Gazi Karabağ Ezanı
Dini Örgütlerle Çalışma Devlet Komitesi Başkan Yardımcısı Gündüz Ismayilov yazı: "Karabağ ÇAĞRISI TARİHİ - İran değil, Türkiye ve Pakistan anlaştı…"
11 Mart 2022 - 09:40
Devlet Dini Örgütlerle Çalışma Komitesi'nde çalışmaya başladıktan sonra "525" ten tanıdığım Vahid Gazi ile "Akhundov Bahçesi"nde karşılaştım. Tam yılını hatırlamıyorum, 2007 veya 2008 olmalı. Vahid Gazi, işgalden önce Ağdam Camii'nde okunan ezan sesinin ellerinde ses kaydının bulunduğunu söyledi. Sağolsun o ses kaydını bana gönderdi. Ama o zaman, nedense ezanla ilgili bir şey yapmak mümkün değildi. Sonuç olarak, 2012 yılında Devlet Dini Örgütlerle Çalışma Komitesi'nin "Gazi Çöp Ezan" adlı bir proje başlatmasıyla böyle bir fırsat doğdu.
Ağdam Camii'nde verilen ezanın "Gazi Karabağ ezan" olarak adlandırılması tesadüf değildir. Bu ezan, Ağdam'ın işgalinden önce Cuma Camii'nden verilmiş ve birçok olaya tanık olmuştur. Binlerce askerimiz onun sesi altında şehit oldu, Hocalı soykırımı şehitlerinin ve kurbanlarının cesetleri yıkandı, kefenlendi ve Ağdam Camii'ne defnedildi.
Böylece "Gazi Karabağ ezan" projesi kapsamında yapılacak işler belirlenmiş, yönetime rapor edilmiş ve onay alınmıştır. Plana göre, 2013 yılındaki Hocalı soykırımının yıl dönümü arifesinde Cuma günü Müslüman ülkelerin camilerinde "Gazi Karabağ ezan" okunacak, hutbeler ve hutbeler Hocalı trajedisini anlatacak.
Mektuplar kısa süre sonra çoğu Müslüman ülkeye gönderildi. Ama her zamanki gibi kardeş Türkiye ve Pakistan dışında hiç kimse talebimize olumlu yanıt vermedi. Komşu İran'da özellikle Tebriz'de bu ezanı vermek için çok uğraştık ama İranlı meslektaşlarımızı bir türlü ikna edemedik, daha doğrusu ikna edemedik.
Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı Cuma günü ülke genelindeki tüm camilerde Hocalı soykırımıyla ilgili hutbe ve duaların okunmasına karar verdi. Aynı zamanda Ankara'nın tarihi camilerinden Hacı Bayram Veli Camii'nde Diyanet İşleri Başkan Yardımcısı Prof. Minberde Hocalı'dan bahsederken Kamil Hoca'nın titrediğini, müminlerin Hocalı ve Karabağ için etkinlik sonunda nasıl dua ettiklerini hatırlıyorum ve şimdi saçlarım diken diken oldu!
İtiraf etmeliyim ki, Türkiye'den farklı olarak "Gazi Karabağ ezanının" ülkemizde tanıtımı o kadar kolay olmadı. Önceleri birçok camide bu ezan okunurken şimdiki gibi kelepçe takanlar oldu. Bazıları, "Bu bir ezan değil, muğamdır. Müezzin doğru okumuyor ve kelimeleri yanlış telaffuz ediyor" dediler. Bazıları "akıllı" olduğunu iddia ederek, "Bunun Şii bir ezan olduğunu ve Sünni camilerinde verilirse memnuniyetsizlik olacağını" iddia etti. Bazıları kendilerini ilahiyatçı olarak tanıttılar, "Karabağ ezanı" ne anlama geliyor? Karabağ ezanının içinde "İstanbul ezan", "Tahran ezan", "Medine ezan" var mı? dedi.
