Fransa gibi birçok ülkenin kendi hedef çıkarları için kapıştıkları bir “kurtlar sofrası” durumunda. Türkiye’den başka Suriye’nin toprak bütünlüğünü, siyasi istikrarını samimiyetle isteyen, Suriye halkının mağduriyetine çözüm arayan yok.

Barış Pınarı Harekatındaki başarısı Türkiye’nin Cenevre’deki masada daha güçlü olmasını sağlayacaktır. Fakat burada kısa zamanda bir sonuca ulaşılamayacağından esas mücadele sahada devam edecektir.

Son gelişmelerle birlikte Suriye’de siyasi, askeri ve sosyal dengeler, pozisyonlar büyük ölçüde değişti. İlgili ülkelerin politikaları, liderlerin karar ve söylemleri her an değişebiliyor. Bu yüzden şimdiden kar-zarar hesabını yapmak doğru olmasa da Rusya’nın ve Şam yönetiminin önemli kazanımlarının olduğu görülüyor. PKK/YPG güneye itildi, ABD sınırdan uzaklaştı; böylece yeni sınır komşumuz Suriye yönetimi ile Rusya oldu. Esad’ın egemenlik alanı genişledi. Rusya askeri başat güç haline gelirken, ABD sadece siyasi anlamda değil itibar bakımından da çok şey kaybetti. Buna paralel olarak başından beri perde gerisinde gelişmeleri yönlendiren, sınırımıza bitişik terör koridoru projesinin esas mimarı olan İsrail de gelişmelerden mutlu değil. Asırlardır sıcak denizlere ulaşmak isteyen Rusya ise, lehine değişen dengeler ve Şam yönetimi üzerindeki nüfuzunun daha da artması neticesinde emeline fiilen ulaşmış durumda.

ABD’nin onayı ve büyük desteğiyle Suriye’nin kuzeyinde kantonlar üzerinden Marksizmden mülhem KCK sözleşmesiyle özerk bir devlet kurmaya çalışan, batılı ülkelerin ve kamu oylarının da desteklediği PKK-PYD/YPG, hayal kırıklığı ve şaşkınlık içersinde çıkış yolu arıyor. Özerk ve otonom yönetim iddiasını bir kenara bırakmak pahasına, Rusya’nın da teşviki ve desteğiyle Şam yönetimiyle bazı idari ve kültürel haklar alarak anlaşmak üzere görüşmeler yapıyor.

ABD sınır bölgelerinden çekilse de Suriye’den çıkmıyor. Askerlerini ülkenin petrol bölgesine yerleştirerek üretimi ve ticaretini kontrolüne geçiriyor. Başkan Trump bunu “petrole ve dağıtımına artık biz sahibiz" diyerek açıkça ilan ediyor.

Görünüşe göre Washington Kürt kartını Rusya’ ya kaptırmamakta kararlı; 30 km güneye çekilen Kürtlerin petrol üzerinden ekonomik destek vererek siyasi statü kazanmalarını, ABD'ne bağlılıklarının ve silahlı varlıklarının sürmesini istiyor. Terör örgütü yöneticileri mırın kırın etseler de esasında buna razı durumdalar, Çünkü Esad yönetimi ülkenin büyük kısmında egemenlik sağlamış olduğundan, ileride federal yapıya dönüşecek bir taviz verme niyetinde değil.

Türkiye, Barış Pınarı Harekatında hedeflerinin tamamına ulaşamasa bile önemli bir başarı sağladı. Unutmamak gerekir ki operasyonu tüm batılı ülkelerin, bu ülkelerin basın ve kamu oylarının, Arapların yoğun tepkilerine, Amerika ‘ nın tehditlerine, ambargo uygulamalarına, Rusya’nın itirazına rağmen tek başımıza yaptık. KKTC Cumhurbaşkanı sıfatını taşıyan kişinin akıl almaz hezeyanları aleyhimizdeki ortamın ne kadar yaygın olduğunu göstermiştir .

Aslında hem Washington hem de Kremlin terör örgütünden daha ciddi bir direniş bekliyordu; çatışmaların uzayacağını, Türkiye’nin askeri ve ekonomik bakımdan zorlanacağını umuyorlardı. TSK’ nın bir hafta zarfında aldığı sonuç, Türkiye’ye Beştepe ve Soçi görüşmelerinde ciddi bir destek sağladı. Macron, Merkel gibi siyasetçiler, Senatör Graham gibi fanatikler ne derlerse desinler, Suriye’de Türkiye’ye rağmen bir plan uygulanamayacağını aklı selim sahibi herkes gördü.

