Avrupa Birliği'nin Ermenistan'a yalnızca "jeopolitik bir araç" olarak ihtiyacı var. Resmi Erivan'ın bundan daha fazlasını umması "Ermeni hayallerinden" başka bir şey değildir. Üstelik Avrupa Birliği'nin bölgesel barış sürecinde Ermenistan'ı destekleme niyetinde olmadığına da şüphe yok.
Öncelikle bu kurumun Güney Kafkasya'daki etki mekanizmaları genel olarak mevcut değildir. Öte yandan, öyle olsa bile, Ermenistan'ın nihai barış anlaşmasını imzalaması Avrupa Birliği'nin jeopolitik çıkarlarından uzaktır. Ve bu gerçekler Azerbaycan'la ikili doğrudan temasları resmi Erivan için alternatif bir seçenek haline getiriyor.
Başbakan Nikol Paşinyan da Ermenistan hükümetinin kapalı toplantısında Azerbaycan ile ikili temasların önemini net bir şekilde kabul etti. Barış sürecinin detaylarını anlatırken Azerbaycan ile doğrudan iletişim mekanizmalarının aktif olduğunu vurguladı. Ermenistan Başbakanı, Ermenistan'ın Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı İdaresi ile temasları sürdürmekle ilgilendiğini söyledi. Ermenistan da resmi Bakü'nün benzer bir yanıt vermesinden memnun.
Barış sürecinin ağırlıklı olarak Azerbaycan ile Ermenistan arasında doğrudan görüşmeler formatında devam edeceği anlaşılmaktadır. Resmi Bakü, Avrupa Birliği'nin taraflı ve tek taraflı arabuluculuk misyonuna bir şans daha vermeyecektir. Yalnızca Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Charles Michel'in arabuluculuk misyonu bir istisna olabilir. Ve bu bakımdan doğrudan temasın neredeyse hiçbir alternatifi yok.
Gerçek şu ki, resmi Erivan, Azerbaycan'ın Avrupa Birliği'nden daha hoşgörülü bir yaklaşıma sahip olduğu Rusya'nın arabuluculuk misyonunun yanına yaklaşılmasına izin vermek istemiyor. Çünkü Paşinyan hükümeti Rusya'dan uzaklaşmış, ABD ve Batı'ya yakınlaşma politikası izliyor. ABD ve Batı, Erivan'ın Rusya ile benzer görüşmeler yapmasını neredeyse yasakladı. Ve Paşinyan yönetiminin bu yasağı delme şansı hiç de yok.
Erivan'ın resmi olarak ABD ve Batı'ya yakınlaşma çabaları ve Avrupa Birliği ile ilişkiler kurma arzusunun bu aşamada Ermenistan açısından ilave sorunlar yaratması ilginçtir. Dolayısıyla Kremlin, Ermenistan'ın davranışından ciddi şekilde rahatsız oluyor. Üstelik son dönemde bunu daha belirgin bir şekilde göstermeye çalışıyor.
Kremlin'in Ermenistan'a yönelik öfkesinin Rus siyasi çevrelerinin temsilcileri tarafından yapılan açıklamalarda da açıkça görüldüğünü de belirtmek gerekiyor. Kremlin, her fırsatta resmi Erivan'ın siyasi ve toplumsal konumlarına saldırıyor, Paşinyan hükümetinin propaganda tezlerini ve yalanlara dayalı uydurma iddialarını yerle bir ediyor. Üstelik Kremlin, Ermenistan'a karşı jeopolitik iddialarda bulunuyor.
Rusya Dışişleri Bakanlığı resmi temsilcisi Maria Zakharova, Ermeni gazetecinin sorusunu yanıtlarken iddialarının asılsız olduğunu ima etti. Bunun üzerine Ermeni gazeteci, Azerbaycan'ın Karabağ bölgesinde 2. Dünya Savaşı kahramanları için dikilen anıtların yıkıldığını iddia ederek Rusya'nın bu konudaki tavrını sordu. Ve Rus yetkilinin cevabı Ermeni toplumunda ciddi bir memnuniyetsizliğe neden oldu.