Sabırlıydık, sabırlıydık, herkese açıklamaya çalıştık. “İstanbul ezanının”, “Tahran ezanının”, “Medine ezanının” olmadığının doğru olduğunu, ezan aynı ama “boğazların” farklı olduğunu yanıtladık. Bu açıdan Tahran, Medine, Karabağ ve İstanbul'da okunan ezan ayırt edilemez. "Gazi Karabağ ezanı"nın okuma ve telaffuz hataları olduğu da doğrudur. Ayrıca "Zemin-Khara" mugamında da okunmuştur. Ama her halükarda bu sadece bir ezana değil, bize Karabağ'a, savaşa bir çağrıdır! ”
Açıklama bizi tatmin etmedi. Ezan okuyan Hafız Sadrzade'yi aradık. Bu ezanın işgalden önce Ağdam Camii ile birlikte Şuşa Camii'nde de okunduğu ortaya çıktı. Hafız Sadrzadeh'in babası uzun yıllar Ağdam camisinde akhund olarak çalışmış, Nuru Paşa ile görüşmüş ve vatansever bir din adamı olarak tanınmıştır. Bir zamanlar Şuşa Müzik Koleji'nde öğretmenlik yapan Hafız Sadrzade, Pirşagi'deki Kızılgum sanatoryumuna ÜİYOK olarak yerleşti.
Ezan'ın yanlış okunduğu yerleri tekrar okuyup kaydetmesini istedik. Neyse ki, saygın din adamı Faiz Nagizadeh, odamda amcam Hafız ile çok fazla "eğitim aldı" ve hatta onunla kayıt stüdyosuna gitti. Ayrıca ezanların mazeretlerden kaçınmak için "Sünni" ve "Şii" versiyonlarını hazırladık. Kısacası tüm bahaneleri "çözmeye" çalıştık. Ancak yine de protestocular vardı. İsimlerini hala hatırlıyorum. Hatta iş arkadaşlarıma "Bu kişilerin adlarını hatırlayın, bir gün onlarla hesaplaşacağız" dediğimi bile hatırlıyorum.
Ağdam'ın Çamenli köyünde "Gazi Karabağ Ezan"ın tanıtımı yapıldı. Konum rastgele seçilmedi. Çamenli köyünde Seyid Lazim ağa'nın türbesinin yanındaki Murşud camii, o dönemde cepheye en yakın camiydi. Oradan Ermeni siperine olan mesafe 2 kilometreden fazla değildi. Ermeniler duysun diye ezanın o camiden verilmesine karar verdik. Tabii işin manevi yönü bizim için çok önemliydi.
Etkinliğe, işgal altındaki bölgeler de dahil olmak üzere çevre bölgelerin yönetici başkanları, tanınmış kişiler ve aydınlar katıldı. Minsk Grubu eşbaşkanlarının Bakü büyükelçileri başta olmak üzere Azerbaycan'daki yabancı büyükelçilikleri davet ettik. Ancak gelen sadece Türk ve Pakistan büyükelçiliklerinin danışmanlarının yanı sıra İran Kültür Merkezi başkanı. Hava soğuk ve buz gibi olmasına rağmen sunum üst düzeyde gerçekleşti.
... Şuşa'nın işgalden kurtarılmasından sonra yeniden akla "Gazi Karabağ Ezanı" geldi. Geçen yıl Şuşa'daki Yukarı Govhar Ağa Camii'nde hangi ezanın okunması gerektiği sorulduğunda, bu ezanın çalınmasını şiddetle tavsiye etmiştik. Geçenlerde Hocalı Soykırımı'nın yıldönümünde, Savunma Bakanlığı Sarı hoparlörlü Şuşa'dan Hankendi'ye ve Ağdam'dan Hocalı'ya "Gazi Karabağ Ezan"ı yayınladı. Neyse ki, Savunma Bakanlığı bunu yapmaya devam ediyor.
30 yıl sonra tekrar "Karabağ ezanı"nı duyan Ermenilerin neler hissettiklerini tahmin etmek zor değil. Ancak yine de bu ezanı protesto edenler oldu. Sosyal ağlarda, “Ermenilere ezan etmenin anlamı nedir? Onları İslam'a davet ediyor muyuz? İran'ın ezanı budur." Bazı "teologların" böyle söylemesi garip. Anlamıyorum, bunun sonucu nedir: cehalet mi yoksa milliyetçilik karşıtlığı mı?!
