Birinci Karabağ Savaşı'nda Türkiye'nin rolü?
Karabağ Savaşında Türkiye'nin rolü ile ilgili Azerbaycan'da yayın yapan Türkistan gazetesinde yer alan haber analiz
25 Ocak 2024 - 11:15
Elbeyi Hasanlı
Azerbaycan, İkinci Karabağ Savaşı'nda büyük bir zafer kazandı. Bu gerçek Azerbaycan'ın düşmanları tarafından bile kabul edilmektedir. Bu zaferin kazanılmasında Türkiye, İsrail, Pakistan ve özellikle İngiltere'nin özel rol oynadığı da vurgulanıyor. Şu da açık ki, Türkiye'nin açık desteği olmasaydı Azerbaycan'ın Ermenileri bu ölçekte cezalandırmasına izin verilemezdi...
Birinci Karabağ Savaşı'nda Azerbaycan utanç verici bir yenilgiyle karşı karşıya kaldı. O dönemde Türkiye neredeydi? Bu soruyu cevaplamaya çalışacağız. Bu konuda hala konuşulan şöyle bir olay var: Abulfaz Bey'in Kelbecer'in işgaliyle ilgili olarak Türkiye Başbakanı Süleyman Demirel'e başvurduğu söyleniyor. Kadın ve çocukları katliamdan kurtarmak için 4 helikopter istiyor. Türkiye, Abulfaz Bey'in bu talebini reddediyor. Hatta Abulfaz Bey bir konuşmasında bu konuyla ilgili Rusya'ya, İran'a ve Türkiye'ye çağrıda bulunduğumu söylüyor. Bu devletlerin hiçbiri Azerbaycan'a 3-4 helikopter vermedi (kendisi geçici, yani helikopterler tehlikeli bölgeden insanlar çıkarıldıktan sonra iade edilecekti). Elbette Rusya ve İran'ın Azerbaycan'a "hayır" demesi mantıklıdır. Ama Türkiye'nin...
Türkiye, Ermenistan'ın Azerbaycan topraklarını işgalini genel olarak nasıl karşıladı? Tekrar odaklanalım:
1990'lı yıllardan bahsediyoruz. Hiç şüphe yok ki o zamanın Türkiye'si ile günümüzün Türkiye'si arasında ciddi bir fark var. En azından o dönemde ABD Türkiye'yi istediği gibi "döndürdüğü" için. Amerika Türkiye'de defalarca askeri darbeler gerçekleştirdi. Ve Türkiye Amerika'nın izni olmadan adım atamazdı. Evet, Türkiye 1974 yılında Kuzey Kıbrıs'taki Türkleri korumak için adaya asker göndermişti. Ancak bu olağanüstü bir adımdı. Bu adım aynı zamanda Türkiye'nin Azerbaycan sayesinde harekete geçebileceğinin de göstergesi oldu. Yani bu ihtimal vardı. Peki bu ne kadar muhtemeldi? Ermenistan'ın beyin merkezlerinden biri olan "aniarc.am", 2020 yılında "Türkiye Ermenistan'ı İşgale Hazırlanıyor - 1993" başlıklı kapsamlı bir araştırma makalesini sundu. Ne yazık ki Azerbaycan'da bu tür çalışmalar nadiren yapılıyor. Ancak böyle araştırmalara ciddi ihtiyaç var...
Söz konusu makalede, Turgut Özal'ın 16 Mayıs 1993'teki vefatının ardından, 16 Mayıs 1993'teki üçüncü tur milletvekili seçimlerinde Türkiye'nin en uzun süre görevde kalan siyasi figürü Süleyman Demirel'in, Türkiye'nin 9'uncu cumhurbaşkanı seçildiği belirtiliyor. Haziran ortasında Doğru Yol Partisi Genel Başkanı Tansu Childar'dan yeni hükümeti kurmasını istedi. Türkiye'de ilk kez bir kadın başbakan oldu...
