Kırım'ın kültür envanterini çıkaran bir büyük aydın Hüseyin Bodaninskiy

Hüseyin Bodaninskiy, Kırım’da 1877 yılında doğdu. Akmescit’in Badana köyünden olan Bodaninskiy, eğitimci bir aileye mensuptu. Kırım Tatarlarının tarihinde ünlü bir mimar öne çıkan Hüseyin Bodaninskiy, Sovyetler Birliğinin ortaya koyduğu aydın katliamının kurbanı oldu. Bir grup arkadaşıyla beraber, 17 Nisan 1938’de şehit edildi.

Kırım’ın kültür envanterini çıkararak Kırım Tatar kültürüne büyük hizmetler veren Hüseyin Bodaninskiy, 1 Aralık 1877 yılında Kırım’da doğdu. Bir öğretmenin oğlu olarak dünyaya gelen Hüseyin Bodaninskiy, çocukluğundan itibaren iyi bir eğitim aldı. 1905’te Moskova’daki Sanat ve Sanayi Üniversitesi’ni bitiren Bodaninskiy, Paris’te sanat alanında tecrübe kazandıktan sonra 1911’de St. Petersburg’a giderek iç mimar ve tasarımcı olarak çalışmaya başladı.

Beş yıl sonra Kırım’a dönen Hüseyin Bodaninskiy, Bahçesaray’da bir zamanlar Kırım hanları tarafından ikametgâh olarak kullanılan Hansaray Külliyesi Müdürü oldu. 1920’lerin başından itibaren Kırım’daki dinî ve millî kültür varlıklarının envanter çalışmalarına başlayan Bodaninskiy, bu dönemde kültür sahasında çok önemli atılımlar gerçekleştirdi.

Kırım Yarımadası’nın her bir köşesini kayıt altına alan Bodaninskiy, ciddi bir fotoğraf ve belge arşivi topladı. Fakat, Sovyetler Birliği içerisindeki Türk ve Müslüman halkların üzerine bir kara bulut gibi çöken Stalin rejiminin baskıcı politikaları nedeniyle 1934 yılında tutuklandı.

Sovyetlere muhalefet ettiği gerekçesiyle ağır ithamlara ve baskılara maruz kalan Hüseyin Bodaninskiy, Kırım Tatar kimliğinden hiçbir zaman taviz vermedi ve bu uğurda Hasan Sabri Ayvazov, Fevzi Musanif, Hasan Rafetov, Osman Akçokraklı, Bilal Çagar ve Cafer Gafarov gibi aydınlar ile beraber kurşuna dizilerek şehit edildi.
İlk yayın yeri: https://qha.com.tr/haberler/kultur-sanat/kirim-in-kultur-envanterini-cikaran-bir-buyuk-aydin-huseyin-bodaninskiy/462282/