Sokaklara dökülen Tahranlılar, korna ve tezahüratlar eşliğinde yaptırımların kalkmasını coşkuyla kutladı. Cumhurbaşkanı Ruhani, “Taslak çalışmaları en kısa zamanda başlayacak ve 30 Haziran’a kadar tamamlanacak” dedi.
İran’ın, nihai anlaşmayla birlikte nükleer uzlaşıyı sağlayarak ABD ve Batı’nın baskı ve yaptırımlardan kurtulmasıyla, Orta Doğu’da ipleri ele geçireceği ve etkinliği daha da artacağı yorumları yapılıyor. ABD’nin bölgedeki geleneksel müttefikleri İsrail ve Suudi Arabistan’ın korkuları olsa da Washington ile Tahran arasında olası bir uzlaşmanın bölgesel dengeleri de değiştireceği belirtiliyor. Bunun Orta Doğu’nun yeniden şekillendirilmesine yarayacağı, aynı zamanda Suriye, Irak, Yemen gibi patlamaya hazır ülkelerle İsrail-Filistin çatışmasını da bir şekilde etkileyeceği ifade ediliyor. Nükleer müzakerelerde İran ve Batı ülkeleri arasında siyasi çerçeve anlaşması sağlandı. Anlaşmanın taslağı yazılmaya başlanacak ve tüm şartlar yerine getirilirse 30 Haziran’da nihai anlaşma imzalanacak. ABD yönetiminin ayrıntılarını duyurduğu uzlaşıya göre, İran tarafının kabul ettiği şartlar şöyle: n Nükleer bomba için uranyum zenginleştirilmesinde kullanılabilen santrifüjler yaklaşık 3’te 2 oranında azaltılacak.
* Fordo’daki tesiste en az 15 yıl uranyum zenginleştirilmeyecek, bu amaçla yeni bir tesis de inşa edilmeyecek ve uranyum zenginleştirilmesi sadece Natanz tesislerinde eski teknolojiyle yapılacak. n Arak’taki reaktör, nükleer silah için plütonyum üretmeyecek şekilde yeniden dizayn edilecek, 15 yıl boyunca ek bir ağır su reaktörü de inşa edilmeyecek.
* UAEK’e geniş teftiş olanağı sağlanırken, İran’ın yükümlüklerini yerine getirmesi halinde yaptırımlar kaldırılacak.
Olumlu karşılandı
Uzlaşı, ABD medyasında genel olarak olumlu karşılandı. New York Times, “İran ile umut vadeden nükleer uzlaşma” başlıklı başyazısında, çerçeve anlaşmasını “önemli bir başarı” olarak niteleyerek, anlaşmanın büyük ihtimalle İran’ın nükleer bir tehlike olmasını engelleyeceğini belirtti. Washington Post ise her ne kadar zorlu müzakereler tamamlanmış gibi gözükse de Obama yönetiminin şimdi bu anlaşmayı Kongre’deki hasımlarına, İsrail ve Ortadoğu’daki diğer şüpheci müttefiklerine satması gerektiği yorumu yapıldı. Wall Street Journal gazetesinden Peggy Noonan ise çerçeve anlaşmasını “kötü bir anlaşma” diye tanımlayarak, bunun tehlikeli çaba olduğu yorumunu yaptı.
Netanyahu öfkeli
İsrail Başbakan’ı Binyamin Netanyahu, İran’la varılan nükleer anlaşamayı kınadı ve Başkan Barack Obama’ya bu anlaşmanın İsrail’in varlığını tehdit ettiğini söyledi. Anlaşmanın İran’ın nükleer programını meşrulaştırdığını savunan Netanyahu, dünyayı daha iyi bir anlaşma elde edilene kadar Tahran üzerindeki baskıyı devam ettirmeye çağırdı. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada Obama’nın Netanyahu’yu telefonla arayarak anlaşma konusunda bilgi verdiği bildirildi. Netanyahu, Obama’ya anlaşmanın İran’ın agresifliğini ve terörü artıracağını söyledi. İsrail İstihbarat Bakanı Yuval Steinitz “İran’ın nükleer silah edinmesi tehlikesine karşı askeri harekat da dahil tüm seçenekler masada” dedi. Steinitz, İran’ın 5 1 ülkeleriyle yürüttüğü nükleer müzakerelere ilişkin İsrail radyosuna yaptığı açıklamada, tüm tehlikelere diplomasi ve istihbarat yoluyla karşı koymaya çalışacaklarını belirterek, “Başka seçeneğimiz kalmaması durumunda ise askeri seçenek de masada” diye konuştu. ABD’nin, İran’a yönelik muhtemel bir harekata karşı çıktığı yönündeki soru üzerine, “Bazı operasyonlar ABD ile mutabakata varılarak yapılmamıştı” dedi.
FACEBOOK YORUMLAR