Turgut Özal'ın Ermenistan-Azerbaycan savaşına yönelik tutumuyla ilgili önemli bir noktaya değinmek gerekiyor. Hayatının son günlerinde Amerika gezisinde bulunan Sayın Özal, Amerikan medyasına, Türk Ordusu'nun askeri eğitim yaptığı sırada Ermenistan'a 1-2 bomba düşebileceğini söylemişti. Kuşkusuz bu, Ermenistan'a yönelik açık bir tehditti. Bu tehdit doğrudan Amerika'da dile getirildi...
İlginçtir ki Azerbaycan toprakları işgal edilmesine rağmen uluslararası konferanslar çerçevesinde Ermeni-Türk temasları devam ediyordu. Dağlık Karabağ'daki savaşın ölçeği daha da genişledi. Böyle bir ortamda Azerbaycan Cumhurbaşkanı Ebülfez Elçibey haziran ortasında iktidardan uzaklaştırıldı. Haydar Aliyev hızla yükselmeye başladı...
1993 yazında Ermeni kuvvetleri Ağdam'a girince Cumhurbaşkanı Demirel'in katılımıyla Milli Güvenlik Kurulu toplantısı yapıldı. Toplantının ardından gazetecilere röportaj veren Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin, Ermenilerin Azerbaycan'daki mevcut istikrarsızlıktan yararlanarak yeni topraklar ele geçirdiğini söyledi. Ermenilerin bu toprakları elinde tutamayacağını, bu işgalin Ermenistan'a çok pahalıya mal olacağını açıkladı.
20 Temmuz 1993'te büyük bir Türk gönüllü grubu Bakü'ye geldi, bir kısmı hemen Ağdam cephesine gönderildi. Gönüllü grubun liderlerinden Milliyetçi Hareket Partisi üyesi Kamal Çakır, Hürriyet'e şunları söyledi: "Ermenilerin ata topraklarımızı ele geçirmesini kabul edemezdik. "Azerbaycanlı kardeşlerimiz savaşta ölürken biz evde oturamayız" dedi.
Türkiye'nin eski Başbakanı Bülent Ecevit (1925-2006), Türk Ordusunun Azerbaycan ile Nahçıvan arasında bir koridor açmak için hava operasyonlarına başlamasını talep etti. Sayın Ecevit, Türkiye'nin hava operasyonlarıyla böyle bir koridor açabileceğini, bunun da Ermenistan'ın Azerbaycan'la adil bir anlaşmaya varmasını sağlayabileceğini söyledi.
Küçük bir kenar bırakarak, şu anda Zengezur Koridoru dediğimiz düşüncenin o dönemde Türkiye'de ve Azerbaycan'da da varlığını sürdürdüğünü vurgulayayım. Çünkü bu düşünce büyük bir ihtiyaçtan kaynaklanmaktadır...
Daha sonra Türkiye Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Türkiye'nin Azerbaycan'ı kurtarmak için savaş başlatamayacağını söyledi. Azerbaycan halkının bizzat Ermenistan'a karşı saldırı yapması gerekmektedir. Türkiye bu adımı atarsa Rusya Ermenistan'ı destekleyecek ve bu da Türkiye ile Rusya'nın karşı karşıya gelmesine neden olacaktır. Bu Türkiye'nin çıkarlarına aykırıdır.
Ağustos 1993'te Anavatan Partisi milletvekilleri hükümetten Ermenistan'a askeri müdahale talebinde bulundu. O dönemde Hürriyet, 50.000 Türk savaşçının Ermenistan sınırına yakın yerlerde konuşlandığını yazıyordu. İngiltere'nin "Reuters" ve Çin'in "Xinhua" ajansları, Türk Silahlı Kuvvetlerinin savaşa hazır olduğunu ve Türk askeri uçaklarının Ermenistan sınırları yakınında gözetleme uçuşları yaptığını bildirdi...