... Bana göre "Gazi Karabağ ezanı", kahraman askerimizin Şuşa'da işgalden kurtulurken okuduğu ezan kadar kutsaldır. Ve bu kutsal sesin yakında Hocalı'nın üzerine çıkacağına eminim!
Dini Örgütlerle Çalışma Devlet Komitesi Başkan Yardımcısı Gündüz Ismayilov
İlk yayın yeri: https://modern.az/medeniyyet/336896/qaraba-azaninin-tarixesi-turkiye-ve-pakistan-razilasdi-iran-yox/
Ağdam Camii'nde verilen ezanın "Gazi Karabağ ezan" olarak adlandırılması tesadüf değildir. Bu ezan, Ağdam'ın işgalinden önce Cuma Camii'nden verilmiş ve birçok olaya tanık olmuştur. Binlerce askerimiz onun sesi altında şehit oldu, Hocalı soykırımı şehitlerinin ve kurbanlarının cesetleri yıkandı, kefenlendi ve Ağdam Camii'ne defnedildi.
Böylece "Gazi Karabağ ezan" projesi kapsamında yapılacak işler belirlenmiş, yönetime rapor edilmiş ve onay alınmıştır. Plana göre, 2013 yılındaki Hocalı soykırımının yıl dönümü arifesinde Cuma günü Müslüman ülkelerin camilerinde "Gazi Karabağ ezan" okunacak, hutbeler ve hutbeler Hocalı trajedisini anlatacak.
Mektuplar kısa süre sonra çoğu Müslüman ülkeye gönderildi. Ama her zamanki gibi kardeş Türkiye ve Pakistan dışında hiç kimse talebimize olumlu yanıt vermedi. Komşu İran'da özellikle Tebriz'de bu ezanı vermek için çok uğraştık ama İranlı meslektaşlarımızı bir türlü ikna edemedik, daha doğrusu ikna edemedik.
Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı Cuma günü ülke genelindeki tüm camilerde Hocalı soykırımıyla ilgili hutbe ve duaların okunmasına karar verdi. Aynı zamanda Ankara'nın tarihi camilerinden Hacı Bayram Veli Camii'nde Diyanet İşleri Başkan Yardımcısı Prof. Minberde Hocalı'dan bahsederken Kamil Hoca'nın titrediğini, müminlerin Hocalı ve Karabağ için etkinlik sonunda nasıl dua ettiklerini hatırlıyorum ve şimdi saçlarım diken diken oldu!
İtiraf etmeliyim ki, Türkiye'den farklı olarak "Gazi Karabağ ezanının" ülkemizde tanıtımı o kadar kolay olmadı. Önceleri birçok camide bu ezan okunurken şimdiki gibi kelepçe takanlar oldu. Bazıları, "Bu bir ezan değil, muğamdır. Müezzin doğru okumuyor ve kelimeleri yanlış telaffuz ediyor" dediler. Bazıları "akıllı" olduğunu iddia ederek, "Bunun Şii bir ezan olduğunu ve Sünni camilerinde verilirse memnuniyetsizlik olacağını" iddia etti. Bazıları kendilerini ilahiyatçı olarak tanıttılar, "Karabağ ezanı" ne anlama geliyor? Karabağ ezanının içinde "İstanbul ezan", "Tahran ezan", "Medine ezan" var mı? dedi.
Sabırlıydık, sabırlıydık, herkese açıklamaya çalıştık. “İstanbul ezanının”, “Tahran ezanının”, “Medine ezanının” olmadığının doğru olduğunu, ezan aynı ama “boğazların” farklı olduğunu yanıtladık. Bu açıdan Tahran, Medine, Karabağ ve İstanbul'da okunan ezan ayırt edilemez. "Gazi Karabağ ezanı"nın okuma ve telaffuz hataları olduğu da doğrudur. Ayrıca "Zemin-Khara" mugamında da okunmuştur. Ama her halükarda bu sadece bir ezana değil, bize Karabağ'a, savaşa bir çağrıdır! ”
Açıklama bizi tatmin etmedi. Ezan okuyan Hafız Sadrzade'yi aradık. Bu ezanın işgalden önce Ağdam Camii ile birlikte Şuşa Camii'nde de okunduğu ortaya çıktı. Hafız Sadrzadeh'in babası uzun yıllar Ağdam camisinde akhund olarak çalışmış, Nuru Paşa ile görüşmüş ve vatansever bir din adamı olarak tanınmıştır. Bir zamanlar Şuşa Müzik Koleji'nde öğretmenlik yapan Hafız Sadrzade, Pirşagi'deki Kızılgum sanatoryumuna ÜİYOK olarak yerleşti.
