Kırgızistan'da Çarlık Rusyası'nın işlediği 1916 Ürkün Katliamı anılıyor

Kırgızistan’da Türkistan’ın milli başkaldırı hareketi ve Rus Çarlığının kanlı mirası 1916 Ürkün Katliamı için yürüyüşü düzenleniyor. Yürüyüş kapsamında, Çarlık Rusya’nın 1916 yılında Türkistan’daki katliamı anılacak ve anıt mezarlar ziyaret edilecek.

Türkistan’da Rus Çarlığı’na karşı Temmuz 1916-Şubat 1917 tarihleri arasında çıkan milli başkaldırı hareketi, tarihe Ürkün İsyanı olarak geçti. Çarlık Rusyası’nın totaliter ve baskıcı uygulamalarına karşı başlatılan ayaklanma, kanlı bir şekilde bastırıldı. Osmanlı İmparatorluğu’na karşı savaşmak istemeyen yüz binlerce Türkistanlının katledildiği soykırım, Kırgızistan’da her yıl “Ataları Anma Günü” olarak hatırlanıyor.

Kırgızistan’da Ağustos ayının ilk Cuma günü, 1916 yılında Ürkün Katliamı kurbanlarının anıldığı tarih olarak biliniyor. Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te faaliyet gösteren Esimde (Aklımda) Araştırma Platformu, 5-14 Ağustos arasında Ürkün Katliamı yürüyüşü düzenliyor. Platformun başkanı olan Elmira Nogaybayeva, dün sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Ürkün yürüyüşü, Bişkek ve Çüy vadisinden başlıyor, Isık-Göl güney ve kuzey taraflarını kapsıyor ve Tanrı Dağlarının en yüksek Sırt geçitlerine kadar devam ediyor. Bu anma yürüyüşü mümkün olduğu mertebe 1916 Ürkün güzergâhını kapsayacak şekilde gerçekleştireceğiz.” dedi.

Yürüyüşün temel amacına değinen Elmira Nogoybayeva, “Çarlık Rusya tarafından katledilen atalarımızı anacağız, 1916 Ürkün hadisesin böylelikle halkımıza duyurmak ve hayata geçirmektir.” diye ilave etti. Ürkün katliamı yürüyüşüne, Üniversite öğrencileri, sivil aktivistler, akademisyenler, bilim adamları ve medya temsilcilerinin katılması bekleniyor. 

ÜRKÜN KATLİAMI NEDİR?

● Ürkün, 1916 yılında Türkistan halklarının Rus Çarlığı’na karşı gerçekleştirdiği milli başkaldırının adıdır.

● Rus emperyalizmine karşı başlayan milli ayaklanma hareketi, bağımsızlık meşalesine dönüştü.

● Çarlık ordusunun kanlı bir şekilde bastırdığı olay, tarihe Ürkün Katliamı olarak geçti. Yüz binlerce Türkistan Türkü, katledildi, sürüldü ve soykırıma uğradı. Kanlı soykırım, Kırgızistan’da her yıl “Ataları Anma Günü” adıyla hatırlanıyor.

ÜRKÜN İSYANI’NIN SEBEPLERİ

● Çok sayıda Rus çiftçisinin Kırgız topraklarına yerleştirilmesi, Yerli halkın dinî inanç haklarının sınırlanması

● 1916 yılının Haziran ayında, Rus Çarı’nın, Türkistan halklarından savaşa katılabilecek 19 ile 43 yaşları arasındaki erkeklerin askere alımı yasası (500.000 kişi silah altına çağrıldı)

● Ağır vergi, zulüm ve baskılar

ATA YURTTAN DOĞU TÜRKİSTAN’A ÖLÜM YOLCULUĞU

● Temmuz 1916-Şubat 1917 tarihleri arasında 150-300 bin arasında Türkistanlı katledildi.

● Ürkün Katliamı’nın ardından Doğu Türkistan’a Kırgızistan’dan 332 bin insan kaçmıştır. Kırgız halkından sadece 150 bin kişi ulaşabilmiştir.

● Üç Turfan, Aksu, Kaşgar ve Gulca bölgelerine yerleşmişlerdir. Kırgızistan’ın kuzeyindeki halkın sayısı yüzde 41,4 oranında azaldı.