Kurdaki artışın kurbanı okuma kültürümüz oldu

SALİHA SULTAN

Son iki yılı pandemi koşullarının getirdiği düşüşle kapatan yayıncılık dünyası şimdi de kurdaki yükselişin kurbanı oldu. Pandemi öncesi Haziran 2020’de 50 milyon 665 bin 889, pandeminin gölgesindeki Haziran 2021’de 41 milyon 798 bin 817 kitap üreten yayıncılık sektörü, normalleşmenin yaşandığı 2022’nin haziran ayında ise ancak 44 milyon 475 bin kitap bastı. Pandemi önceki seviyesini yakalayamadığı görülen yayıncılık sektöründe en çok basılan yayınların eğitim içerikli olması ise sektörün aktörlerinin özellikle kur artışının ardından katlanan maliyetlere dikkat çekerek yaptığı ‘kültürel çölleşme’ uyarılarını akıllara getirdi. 2020’de toplam 383 milyon 720 bin 240 kitabın basıldığı Türkiye’de edebiyat, sanat gibi kültür kitapları da önceki yıllara göre yüzde 18,4 artış göstermişti. YAYFED’in son verileri kurdaki yükselişin en çok edebiyat dünyasını etkilediğini de gözler önüne serdi.

‘TÜRKİYE OKUMUYOR DERS ÇALIŞIYOR’

Yayıncılar Telif Hakları ve Lisanslama Meslek Birliği (YAYBİR), Yayımcı Meslek Birlikleri Federasyonu’nun (YAYFED) haziran ayı bandrol verilerini açıkladı. YAYFED, haziran ayında kitap üretimi geçen yılın aynı ayına göre yüzde 6,4 oranında artarak 44 milyon 475 bin 960’a ulaştığını kaydederken, 2021 yılının haziran ayındaki bandrol sayısı 41 milyon 798 bin 817 olarak gerçekleştiğini hatırlattı. 2022 yılının ilk çeyreğinde son beş yılın en düşük kitap üretiminin gerçekleştiğini de kaydeden YAYFED, her yıl nisan ayında başlayıp, ekime kadar devam eden eğitim yayınlarındaki artışın bu yılın ilk yarısının ciddi bir yükselişle kapatılmasını sağladığını belirtti. 2021 yılının ilk yarısında yayımlanan toplam kitap sayısı 183 milyon 21 bin 996 adetken, bu yılın ilk altı ayında yayıncıların 191 milyon 754 bin 79 kitap yayımladığını aktaran birlik, yılın ilk yarısında pandeminin gölgesindeki 2021’e göre yaklaşık yüzde 4,8 oranında bir büyüme kaydedilebildiğini aktardı.

Açıklamada YAYFED Başkanı Mustafa Aksoy’un değerlendirmesine de yer verildi. Yayıncılık sektörünün yaşadığı krizin yapısal hale gelmesinden kaygı duyduklarını belirten Aksoy, yetişkin kurgu ve akademik yayınlardaki düşüşün istikrarlı olarak devam ettiğini vurgulayarak “Entelektüel içerik üretiminin böylesi düşmesi sadece yayıncılık sektörünü değil toplumumuzun geleceğini de tehdit ediyor” dedi. Aksoy, YAYFED raporunu referans vererek “Türkiye okumuyor, ders çalışıyor” görüşünü aktardı. Dövizdeki kur artışının yayıncılık dünyasına getirdiği krizi Türkiye’nin gündemine ilk olarak KARAR Aralık 2021’de ‘Kitap maliyetleri dört kat yükseldi’ özel haberiyle gündeme getirmişti. Yayıncılar haberde sektörün ayakta kalma mücadelesi verdiğini belirterek, maliyetlerin dört kat yükseldiğini, bir günde yüzde 5 kur artışı nedeniyle özellikle sanat edebiyat alanında yeni kitap üretmekte zorlandıklarını kaydetmişti. Yayıncılar Meslek Birliği de KDV’nin sıfırlanması talebiyle hükümete çözüm çağrısında bulunarak, “Gerekli önlemler alınmazsa önüne geçilemeyecek bir kültürel çölleşmeye adım atacağız” demişti. Ancak son altı aylık süreçte hükümetten krize yönelik bir çözüm gelmedi.

ROMANLAR HİKÂYELER DAHA AZ BASILDI

YAYFED’in yayınladığı rapora göre, haziran ayında da yetişkin araştırma inceleme, yetişkin kurgu edebiyat ve akademik yayınların kitap baskı adetlerindeki kaygı verici düşüş devam etti. Yılın ilk altı ayında bu kategorilerde üretilen kitapların oranı tüm üretimin sadece yüzde 20,1’ini oluşturdu. 2021 ocak-haziran ayları arasında üretilen 45 milyon 267 bin 192 yetişkin araştırma inceleme kitaplarının sayısı bu yılın aynı döneminde 39 milyon 278 bin 555’e yetişkin kurgu, edebiyat, sanat kitaplarının sayısı 16 milyon 144 bin 768’den 14 milyon 318 bin 104’e, akademik yayınlar 3 milyon 251 bin 853’ten 1 milyon 957 bin 128’e düştü.
Karar gazetesi