Not: Yazı ilk olarak 24 Ocak 2024 tarihinde https://www.turkustan.az/news/media-project/71957 sitesinde yayınlanmıştır.
Azerbaycan, İkinci Karabağ Savaşı'nda büyük bir zafer kazandı. Bu gerçek Azerbaycan'ın düşmanları tarafından bile kabul edilmektedir. Bu zaferin kazanılmasında Türkiye, İsrail, Pakistan ve özellikle İngiltere'nin özel rol oynadığı da vurgulanıyor. Şu da açık ki, Türkiye'nin açık desteği olmasaydı Azerbaycan'ın Ermenileri bu ölçekte cezalandırmasına izin verilemezdi...
Birinci Karabağ Savaşı'nda Azerbaycan utanç verici bir yenilgiyle karşı karşıya kaldı. O dönemde Türkiye neredeydi? Bu soruyu cevaplamaya çalışacağız. Bu konuda hala konuşulan şöyle bir olay var: Abulfaz Bey'in Kelbecer'in işgaliyle ilgili olarak Türkiye Başbakanı Süleyman Demirel'e başvurduğu söyleniyor. Kadın ve çocukları katliamdan kurtarmak için 4 helikopter istiyor. Türkiye, Abulfaz Bey'in bu talebini reddediyor. Hatta Abulfaz Bey bir konuşmasında bu konuyla ilgili Rusya'ya, İran'a ve Türkiye'ye çağrıda bulunduğumu söylüyor. Bu devletlerin hiçbiri Azerbaycan'a 3-4 helikopter vermedi (kendisi geçici, yani helikopterler tehlikeli bölgeden insanlar çıkarıldıktan sonra iade edilecekti). Elbette Rusya ve İran'ın Azerbaycan'a "hayır" demesi mantıklıdır. Ama Türkiye'nin...
Türkiye, Ermenistan'ın Azerbaycan topraklarını işgalini genel olarak nasıl karşıladı? Tekrar odaklanalım:
1990'lı yıllardan bahsediyoruz. Hiç şüphe yok ki o zamanın Türkiye'si ile günümüzün Türkiye'si arasında ciddi bir fark var. En azından o dönemde ABD Türkiye'yi istediği gibi "döndürdüğü" için. Amerika Türkiye'de defalarca askeri darbeler gerçekleştirdi. Ve Türkiye Amerika'nın izni olmadan adım atamazdı. Evet, Türkiye 1974 yılında Kuzey Kıbrıs'taki Türkleri korumak için adaya asker göndermişti. Ancak bu olağanüstü bir adımdı. Bu adım aynı zamanda Türkiye'nin Azerbaycan sayesinde harekete geçebileceğinin de göstergesi oldu. Yani bu ihtimal vardı. Peki bu ne kadar muhtemeldi? Ermenistan'ın beyin merkezlerinden biri olan "aniarc.am", 2020 yılında "Türkiye Ermenistan'ı İşgale Hazırlanıyor - 1993" başlıklı kapsamlı bir araştırma makalesini sundu. Ne yazık ki Azerbaycan'da bu tür çalışmalar nadiren yapılıyor. Ancak böyle araştırmalara ciddi ihtiyaç var...
Söz konusu makalede, Turgut Özal'ın 16 Mayıs 1993'teki vefatının ardından, 16 Mayıs 1993'teki üçüncü tur milletvekili seçimlerinde Türkiye'nin en uzun süre görevde kalan siyasi figürü Süleyman Demirel'in, Türkiye'nin 9'uncu cumhurbaşkanı seçildiği belirtiliyor. Haziran ortasında Doğru Yol Partisi Genel Başkanı Tansu Childar'dan yeni hükümeti kurmasını istedi. Türkiye'de ilk kez bir kadın başbakan oldu...
