Akhisar'daki Musevi Ziraat Okulu

 

 

 

 

 

 

 

 

Yukarıda sözü edilen  kolonilerden Or Yehuda kolonisinin okul ve lojman binaları günümüze ulaşabilmiştir. Bunun dışında Eskişehir'in Mihalıccık kırsalında bölgenin geleneksel mimarisinden farklı özelliklere sahip bir iki katlı kagir bir yapı tespit edilmiştir. Bu yapının Eskişehir'de kurulmuş olan kolonilere ait olabileceği düşünülmektedir. 
 

 

Anadolu ve Trakya topraklarında kurulan kolonilerden en başarılısı Manisa Akhisar’da kurulmuş olan Or Yehuda Çiftliği olmuştur. 1899 yılında koloninin arazisi satın alınarak çiftlik faaliyete başlamıştır. 1905 yılında ziraat okulu tamamlanarak hizmete açılmıştır. Kolonide okul binasının dışında bir tren istasyonu, sinagog, idare ve lojman binalarının,  havuz, yel değirmeni, şarap mazheni ve ağıl gibi yapılarının bulunduğu bilinmektedir. I. Dünya savaşı yıllarında ülke ekonomisinin gittikçe kötüleşmesiyle koloni kurulduğu yıllardaki başarısnı sürdürememiştir. Ülkenin zirai ürüne olan ihtiyacı artmasıyla Çiftlik devlet tarafından el konularak Seydiköy’de kurulmuş olan devlet tarım okulu Or Yehuda çiftliğine taşınmıştır.  1918 yılında Or Yehuda Çiftliği tekrar açılmıştır. Fakat savaştan doğan zararın büyük olması ve bölgede başlayan Rum –Türk çatışması koloninin yaşamını 1924 yılına kadar sürdürebilmiştir. 1925 yılında çiftlik Ahmet Kayalı adlı çiftçi tarafından satın alınmıştır. 1945 yılında çiftliğin okul binası Türk hükumetine bağışlanarak 1994 yılına kadar ilkokul olarak hizmet vermiştir. Günümüzde ilkokulun eski okulun yanına yapılan yeni okul binasına taşınmasından dolayı kullanılmamakta ve metruk durumdadır. 

 

 

Or Yehuda Tarım Okulu iki normal kattan ve bir bodrum kattan oluşan üç katlı bir kagir yapıdır. Dikdörtgen planlı yapı simetrik bir plan şemasına sahiptir. Plan şeması zaman içinde değişime uğramıştır. Plandaki simetrik düzen yapının cephelerinde de kendini göstermektedir. Yapım sistemi olarak kagir olan yapının duvarları sıvalıdır. Duvarlar ahşap destekli kagir olarak inşa edilmiştir. Yapının döşemeleri volta döşeme şeklindedir. Fakat yapının merdiven kovası ve son kat tavan döşemesi betonarme olarak yeniden inşa edilmiştir. Yapının dışa açılan pencere ve kapılarında kemerli geçişler gözlenmektedir. Okul ve lojman binaları cephe karakteri olarak birbirine oldukça benzemektedir. Eski okul binası bulunduğu mahalle olan Kayalıoğlu Mahallesinin en yüksek binasıdır. Dolayısı ile gerek mimari karakteri ile gerekse de mahalleye hakim yüksekliği ile anıtsal bir nitelik kazanmıştır.

 

 

 

Eski okul binası ilgili koruma kurullarından tescilli olmasına rağmen korunmasına yönelik hiç bir çalışma yapılmamaktadır. Yapının yıkılma tehlikesi bulunmasa da yapı malzemelerinin yağmalanması ve bozulması ile yapı statik sorunlara gebedir. Yapıyı ziyaret etmiş olduğum en son tarih olan 2013 yılında yapının korunmasına yönelik hiçbir önlem alınmadığı ve yapıdaki bozulmaların devam ettiği görülmüştür. Derin bir tarihsel geçmişe sahip olan ve kültürel mirasımızın zenginliğini gösteren bu yapının korunması ve tekrardan eğitim işlevi ile hizmet vermesi yöre halkı ve ülke için kazanç olacaktır.

 

 

 

Kaynak:http://hipetya.blogspot.com.tr/2016/02/akhisar-da-bir-musevi-or-yehuda-tarim.html