Kültür kebabın pabucunu dama attı

Daha önce hiç planetarium yani bir ‘gezegen evi’ gördünüz mü? Antep’te var. Daha önce hiç, bir müzede girdiğiniz odayı tanıyıp oradaki konu ve objeler hakkında bilgi vermeye başlayan bir kulaklık taktınız mı? Antep’te var. Türkiye’deki bir müzede yaklaşık yarım saat, müzedeki eserlerle ilgili bir elektronik oyuncakla oynadınız mı? Antep’te mümkün.. Ya da... Hiç interaktif müze haritası gördünüz mü? O da Antep’te...
Zeugma Mozaik Müzesi, Almanya’daki ünlü Bergama Müzesi’ni anımsatan görkemli girişi ve dev heykellerle karşılıyor ziyaretçilerini. Giriş 5 lira. Görevliler sizi ilk önce, müzeyi ve Zeugma tarihini, kazıları anlatan 12 dakikalık belgeselin gösterildiği odaya davet ediyor. Yabancı turistler İngilizce altyazı olmamasına rağmen belgeseli izliyor, İngilizce gösterim içinse her zaman yeterli çoğunluk sağlanamayabiliyor. Bu, belki de müzedeki tek eksik.
“Bu müze, bu eserler için özel tasarlanmış” hissi geçiyor; karşınızda bir mozaik şehri görüyorsunuz sanki. Mars heykelinin yerleştirilişi harika. ‘Dianysos’un Düğünü’ adlı eşsiz eserin akıl almaz bir şekilde 2005’te kaçırılan bölümleri lazer ışığıyla tamamlanıp canlandırılmış.

ÇOCUKLAR ÇIKMAK İSTEMİYOR

Zeugma’nın sular altında kalan bazı mozaikleri yine ışıklar yardımıyla yere yansıtılıyor, üzerinde yine sanal su ve balıklar var. Çocuklar müzede bir oyun alanı olmasına karşın bu sanat dolu sanal havuzdan çıkmıyor!
İkinici kat da hayli oyuncaklı. Bir ışıklı masada sanal kumları kazıyarak çıkardığınız mozaik parçasının hangi esere ait olduğunu bulmaya çalışabilir, başka bir elektronik masada da kendi mozaiğinizi yapabilirsiniz. Dokunmatik bir ekrandan müzenin haritasını görüp eserler hakkında bilgi almak da mümkün. Zeugma’nın simgesi ünlü ‘Çingene Kızı’, özel ışıklandırmayla karanlık bir odada gösteriliyor; görevli, tam da olması gerektiği gibi eseri eksiksiz bilgilerle anlatıyor.
Müzenin dışında kafe görevi de gören iki hediyelik eşya dükkanı var. İçerik ‘fena değil’ ama meraklısının gözü, yapbozların, kitap, kalem, bardak ve anahtarlıkların yanı sıra mozaiklere gönderme yapan daha fazla ve çeşitli eşyayla takı da arıyor.

ŞEHRİN DİĞER KÜLTÜR DURAKLARI

1- EN BÜYÜK MÜHÜR KOLEKSİYONU: Kısa süre öncesine kadar mozaiklere de ev sahipliği yapan Arkeoloji Müzesi, ‘gidenlere rağmen’ zenginliğini koruyor. Görevliler, “Zeugma mozaikleri yeni müzeye taşındığından beri burası yok sayılıyor/sanılıyor” diyor. Ancak, Antep tarihi Yontma Taş Çağ’a kadar dayanıyor ve müzede, eski çağlardan Osmanlı’ya pek çok eser bulmak mümkün. Zeugma Antik Kenti’nden mozaiklerin yanı sıra ‘dünyanın en büyük mühür koleksiyonu’ da çıkmış ki ve o mühürler de hâlâ bu müzede.

2- AKILLI KULAKLIK DÖNEMİ: Restoranları, kafeleri, pub’ı, sanat galerisi işlevi gören bölümleri olan, akşamları ortasında yakılan ateş etrafında keyifli vakit geçirilen tarihi Bayazhan, Kent Müzesi’ni de içinde barındırıyor. Giriş 1 lira, bir kulaklık veriyorlar. Müze oda oda. Kentin tarihi, kültürel yapısı, yemekleri, sedef kakmadan kutnu adlı kumaşına, baklavasından fıstığına Antep anlatılıyor bu odalarda. Ve girişte verilen kulaklık, siz hiçbir düğmeye basmadan, hiçbir zahmete girmeden girdiğiniz odayı tanıyıp içeriği hakkında bilgi veriyor. 

3- KUBBEDE HOŞ BİR KARA DELİK BELGESELİ: Planetarium yani Gezegen Evi, Antep’te beklenmedik bir durak sanki... Taksi şoförleri bu isimlerle söyleyince bilmeseler de “Güzel bir parkın içinde dev cam bir bina, üzerinde de kocaman, portakal gibi bir şey var” deyince “Haa orası mı?” deyip 100. Yıl Parkı’na götürüyor. Gezegen Evi’nde her yaştan onlarca misafir ‘evrenin sırlarını’ deneylerin canlandırıldığı, kendilerinin de dahil olabildiği ışıklı, maketli oyunlarla görüyor. Ama Planetarium’un en güzel yanı özel bir odada, yatay vaziyete getirilen koltuklarda, 10.6 metre çapındaki kubbeye yansıtılarak izletilen belgeseller. NASA’nın hazırladığı bir Kara Delik belgeseline denk geldik ve etkilendik. Müze çıkışında ‘Vagon Kafe’ var; özel yapım bir trenin vagonlarında içiyorsunuz çayınızı kahvenizi...

4- ANTEP KONAĞINDA KALMAK: Yakın zamanda büyük bir restorasyon geçiren Bey Mahallesi’nde; taş evler, yüksek duvarlar, arnavutkaldırımları var. Bölgede bir tür tabela birliği gözetilmiş, tabelalar da tarihi duvarlara ‘çakılmamış’, özel bir şekilde işlenmiş. Antep yaşamını ve eski tip evleri çok güzel tasvir eden Hasan Süzer Etnografya Müzesi de bu bölgedeki kafe ve konak-otellerin arasında... Müzede Antep’te ev hayatını anlatan modeller amatör görünseler de hoş. Yeraltında su küpleri ve kuyunun bulunduğu mahzen ve geniş avlu muazzam.

5- VE DİĞERLERİ: Cam Müzesi, Emine Göğüş Yemek Müzesi ve çevresi yakın zamanda restore edilen tarihi Antep Kalesi içindeki Kahramanlık Panorama Müzesi de görülmesi gereken yerlerden...

Nilay Ö[email protected]-hürriyet cumartesi eki