SALİHA SULTAN: Korona sahneden 10 yılda temizlenir

SALİHA SULTAN | KARAR

Avrupa’daki 32 yazar ve besteci derneğini temsil eden GESAC, Kovid-19 salgınında havacılıktan sonra en çok gelir kaybı yaşayan sektörün yüzde 31 ile kültür sanat sektörü olduğunu raporladı. Hükümetlerin sektöre daha fazla destek vermesi talebiyle Avrupa Komisyonu’na sunulacak raporda “Sanat sektörü geçmişte böyle bir ekonomik yıkım görmemişti, etkileri önümüzdeki on yıl boyunca hissedilecek” denildi. 

Bütün dünyayı etkisi altına alan Kovid-19 salgını bütün sektörleri olduğu gibi, kültür sanat sektörünü de derinden etkiledi. Türkiye’de de kültürel sektörler ve özellikle de gösteri sanatları alanı, zaten kırılgan olan kültür ekonomisi yapıları dolayısıyla, en çok etkilenen sektörlerin başında geldi.  

Kültür ekonomisinin bu süreçte yaşadığı kayıp Türkiye’de henüz ciddi bir çalışma ile ortaya koyulmamış durumda. Avrupa ülkelerinde ise önemli sivil toplum kuruluşları sürecin başından beri kültür ekonomisinde yaşanan krizi raporlayarak, UNESCO, Avrupa Birliği gibi kurumların ilgili birimlerine sunarak, hükümetlere kültür sanat sektörüne daha çok destek verilmesi yönünde baskı uyguluyor.  

Konu üzerine son rapor, Avrupa ülkelerinden 32 yazar-besteci derneğini temsil eden Avrupa Yazarlar ve Besteciler Derneklerinden (GESAC) geldi. Kovid’in Avrupa ülkelerindeki kültür ekonomisine zararını 52 sayfalık bir raporla gözler önüne seren GESAC, raporunda sektörün salgın sürecindeki gelir kaybının yüzde 31,2 olduğunu açıkladı.  

Kültür sanat sektörünün salgın krizinden havacılık dışında diğer tüm sektörlerden daha fazla etkilendiğini belirten GESAC raporuna göre TV, sinema, radyo, müzik, yayıncılık, video oyunları ile gösteri ve görsel sanatların yer aldığı sektör gelirleri 2019’a göre % 31,2 düşerek turizmden bile daha fazla yara aldı.   

Raporu salı günü Avrupa Komisyonu’na sunacağı belirtilen Fransız elektronik müziğin öncüsü Jean-Michel Jarre ise “Kültür, bugün Avrupa’da kısıtlı bir kaynak haline geldi ve kötü durumdayız. Toplumumuzda sanatın değerini zor yoldan öğreniyoruz” dedi. 

GESAC’ın raporunda ayrıca, yazarlar ve sanatçılar adına kurumlarca toplanan telif haklarının 2020’de % 35 oranında düştüğü, bu düşüşün iki yıl daha devam edileceği öngörüldü. Dijital tüketimdeki artış nedeniyle, fiziksel satışlarda ve etkinliklerdeki gelir kaybının telafisinin olmadığı belirtilerek, müzik endüstrisindeki fiziksel satışların yüzde 35 azaldığı, dijital gelirler yalnızca yüzde 8 artarken, Avrupa sinemalarının yaklaşık yüzde 75 gelir kaybettiği vurgulandı.  

Raporda “Avrupa’nın sanat sektörü geçmişte böyle bir ekonomik yıkımı hiç görmemişti ve bunun derin etkileri önümüzdeki on yıl boyunca hissedilecek” denildi.  Avrupa’nın kültür ve sanat sektörü, salgından önce 2019’da yaklaşık 7,6 milyon kişiyi istihdam eden, telekom ve otomotiv sektörlerinin iki katından daha fazla geliri olan bir güç merkeziydi. GESAC’ın hazırladığı raporun tamamı ‘rebuilding-europe.eu’ internet adresinden incelenebilir. 

TÜRKİYE’NİN KÜLTÜR EKONOMİSİ KAYBI RAPOR BEKLİYOR 

Salgında Türkiye’de kültür ekonomisinin yaşadığı ekonomik kayıp henüz hiçbir kurum veya sivil toplum kuruluşu tarafından raporlanmış durumda değil. TÜİK’in son verilerine göre kayıtlı müzik, sinema ve televizyon, yayıncılık, gösteri sanatları, görsel sanatlar ve tasarım faaliyetlerinden oluşan kültür ekonomisinin 2017’deki toplam cirosu 14,6 milyar TL, katma değeri 3,6 milyar TL olarak biliniyor.  

İşletme sayısı 15.394 ve çalışan sayısı ise 52.080 olarak kayıtlı. Öte yandan, sektördeki kayıt dışı çalışma oranının yüksek olduğu ve sektöre bu süreçte ciddi bir kaynak ayrılmadığı göz önünde tutulduğunda salgınla ortaya çıkacak tablonun Avrupa ülkelerinden çok daha büyük bir kaybı ortaya koyacağı muhakkak. Yasaklar nedeniyle son bir yıldır tiyatro, konser, opera, bale gibi canlı etkinlikler gerçekleşmediği, salonlar kapalı olduğu için sektörün gelir kaynakları neredeyse sıfıra inmiş durumda. 

https://www.karar.com/kultur-sanat-haberleri