Mesele şu ki, Maria Zakharova Ermeni gazeteciye sorduğu iddiaları kanıtlayacak herhangi bir gerçek olup olmadığını sordu. Böyle gerçekler varsa kendisine iletilmesini istedi ve ancak bundan sonra bu konudaki tutumun açıklanabileceğini vurguladı. Bu da aslında Ermeni gazetecinin iddialarının uydurma olduğuna dair dolaylı bir imadır.
Bu nedenle Rusya'nın barışı koruma güçleri şu anda Azerbaycan'ın Karabağ bölgesinde geçici olarak konuşlandırılıyor. Azerbaycan'ın hiçbir anıtı tahrip etmediğini kesin olarak biliyorlar. Eğer böyle bir gerçek olsaydı, Rus barış güçleri bunu kaydedip Rus liderliğine gönderirdi. Aksine Kremlin, Ermenilerin işgal sırasında Azerbaycan'ın Karabağ bölgesindeki 2. Dünya Savaşı'na ait anıtların bir kısmını yok ettiğini tam bir doğrulukla biliyor. Bazı kısımlarda bazı değişiklikler yaparak Ermeni teröristlerin anıtına dönüştürdüler.
Öte yandan Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Galuzin, Karabağ Ermenilerinin bölgeyi gönüllü olarak terk ettiğini açıkça ifade etti. Azerbaycan Karabakh bölgesinden ayrılmak için Ermenilere şiddet veya baskı uygulanmadığını söyledi: "Ne yazık ki, Karabakh Ermenilerin çoğunluğu bölgeden ayrıldı. Zor ama gönüllü bir seçimdi."
Görüldüğü gibi Rusya, tüm dünyaya "soykırım" ve "etnik temizlik" hikayelerini anlatan Ermenilerin uydurma iddialarını net bir şekilde yalanlamaktadır. Dolayısıyla Azerbaycan'ın Karabağ ekonomik bölgesinde neler olup bittiğini tam olarak bilen tek ülke Rusya'dır. Rus barış güçleri bölgede olduğundan Ermenilerin gönüllü olarak bölgeden ayrılışına tanık oluyorlar. Kremlin'in "Ermenilerin bölgeyi gönüllü olarak terk ettiği" yönündeki açıklamasının ardından, Erivan yetkilisinin uydurma iddialarının uluslararası gündemde kalması mümkün değil.
Bütün bunlar Rusya'nın Ermenistan'ın gelecekteki "propaganda objelerini" birer birer ortadan kaldırdığı anlamına geliyor. Ancak Rusya'nın Ermenistan'a yönelik ezici darbeleri bunlarla sınırlı değil. Böylece Kremlin, Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya arasındaki ulaşım ve iletişim hatlarının açılması konusunda prensipte anlaşmaya varıldığını duyurdu.
Söz konusu açıklamada, esas anlaşmanın doğrudan Azerbaycan'ın anakara kısmını Nahçıvan'a bağlayacak olan Sünik güzergahı (Zengazur koridoru) ile ilgili olduğu açıkça belirtiliyor. Resmi Erivan'ın artık Rusya ve Azerbaycan'ın baskısına dayanamayacağı ortaya çıktı. Bu nedenle ABD ve Batı'nın hoşuna gitmeyecek koşullar altında olsa bile Zengezur Koridorunun açılmasının kaçınılmazlığıyla yüzleşmek zorunda kaldı. Kremlin bu anlaşmayı derhal kamuoyuna duyurarak Paşinyan hükümetinin daha sonra tutumunu değiştirme şansını engellemeye çalışıyor. Ve Erivan'ın resmi yetkilisinin varılan anlaşmaları tanımayıp çiğneme alışkanlığı Kremlin'i buna mecbur bırakıyor.
Elchin KHALIDBEYLI,
Siyaset uzmanı,
"Yeni Müsavat" Medya Grubu
FACEBOOK YORUMLAR