Diyabette hastalığa uyum - Alanur ÖZALP

Diyabette hastalığa uyum

Diyabetli hastalarda uyum güçlüğü ve duygusal tepkiler en sık karşılaşılan sorunlardır. Hastalık belirtilerinin, komplikasyonlarının ve uygulanan tedavinin yarattığı doğal sıkıntı dışında kayıp tepkisi ya da narsistik bütünlüğünün tehdit altında hissedilmesi gibi farklı tepkiler uyanabilir. Geleceğe yönelik endişe, yeterliliğini kaybedebileceği ve başkalarına bağımlı hale gelebileceği korkuları, beden görünümün bozulacağına dair endişeler, hastanın fiziksel, bilişsel ve duyusal işlevlerini ve sosyal yaşamını etkiler. Bu etkilenme eski çatışmalar ve çözümlenmemiş ruhsal sorunların açığa çıkmasına neden olabilir. Geleceğe ilişkin umut, beklentiler, yaşam amaçları zorlanır ve temel güven duygusu zedelenebilir. Hastalık sonrası ortaya çıkan bu tepkiler hastalığın şiddetine, hastanın kişilik yapısına, çevresel faktörlere göre değişmekle birlikte bazı ortak kaygı alanları vardır. Bu kaygı alanlarının en yaygın olanları şunlardır:

* Kendi kendine yeterliliği ve bağımsızlığını kaybedeceği korkusu,

* Bedeni üzerinde denetimi kaybedeceği korkusu,

* Vücut, organ ve bölümlerinin zedeleneceği korkusu,

* Çevrenin ilgi ve desteğini kaybedeceği korkusu,

* Cinsel yeterliliğin kaybedileceği endişesi,

* Geçmişte yaptıkları ve yapamadıklarına ilişkin cezalandırılma korkuları.

Kronik bir hastalıkla karşı karşıya kalan hastaların özgüven duygusu zedelenebilir. Hastalığa karşı yaş reaksiyonu, isyan duygusu, inkâr, kaygı, depresyon, kızgınlık, çevrenin ilgi ve desteğini kaybedeceği korkusuyla hastanın içsel ve dış ortamla uyumunu bozabilecek tepkiler gelişebilir. Tanık olması sonrası uyum sürecinde hastalığı algılama ve tepki biçimi hastanın kişilik yapısıyla da yakından ilgilidir.

Yetişkin yaştaki diyabetli hastalarda tedavi gerektirecek şiddette psikiyatrik bozuklukların %20 oranında geliştiği bildirilmiştir. Ancak bu durumların yarısının tanınamadığı bilinmektedir. O nedenle hastanın muayenesinde bedensel yakınmaların yanı sıra ruhsal, duygusal ve davranışsal durumun da dikkate alınması önemlidir.

Diyabetse mellitusla en sıklıkla ilişkili psikiyatrik durumunlar, anksiyete ve depresyondur.

Diyabet ve bipolar bozukluk arasında bir ilişki gösterilmemiştir.

Hiperglisemi ve hipoglisemi durumlarında nadiren psikoz benzeri belirtiler görüldüğü belirtilmiştir.

Hipergliseminin kronikleşmesi durumunda nöropati, nefropati, retinopati, serebrovasküler hastalıklar gelişebilir ve bu süreçler sürecinde bilişsel işlevler bozulabilir.

Kaynak: Diyabette hastalığa uyum - Alanur ÖZALP