Turgut Özal'ın Ermenistan-Azerbaycan savaşına yönelik tutumuyla ilgili önemli bir noktaya değinmek gerekiyor. Hayatının son günlerinde Amerika gezisinde bulunan Sayın Özal, Amerikan medyasına, Türk Ordusu'nun askeri eğitim yaptığı sırada Ermenistan'a 1-2 bomba düşebileceğini söylemişti. Kuşkusuz bu, Ermenistan'a yönelik açık bir tehditti. Bu tehdit doğrudan Amerika'da dile getirildi...
İlginçtir ki Azerbaycan toprakları işgal edilmesine rağmen uluslararası konferanslar çerçevesinde Ermeni-Türk temasları devam ediyordu. Dağlık Karabağ'daki savaşın ölçeği daha da genişledi. Böyle bir ortamda Azerbaycan Cumhurbaşkanı Ebülfez Elçibey haziran ortasında iktidardan uzaklaştırıldı. Haydar Aliyev hızla yükselmeye başladı...
1993 yazında Ermeni kuvvetleri Ağdam'a girince Cumhurbaşkanı Demirel'in katılımıyla Milli Güvenlik Kurulu toplantısı yapıldı. Toplantının ardından gazetecilere röportaj veren Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin, Ermenilerin Azerbaycan'daki mevcut istikrarsızlıktan yararlanarak yeni topraklar ele geçirdiğini söyledi. Ermenilerin bu toprakları elinde tutamayacağını, bu işgalin Ermenistan'a çok pahalıya mal olacağını açıkladı.
20 Temmuz 1993'te büyük bir Türk gönüllü grubu Bakü'ye geldi, bir kısmı hemen Ağdam cephesine gönderildi. Gönüllü grubun liderlerinden Milliyetçi Hareket Partisi üyesi Kamal Çakır, Hürriyet'e şunları söyledi: "Ermenilerin ata topraklarımızı ele geçirmesini kabul edemezdik. "Azerbaycanlı kardeşlerimiz savaşta ölürken biz evde oturamayız" dedi.
Türkiye'nin eski Başbakanı Bülent Ecevit (1925-2006), Türk Ordusunun Azerbaycan ile Nahçıvan arasında bir koridor açmak için hava operasyonlarına başlamasını talep etti. Sayın Ecevit, Türkiye'nin hava operasyonlarıyla böyle bir koridor açabileceğini, bunun da Ermenistan'ın Azerbaycan'la adil bir anlaşmaya varmasını sağlayabileceğini söyledi.
Küçük bir kenar bırakarak, şu anda Zengezur Koridoru dediğimiz düşüncenin o dönemde Türkiye'de ve Azerbaycan'da da varlığını sürdürdüğünü vurgulayayım. Çünkü bu düşünce büyük bir ihtiyaçtan kaynaklanmaktadır...
Daha sonra Türkiye Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Türkiye'nin Azerbaycan'ı kurtarmak için savaş başlatamayacağını söyledi. Azerbaycan halkının bizzat Ermenistan'a karşı saldırı yapması gerekmektedir. Türkiye bu adımı atarsa Rusya Ermenistan'ı destekleyecek ve bu da Türkiye ile Rusya'nın karşı karşıya gelmesine neden olacaktır. Bu Türkiye'nin çıkarlarına aykırıdır.
Ağustos 1993'te Anavatan Partisi milletvekilleri hükümetten Ermenistan'a askeri müdahale talebinde bulundu. O dönemde Hürriyet, 50.000 Türk savaşçının Ermenistan sınırına yakın yerlerde konuşlandığını yazıyordu. İngiltere'nin "Reuters" ve Çin'in "Xinhua" ajansları, Türk Silahlı Kuvvetlerinin savaşa hazır olduğunu ve Türk askeri uçaklarının Ermenistan sınırları yakınında gözetleme uçuşları yaptığını bildirdi...
Not: Yazı ilk olarak 24 Ocak 2024 tarihinde https://www.turkustan.az/news/media-project/71957 sitesinde yayınlanmıştır.
FACEBOOK YORUMLAR