Oryantalizmin 1001 Yüzü

Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik,  "Oryantalizmi tartışmak, bir yandan büyük bir düşünsel birikimi keşfetmeye devam  etmek, öte yandan ise entelektüel planda dünyaya yeni ve değerli katkılar  sunabilmemizi engelleyen fikri hastalıklarımızdan kurtulmak için elzemdir" dedi.

 Sakıp Sabancı Müzesi’ndeki (SSM) "Oryantalizmin 1001 Yüzü” sergisinin  açılışında konuşan Çelik, bu önemli sergide davetlilerle bir arada olmaktan büyük  mutluluk duyduğunu söyledi. Serginin temasını oluşturan oryantalizmin, her ne kadar son iki yüz  yıllık süreçte zirveye çıkmış olsa da tohumlarının İslamiyet’in doğup yayılmaya  başladığı dönemlerde atıldığını vurgulayan Çelik, şöyle devam etti: "Kaynağını Yunan ve Roma medeniyetinden alan Avrupa ya da Batı,  Hristiyanlığın ortaya çıkıp kendi medeniyetlerini dönüştürmesinin şokunu henüz  atlatabilmişken karşılarına çıkan ve yine doğudan gelen yeni bir dinin getirdiği  esasları anlama çabasına girmiştir. Zira İslam, Batı’nın öncekiler gibi  dönüştürmeye muktedir olamayacağı ölçüde metodolojik, kavramsal ve eylemsel bir  içeriğe ve derinliğe sahiptir. Aile hayatından devlet yönetimine, siyasetten  ekonomiye, sanattan düşünce hayatına kadar her alanda, her dönemde ve her  coğrafyada iz bırakmış olan İslam ya da Batı’nın tabiriyle Doğu, artık en ciddi  şekilde araştırılması gereken ’bir mesele’ olmuştur. Böylece ’Doğu’, oryantalizm  tarafından didik didik edilerek, ahlaki ve gayri ahlaki her metot kullanılarak  öğrenilmeye ve anlaşılmaya çalışılmıştır. Tüm bu süreç, oryantalizmin Doğu’nun  anlaşılmasında büyük ve vazgeçilmez bir birikim oluşturmasının yanı sıra buna  paralel olarak düşünce ve siyaset hayatı için çeşitli travmalar da üretmiştir." Çelik, bu bakımdan oryantalizmin bilimsel açıdan faydalı ve değerli  sonuçları olduğu gibi ne yazık ki politik, sosyolojik ve kültürel anlamda çok acı  neticeleri de olduğunu, İslamofobia ve antisemitizmin temel argümanları ile  sömürgeciliğin motivasyonunun da belirli oranda oryantalizmden beslendiğini  kaydetti. Bakan Çelik, sözlerini şöyle sürdürdü:  "Bu anlamda oryantalistler, bizim düşüncelerimizi, algılarımızı,  hayallerimizi ve eşyalarımızı yorumlarken kendi tasavvurları içerisinde  dönüştürerek tanımlamışlardır. Ancak daha da elimi, bir kısım ’Doğulu aydınlar’  kendi dünyamızı oryantalist bir bakış açısından yorumlama hastalığına, yani  oto-oryantalizme müptela olmuşlardır. Tabii bu noktada oryantalist mantığın  Doğulu bakış açısından üretilmiş biçimi olan oksidentalizmin de insanlığın  düşünce ve siyaset hayatına aynı zararları verdiğini kaydetmek gerekir. İşte  bugün oryantalizmi bir kez daha tartışmamızın en önemli nedenlerinden birisi, bu  olgunun kendi düşünce dünyamızda hala önemli bir yer tutuyor oluşudur.  Oryantalizmi tartışmak, bir yandan büyük bir düşünsel birikimi keşfetmeye devam  etmek, öte yandan ise entelektüel planda dünyaya yeni ve değerli katkılar  sunabilmemizi engelleyen fikri hastalıklarımızdan kurtulmak için elzemdir." Kültür ve Turizm Bakanı Çelik, başta Sabancı Vakfı Mütevelli Heyeti  Başkanı Güler Sabancı olmak üzere, bu önemli konuyu yeniden tartışma imkanı veren  bu güzide serginin düzenlenmesinde emeği geçenlere teşekkür etti. SSM, yeni sergisiyle oryantalizmin 1001 yüzünü mercek altına alıyor.  Sanatseverlerin ziyaretine açılan sergi, 19. yüzyıl oryantalizmine odaklanırken,  "oryantalizm" teriminin kaynağına inerek, bilim dünyasından arkeolojiye,  mimariden dünya sergilerine, fotoğraftan modaya uzanan pek çok konudaki  etkilerine ışık tutuyor. Sergide, 19. yüzyıl başında gerçekleşen arkeolojik kazılar, dünya  sergileri görüntüleri, değerli kitaplar, Avrupa’daki oryantalist mimarinin  Osmanlı İmparatorluğu’ndaki uygulamaları, oryantalist tarzda iç mekan  tasarımları, sahne dekoru ve moda, stüdyo fotoğrafları ve 19. yüzyıl ile başlayan  Doğu’ya seyahatin değişik aşamaları, obje ve örneklerle sunuluyor. Serginin açılışının ardından iki gün boyunca düzenlenecek konferans  programı kapsamında, serginin bilimsel danışma komitesinde de yer alan  profesörler, oryantalizmi resim, mimari, müzik ve sinema gibi alanlar üzerinden  kimi zaman disiplinler arası karşılaştırmalı olarak anlatacak.  SSM’de 11 Ağustos’a kadar ziyaret edilebilecek sergi süresince konferans  programları, film gösterimleri, çocuk ve yetişkin eğitimleri gerçekleştirilecek.