Ancak mevcut tabloyu siyasi hesaplarla kesin bir zafer ilan etmeye kalkışmak çok yanlış olur. Çünkü kademeli tarzda kontrol altına almayı planladığımız ;440 km genişliğindeki alanın yüzde 40’ında yani 140 km genişliğinde ve 30 km derinlikte bunu sağladık. Bu operasyonun ana hedeflerinin başında gelen 2 milyon civarında ülkemizdeki Suriyeli sığınmacıyı bu kadar dar alana , ekonomik potansiyeli sınırlı olan , önemli bir yerleşim yeri bulunmayan bir bölgeye yerleştirmek mümkün değildir. Üstelik , terör örgütü Arapları bölgeden göçe zorlayarak nüfus yapısını değiştirirken itiraz etmeyen batılı ülkeler, Türkiye’nin buralara ülkemizdeki sığınmacıların bir kısmını yani asıl sahiplerini getirmek istemesine karşı çıkıyorlar.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Batılıların bu bağnaz tavırlarını sürdürmeleri durumunda misafirimiz durumundaki dört milyondan fazla sığınmacının diledikleri ülkeye gitmeleri için sınırlarımızı açacağımızı ifade etmesi çok yerinde ve zamanında bir ikaz olmuştur. Tutumlarını değiştirmeyip adil ve makul bir çizgiye gelmemeleri halinde, dileriz gerekenler yapılır, Türkiye’nin yıllardır Avrupa’nın meccani sınır bekçiliği yapması durumuna son verilir .

Sığınmacıların sadece Tel Abyad ve Rasulayn’a değil başta Aynel Arap olmak üzere, göç etmek zorunda kaldıkları yerlere dönmeleri Türkiye’nin stratejik hedeflerinden biri olmalıdır. Bunu sağlamak için tüm imkanlarımızı ve gücümüzü seferber etmeliyiz. Suriye’nin sınır hattımız boyunca değiştirilen demografik yapısını eski haline getiremediğimiz takdirde 30 km.lik derinliğin fazla bir yararı olmaz; Adana mutabakatı uygulanamayacağından ülkemize yönelik terör tehdidi sürekli hale gelir.

Rusya her vesileyle Suriye konusunda tek yetkilinin Şam yönetimi olduğunu belirterek Türkiye’yi dolaylı yollardan görüşmek yerine Şam ile resmen diyalog kurmaya teşvik ediyor.

PKK/YPG’den boşalan alana Rusların desteğiyle yerleşen Şam hükümetiyle yeniden komşu olduk. Artık bu gerçeğin ışığı altında, Kremlin istediği için değil, kendi değerlendirmelerimizle politik bir manevra yapmamızın zamanı gelmiştir. Bu konuda daha fazla gecikilmesi durumunda başka sorunlar yaşayabiliriz. İdlib meselesi her an patlayabilecek bir bomba halinde kucağımızda duruyor. IŞİD lideri El Bağdadi’nin burada ,Türkiye sınırına 7km uzaklıkta bir kasabada öldürülmüş olması İdlib’te hangi grupların olduğunu ortaya koymuştur. Sonsuza kadar mevcut belirsizlik durumunu sürdüremeyiz. Muhataplarımızla geniş bir değerlendirme yapıp İdlib sorununa çözüm bulunmalıdır.

Ülkemiz için beka meselesi olan terör konusunda tezlerimizi dışarıya hem anlatamıyoruz hem de anlamak istemiyorlar. Barış Pınarı Harekatında pek az ülkenin karşılaştığı küresel çapta muazzam bir dezenformasyon kampanyasıyla karşı karşıya kaldık. Bu durumu sadece bize olan tarihi, dini ve kültürel nedenlere bağlayıp kendi yanlışlarımızdan kaynaklanan sebeplere gözümüzü kapayarak bir yere varamayız Devletin hukuka bağlılığı yani hukuk devleti olması, yargının bağımsızlığı, tarafsızlığı, hakim teminatının varlığı, kuvvetler ayrılığı, adalete güven, denetlenen ve hesap verebilen bir yönetim tarzı modern ve çağdaş devlet olmanın evrensel esaslarıdır. Bunların bazılarının eksikliği bile , ciddi bir imaj zaafı yaratıyor. Ne söylerseniz söyleyin, inandırıcı olamıyorsunuz; ikinci üçüncü sınıf kategorisinde otokratik bir ülke sayılıp eleştiriliyorsunuz. 2008 ‘de BM Güvenlik Konseyi geçici üyeliğine 151 oy alarak Avrupa kontenjanından seçilen Türkiye’nin 2014'de 51 oy alıp hayal kırıklığı yaşamasının nedenlerini doğru algılamadığımız sürece sadece kendimizi aldatmış oluruz ;mevcut dezenformasyon baskısından kurtulamaz. İçerde toplumsal huzurun ve güvenin sağlanması, dışarıda saygı duyulan itibarlı bir ülke konumuna gelebilmek için evrensel hukuki kriterlere, çağdaş değerlere uymaya mecburuz.