Ezan'ın yanlış okunduğu yerleri tekrar okuyup kaydetmesini istedik. Neyse ki, saygın din adamı Faiz Nagizadeh, odamda amcam Hafız ile çok fazla "eğitim aldı" ve hatta onunla kayıt stüdyosuna gitti. Ayrıca ezanların mazeretlerden kaçınmak için "Sünni" ve "Şii" versiyonlarını hazırladık. Kısacası tüm bahaneleri "çözmeye" çalıştık. Ancak yine de protestocular vardı. İsimlerini hala hatırlıyorum. Hatta iş arkadaşlarıma "Bu kişilerin adlarını hatırlayın, bir gün onlarla hesaplaşacağız" dediğimi bile hatırlıyorum.
Ağdam'ın Çamenli köyünde "Gazi Karabağ Ezan"ın tanıtımı yapıldı. Konum rastgele seçilmedi. Çamenli köyünde Seyid Lazim ağa'nın türbesinin yanındaki Murşud camii, o dönemde cepheye en yakın camiydi. Oradan Ermeni siperine olan mesafe 2 kilometreden fazla değildi. Ermeniler duysun diye ezanın o camiden verilmesine karar verdik. Tabii işin manevi yönü bizim için çok önemliydi.
Etkinliğe, işgal altındaki bölgeler de dahil olmak üzere çevre bölgelerin yönetici başkanları, tanınmış kişiler ve aydınlar katıldı. Minsk Grubu eşbaşkanlarının Bakü büyükelçileri başta olmak üzere Azerbaycan'daki yabancı büyükelçilikleri davet ettik. Ancak gelen sadece Türk ve Pakistan büyükelçiliklerinin danışmanlarının yanı sıra İran Kültür Merkezi başkanı. Hava soğuk ve buz gibi olmasına rağmen sunum üst düzeyde gerçekleşti.
... Şuşa'nın işgalden kurtarılmasından sonra yeniden akla "Gazi Karabağ Ezanı" geldi. Geçen yıl Şuşa'daki Yukarı Govhar Ağa Camii'nde hangi ezanın okunması gerektiği sorulduğunda, bu ezanın çalınmasını şiddetle tavsiye etmiştik. Geçenlerde Hocalı Soykırımı'nın yıldönümünde, Savunma Bakanlığı Sarı hoparlörlü Şuşa'dan Hankendi'ye ve Ağdam'dan Hocalı'ya "Gazi Karabağ Ezan"ı yayınladı. Neyse ki, Savunma Bakanlığı bunu yapmaya devam ediyor.
30 yıl sonra tekrar "Karabağ ezanı"nı duyan Ermenilerin neler hissettiklerini tahmin etmek zor değil. Ancak yine de bu ezanı protesto edenler oldu. Sosyal ağlarda, “Ermenilere ezan etmenin anlamı nedir? Onları İslam'a davet ediyor muyuz? İran'ın ezanı budur." Bazı "teologların" böyle söylemesi garip. Anlamıyorum, bunun sonucu nedir: cehalet mi yoksa milliyetçilik karşıtlığı mı?!
... Bana göre "Gazi Karabağ ezanı", kahraman askerimizin Şuşa'da işgalden kurtulurken okuduğu ezan kadar kutsaldır. Ve bu kutsal sesin yakında Hocalı'nın üzerine çıkacağına eminim!
Dini Örgütlerle Çalışma Devlet Komitesi Başkan Yardımcısı Gündüz Ismayilov
İlk yayın yeri: https://modern.az/medeniyyet/336896/qaraba-azaninin-tarixesi-turkiye-ve-pakistan-razilasdi-iran-yox/
FACEBOOK YORUMLAR