Osmanlı'nın AVM'si Yeniden Şahlanıyor

Burası Kapalıçarşı. Dünyanın ilk ve hâlâ ‘en büyük’ alışveriş merkezi… Tam 554 yaşında. İstanbul’un fethinin ardından Fatih Sultan Mehmet tarafından 1461 yılında yaptırılan Kapalıçarşı öyle büyük ki, cümleler ne ekonomik değerini anlatmaya yetiyor, ne tarihî önemini…

İstanbul’da en fazla turist çeken, her yıl 91 milyon kişinin ziyaret ettiği, 45 bin metrekarelik kapalı alanı, 3 bin 200 dükkân ve 25 bin çalışanı ile dev bir merkez olan Kapalıçarşı, yüzyıllar sonra bile, ‘dünyada en fazla insanın ziyaret ettiği’ alışveriş noktası olarak kabul ediliyor. Mücevher işlemeciliği, altın piyasasının can damarı, Türkiye’nin her yöresine ait ürünler, antikalar, sanat eserleri ve sayısız ürünle bir dev… Tam 27 milyar liralık ekonomik değeri barındırıyor.

Türkiye’ye gelen her turistin mutlaka ziyaret ettiği, dünyanın her ülkesinden gelen başbakanlar, cumhurbaşkanları, her biri kendi alanında ünlü isimlerin Türkiye ziyaretinde uğramadan geçmediği, alışveriş yapmak için saatlerini harcadığı Kapalıçarşı’yı, dünyaca ünlü rehber Saffet Emre Tonguç’un anlatımıyla, aslında ilk defa tanıyoruz.

İlk defa tanıyoruz; çünkü, zamanın ABD Dışişleri Bakanı Medline Albright’ın, Saddam Hüseyin’in ölüm haberini verirken taktığı kılıçlı-yılanlı broşu görmek, yıllara direnerek gramofonlara ses veren ‘Gramofoncu Baba’ Mehmet Bey’in taş plaklarından birini dinlemek, mesleğinin belki de son temsilcisi olarak sırım iplik dokuyan Rabbani Bey’in atölyesini görmek, saray mutfaklarına çini tabaklar yapan şirketi, dünya moda devlerine kumaş sağlayan nadide dükkânları, gümüş işçilerini, mücevher ustalarını tanımak, ancak böyle bir turla mümkün…

Kapalıçarşı’ya ‘sadece gezmek, keşfetmek’ için gidince, tarihten bugüne gelen güzelliklerle gururlanırken, üzeri asfaltla kaplanan yüzlerce yıllık Arnavut kaldırımlarının yok olduğunu, o asfaltlara yapıştığı için yerinden zor fark edilen dev kapıları, pencerelerden sarkan klimaları, güzelim ferforjelerin kaldırılıp yerine PVC pencerelerin yapıldığını görüp acı duymamak da mümkün değil. Tam bu dejenarasyonun hüznünü yaşarken, müjde ‘gizli bilgiyi’ kısık sesle veren rehberimizden geliyor: Kapalıçarşı yenilenecek.

Bu müjdenin ayrıntılarını veren Fatih Belediye Başkanı Mustafa Demir’den öğreniyoruz ki, sadece Kapalıçarşı değil, aslında tarihî yarımada yenilenecek, ayağa kaldırılacak. Hanlar otel olacak, çarşının bozulan, alan açmak için kırılan, birleştirilen alanları aslına uygun olarak düzenlenecek. Çeşmeler ‘görünür’ olacak, başımızı kaldırıp baktığımızda sağdan soldan sarkan kabloları değil, yine aslına uygun yapılmış işlemeleri göreceğiz.