Karabağ İçin Uluslararası Savaş

Karabağ İçin Uluslararası Savaş: Azerbaycan büyük güçler karşısında nasıl bir adım atmalı?
Sakhavat Mammad yazdı.

Karabağ, Azerbaycan ve Ermenistan'ın, Ermenilerin ve Azerilerin sorunu olmaktan çıkmıştır. Taraflar ne güçlerini ortaya koyabiliyorlar ne de istediklerini söyleyebiliyorlar.Öncelikle tarafların dengesine bakmak gerekiyor. Azerbaycan'ın stratejik ortakları Türkiye ve Pakistan daha fazla askeri güce sahip. Ermenistan'ın arkasındaki güç siyasi olarak daha aktif ve Avrupa'nın sesi. Yani askeri güç Azerbaycan'dan, siyasi güç Ermenistan'dan yanadır.
Ermenistan, savaştan önce Rusya'nın siyasi ve askeri gücüne güveniyorsa, bu durum savaştan sonra değişti. Ermenistan topraklarında bir Rus askeri üssü olmasına rağmen, Avrupa'dan bir ortağı kendi topraklarına getirme riskini göze aldı. Neden risk? Çünkü Rusya gibi ülkelerle bu tür oyunlar her zaman tehlikelidir. Ruslar da Ermenistan'ın devletinin tehlikede olduğunu açıkça ifade ettiler. Ruslar Ukrayna'dan istediklerini alırlarsa muhtemelen ilk dokunacakları bölgeler Güney Kafkasya ve Kazakistan olacak.
Savaştan sonra Ermenistan, beklenenin aksine hoşgörü çizgisini seçmiş, Azerbaycan'ın tüm yumuşak ve sert gücüne müsamaha göstermiş ve süreyi olabildiğince uzatmayı başarmıştır. Kabul edilmelidir ki her ülke böyle bir baskıya dayanamaz. Her oyunun, her planın bir başarısızlık anı vardır. Bizim bulunduğumuz yerden Eylül ayındaki sınır çatışması bir dönüm noktasıdır.
Bilinen bir sınır çatışmasının sonuçlarına bakalım. Azerbaycan'ın kârı, sınırlarını korumak için bir tampon bölge oluşturmaktı. Ermenistan'ın çıkarı Avrupa Birliği misyonunu ülkesine taşımaktır. Yukarıda da belirttiğim gibi Azerbaycan askeri güçle arzusuna ulaşabilirken, Ermenistan siyasi olarak bunu başarabilir. Ermenistan tarafı Avrupa Birliği misyonunu ülkeye davet ederek Rusya'ya gerekli mesajı vermiş ve uluslararası dünyadan Azerbaycan'a baskı uygulamıştır.
Ermenistan zaten bu politikanın işe yaradığını görüyor. Dolayısıyla gelinen aşamada aynısını Karabağ için de uygulamaya çalışıyor. Ama bir bahaneye ihtiyacı var. Azerbaycan'ın askeri müdahalesi ve sivillerin öldürülmesi de bu bahane için gereklidir.
Sahada bununla ilgili bir planlama var mı?
Evet! Son gözlemlerde ve askeri kaynaklardan edinilen bilgilere göre, Karabağ'daki bölücü rejim, halka askeri üniforma değil, sivil kıyafet giydiriyor. İş burada bitmiyor, mühendislik tahkimatı yapanlar ve hendek kazmaya katılanlar da sivil giyimli. Azerbaycan ordusu müdahale ederse Ermeni tarafı Azerbaycan'ın sivilleri yok ettiğini tüm dünyaya ilan edecek. Paşinyan'ın son konuşmasında soykırım ve etnik temizlikten bahsetmesi de bu planın bir parçasıdır. Rus barış gücü var diyenler olacaktır. Eylül ayındaki sınır çatışmasında Ruslar yok muydu? Yaralıların tahliye edilmesindeki en büyük engel neydi? Yani Rus barış güçleri her şeyi çözmüyor.
Bu, Azerbaycan tarafının teröre karşı operasyon yürütmesinin önündeki en büyük engellerden biridir. Bu nedenle, geniş çaplı, topyekun bir saldırı imkansız görünüyor. Azerbaycan tarafının hata yapma lüksünün olmadığını defalarca yazdım. Azerbaycan ancak özel harekât yapabilir. Bir gece aniden bir yöne sızdı ve bölücü rejimin militanları Ruslara ve sivillere dokunmadan ortadan kaldırıldı. Bu tür özel operasyonlar kelimenin tam anlamıyla HIT-RUN olmalıdır. Kayıp vermeden, iz bırakmadan, karşı tarafa mazeret göstermeden. Bazen karşı tarafla kendi dilinizde konuşmanız gerekir. Bu tür operasyonlarda komandoların değil özel kuvvetlerin kullanılması gerektiğine inanıyorum. Hatta Laçın koridorunda vakit kaybetmektense Ağdara-Kelbecer yolunu bir gecede şaşıralım derim.
Gelinen aşamada Rusya'nın kendisi de bölgede istenilen seviyede değil. Ermenistan bir yandan Avrupa Birliği'ni Karabağ'a getirmek istiyor. Rusya da bunun Ermenistan'ın arzusundan çok Avrupa Birliği'nin emri olduğunu biliyor. Bu nedenle oyununu Avrupa Birliği'ne karşı inşa etmek zorunda kalıyor. Öte yandan Azerbaycan'ın haklı taleplerini etkisiz hale getirmelidir. Rusya'nın bölgedeki varlığı bu savaşın sonucuna bağlı.
Azerbaycan için zaman daralıyor. Sürenin uzatılması Azerbaycan'ın aleyhine işliyor. Bu nedenle Azerbaycan baskısını artırmak zorunda kalıyor. Her şeyden önce, eko-aktivistlerin eylemine bir alternatif bulunmalıdır. Azerbaycan'da herkes daha çok 10 Kasım açıklamasının 4. ve 9. paragraflarına odaklanıyor. Ancak Azerbaycan'ın meşhur açıklamasında bir manivela daha var: 7. Madde! Söz konusu paragraf, "Ülke içinde yerinden edilmiş kişiler ve mülteciler, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin gözetimi altında Dağlık Karabağ topraklarına ve çevre bölgelere geri dönüyor." Çevre bölgeleri bir kenara bırakırsak aslında Dağlık Karabağ diye bir terim var ve Azerbaycan bunu BM'den talep edebilir. Bu bir hüküm değil, gündeme getirmek mümkün. Ayrıca tazminat konusu Azerbaycan'ın elindeki en güçlü araç olabilir ve onu harekete geçirmek önemlidir.
Karabağ siyasi bir oyun alanıdır. Kim beş alacak, kim sınıfta kalacak, yakında göreceğiz...
İlk yayın yeri:https://yenicag.az/qarabag-ugrunda-beynelxalq-savas-boyuk-gucler-qarsisinda-azerbaycan-hansi-addimi-atmalidir-sexavet-memmed-yazir/